Abenduaren 3an, gure eguzkiaren bila

1766

Orden de Señor Conde de Aranda Presidente de Castilla, para que sin especial noticia suya, no se den licencias por este Consejo para imprimir libros en otra lengua que la Castellana: archivándose la obra original de la Vida de S.Ignacio escrita en Basquence; y que se haga saber esta providencia a los impresores.

Nire buruan beste zalantza batzuk ditut, urte guztian zehar nire burmuinean zehar paseatzen dabiltzanak eta horrelako egunetan gogora ekartzen ditudanak. Ziur batek baino gehiagok egutegira jo duela abenduaren 3an zer gertatuko den galdezka.
Ni, gure eguzkiaren bila nabil…


1857

La gramática y Ortografía de la Academia Española serán texto obligatorio y único para estas materias en la enseñanza pública.
Egun horretan gure herrian galdu ezin dugun mintzaira bat badela gogoratzeko eguna da. Erabiltzen ez duten horiei bere berezitasunaz jabearazteko eguna da , maite duten horiei maitatzearekin soilik ez duela balio gogorarazteko eguna. Erabiltzen eta maite dutenei besteei erakutsi ezean etorkizunik izango ez duela aditzera emateko eguna.

Galdu ezin dugun eguzkiaren bila nabil…



1901

Pero en el caso del vascuence estoy profundamente convencido de que se pierde, y que se pierde de pronto y sin remedio, y por su índole misma, por ser un idioma inepto para la cultura moderna. Dejo para otro lugar y ocasión el razonar con argumentos técnicos mi convicción de que el vascuence, por su índole misma, no puede acomodarse a la vida moderna, que Bilbao hablando vascuence es un contrasentido, que una obra de ciencia, de filosofía, de alta elucubración es imposible en vascuence. Es éste un idioma rural, sin tradición literaria, y el hacer con sus materiales y valiéndose de su capacidad de formar derivados un idioma de cultura nos costaría muchísimo más esfuerzo que el adoptar el castellano nos ha costado.

Miguel Unamuno

Egun hori gure hizkuntza zapaldu eta desagertarazi nahi izan dutenei (eta hortan dabiltzanei) bizirik dagoela erakusteko eguna da. Bere alde lan egiteko jende asko dagoela adieraztekoa, gure prosodia isilaraztea lortuko ez dutela erakusteko eguna.

Itzalpean mantendu duten eguzkiaren bila nabil…



1919

Respecto al posible empleo de los idiomas regionales en la vida moderna, no cabe duda que el más impropio para las necesidades actuales es el vascuence. Los demás, el catalán, el valenciano, el gallego, el bable, el caló mismo, como idiomas de sintaxis latina, sirven como el castellano o como el francés. El vascuence no, porque representa una mentalidad tan arcaica que es imposible amoldarla a la vida actual. Por eso retrocede, no porque nadie le haga la guerra, sino porque no sirve para la vida moderna.

Esto no creo que deba entristecernos a los chapelaundis; tampoco el hacha de piedra del período paleolítico sirve como un cuchillo de cocina. El hacha de piedra se guarda en el museo, el cuchillo de cocina se emplea en los usos domésticos.

Pio Baroja

Abenduaren 3an , Xabierko frantzisko deunaren egunean, Euskararen nazioarteko eguna ospatzen da. Ekintza hau 1949an Eusko Ikaskuntzak jarri zuen abian eta ordudandik urtero-urtero egun berean, hainbat ospakizun ezberdin burutu dira euskararen alde.
Abenduaren 3a ospatzea beharko ez duen eguzkiaren bila nabil…

1931

Art. 4º.- El castellano es el idioma oficial de la república. Todo español tiene obligación de saberlo y derecho a usarlo, sin prejuicio de los derechos que las leyes del Estado reconozcan a las lenguas de las provincias o regiones. Salvo lo que se disponga en leyes especiales, a nadie se le podrá exigir el conocimiento ni el uso de ninguna lengua regional.

Baina Abenduaren 3a hori soilik da, egun bat, egun bat besterik ez.
Egun bateko laguntza baino gehiago behar duen eguzkiaren bila nabil…



1936

Otra cosa no podemos comprender, anticipamos que somos duros de mollera, por qué todavía no se han borrado ciertos rótulos letreros, o lo que sean, de algunos comercios. No los citamos; porque en este periódico tenemos la bueno costumbre de cobrar los reclamos. Tampoco pretendemos hacer una campaña contra el vascuence, aunque no renunciamos a emprenderla, cuando tengamos tiempo y humor, contra los malos usos y peores costumbres de los malandrines vascófilos de la última hornada, que , hasta del idioma hicieron una muralla; ya que su <Basko> no lo entiende ni su Jaungoikoa. Nos conformamos con menos; con que se manden suprimir los letreros eusquéricos de mal gusto;de ortografía super-vanguardista. Son trágalas, que por su amargor separatista, se atascan en nuestras gargantas afónicas de gritar ¡viva España!

El Diario Vasco, 1936ko Azaroak 7

Ez dugu ahaztu behar Euskarak mendeetan zehar jaso duen tratu txarra ez dela egun soil batean denon buruan eduki eta oroitzearekin konponduko. Egun bateko ospakizuna baino bultzada handiagoa behar duen borroka baten aurrean gaudela iritzi dut.

Aintzinatik entzun izan da Euskarak ez duela idazteko balio, ezin dela irakurri, barbaroen hizkuntza dela. Eta kasualitatea Leioako kanpusean, Euskaraz ikasketak (tamalez ez oraindik ikasgai guztietan) ematen diren leku batean, Bilbo “modernisimoaren “ ondoan Unamunoren estatua bat topatu dudala.

Ez al zen ba bera esaten zuena Euskarak ez zuela mundu modernora egokitzeko modurik? zentzu handiko gauzak ezin zirela euskaraz ikasi? eta zertarako berari horrelako oroigarri bat jarri zehazki ikasketak euskaraz egitea ahalbidetzen duen gune batean?

Egindako zitak orain dela ehun-ehun eta berroigeita hamar urte ingurukoak diren arren ezin ahaztu oraindik euskal gizartean mantentzen duten itzala. Zenbaezinak dira oraindik pertsonaia hauen presentzia duten kale, eraikuntza eta estatuen izenak Euskal herriko hainbat txokotan. Gure herriak espainiar martirrekin inbaditurik daude, gure espazioak espainolizaturik daude.

Eta hauen itzalak gure artean dirautela jabeturik, non dago eguzkia?

Noski, eguzkia ere, egon badago, itzalik ez baita eguzkirik ezean.

Eguzkia ondo ezkutatzen da laino artean baina nahi duenean bere printzak azaltzen ditu euskal lurraldearen gainetik. Eta printza horiek izpi ultrabioletak dira dudarik gabe, ez dira gure eguzkiaren printzak. Adibide garbiagorik ez dut aurkitu orain dela astebete eskas egunkarietan irakurri nuena baino: Nafarroako gobernuak 2012rako euskal komunikabideei laguntza murriztea erabaki du.

Eguzki honi gain hartzeko garaia da,ez baita gure eguzkia. Denon saiakeraz, gure aldetik pixka bat jarriaz, egunerokotasuneko ohituretatik hasiaz, gure eguzkia eurenaren gaindik jartzea lortu behar dugu , euren itzalpean geunden guztiak kanpora atereaz.

Euskal Herriak eguzki bakarra behar baitu, goxotasuna emango dion eguzkia.

Eta hori ezean,
inoiz ez baitu goxotasunik izango Euskal Herrian.