Kaliren aroa eta Bilduren itxaropenak

Ezker Abertzaleak nonahi aitortu du une honetan indarrak metatzeko estrategiari darraiola; horraino aitzakiarik ez. Alta, Ezker Abertzaleari inoiz ezagutu zaio koiuntura historikoaren kontzientzia eskasa, eta orobat, mundua gobernatzen duten legeei erreparatzeko eragozpenak. Irudipen hori behintzat berritu dit emaitza bikainak gehiegizko itxaropenak sortzen ari direla ikusteak. Bozkarioaren kariaz, abertzaleen artean oso hedatuta dago hurrengo urteetan Bilduko hautetsiek kudeaketa ona, garbia, herritar gehienen aldekoa eginez gero, hurrengo hauteskundeetan lehenengo indarra izan daitekeela, eta handik abiaburuan egongo dela independentziarantz eta sozialismorantz jotzeko. Nire irudiko, oker dabiltza aurreikuspen horrekin, gutxienez huts bi egiten dituztelako: bata, herritarrek hautagairik onena aukeratzen dutela pentsatzea, bestea, uste izatea gizartean aldaketa sakonak politika egokiek eragiten dituztela.

Leninek 1917an frogatu zuenez, sistema batek pitzatuta egon behar du hautsi eta irauli ahal izateko. Iraultzaileak sistemaren arrakalez baliatzen dira indarrez leherrarazteko. Sistema, berriz, nolabait esanda, berez pitzatzen da, bere baitako eta kanpoko indarren arteko dialektikagatik. Ikuspegi honek ez dio garrantzirik kentzen politikari, baina politika egokia uneak eskatzen duen bultzada da, prozesua arindu eta bideratzen duena. Politikak bigarren mailako garrantzia du beraz. Politika okerrak iraultzaileak fusilamendu-pelotoiaren edo inkisidoreek piztutako suaren aurrean jartzen ditu, ondorio nabarmenik gabe. Halaber, sistemak sendo dirauen bitartean, herritarrek nekez bozkatuko dute haustura baten alde.

Eta noiz dago sistema pitzatuta? Gizaki arruntaren oinarrizko premiak asetzeko gai ez denean: biziraupen materiala (jana, edaria, jantziak…), jarraipen biologikoa (ugalketa), koherentzia psikikoa (identitatea). Bestalde, psikearen atal politiko-sozialak grabitazio unibertsalaren antzera funtzionatzen du: botere-masa handiak txikiak erakartzen ditu, eta beraz, herritarrak. Halatan, hautetsiak oso jatorrak izanik ere, herritarrek berezko joera dute boterearen alde egiteko, finean, premia biologiko-materialak asetzea eta jarraipena bermatzen baititu, non eta identitate-krisi handi batek oreka apurtzen ez duen. Horregatik izaten da nazionalismoa ideologiarik zoliena sistemei azken kolpea emateko. Argi izan dezagun: sozialismoa gorabehera, independentziak haustura handi samar bat eskatzen du; haustura-unearen atarian ote gaude? Ez dut uste.

Osterantzean, haustura historiko mota bi daude gutxienez, bata gizartearen eraketa-prozesuan gertatzen dena, bestea, desegite-prozesuan. Iraultza burgesa lehenengoaren adibidea da, eta berari lotutako liberalismoa nahiz protestantismoa. Luterok erreforma aldarrikatu zuenean germaniar printzeen babesa eduki zuen, bestela Vaticanok lasai asko erreko zuen, eta agur Erreformari. Ordurako germaniar burgesiak behar beste indar eta gogo zeukan bilduta Inperioari eta Elizari aurre egiteko. Une egokia zen erreforma aldarrikatzeko. Bigarrenaren adibidea, inperio guztien amaieran dago, adibidez, germaniar herriek, barbaroek, Erromarena eraitsi zutenean. Euskal Herriaren kasuak, nik uste, bigarrenetik izango du gehiago. Abertzaleok aukera ona galdu genuen Varsoviako Ituna hondatu zenean, hura izan baitzen autodeterminazioaren trena Europan zehar igaro den azken aldia. Kapitalismo globalaren endekatze-prozesua izango da bigarren abagunea (R. Manjon, Gara, 2011-6-11).

Datu ugarien arabera, ziur aski kapitalismo globala kolapsora doa hurrengo hamarkadetan, krisi energetiko sakon batean erorita, eta horri krisi klimatikoa eta hondamendi ekologikoa gehituta (R.Fernández Durán, 2011). Haren oinarrizko logika, kapitalaren etengabeko metaketa —hazkunde ekonomikoa— eten egingo da. Krisi kulturalaren zantzuak ere atzematen hasita gaude (R.Manjón, Uztaro 74 zk.), gizarte-kohesioaren galera erakusten dutenak: indibidualismoa, subjektibismoa, identitate zatikatuak, erlatibismoa, hedonismoa esfortzuaren ordez… Kolapsoa 2030.aren inguruan gerta litekeenez, lehenengo eta behin erreferentzia horri begiratu behar lioke Ezker Abertzaleak, eta hartara, ordura arteko estrategiaz pentsatzen hasi. Hortaz, abiapuntu gisa, gutxienez hiru hamarkadako estrategiaz hausnartu behar luke, baina argi edukita arian-arian borroka zelular baterantz goazela, bereziki kolapsoaz geroztik, orduan seguruenik erresistentzia gutxi egituratuak, ez hierarkikoak eta barreiatuak izango baitira estatu dekadenteen zapalkuntza gordinari aurre egiteko era bakarra. Hain zuzen, sistema konplexuentzat organismo xumeak hilgarriak dira hondatzen hasten direnean.

Zergatik izenburuko “Kaliren aroa”? Kosmogonia hinduistan Vishnu Jainkoak mundua sortu eta zaintzen du, Shivak, ordea, zikloaren dekadentzia dakar; Kalik, Shivaren emazteak, suntsipen bortitza, lazgarria islatzen du. Ezker Abertzalearen unea Shivaren aroan helduko da, baina inperio eta zibilizazioen bukaerak eskuarki oso bortitzak izanik, Kaliren oinaren azpian ziur aski. Kaliren arorako estrategiak izango dira orduan utziezinezkoak. Bozkario legebiltzarzaleak etorkizun apala du, bai eta Donostia Kultur Hiriaren xarmak ere.

(Berrian laburtuta argitaratu da 2011-7-8an)