Loterian zenbat eta gehiago jokatu, orduan eta galtzeko aukera handiagoak
Adam Smith ekonomilari eta filosofo eskoziarrak zenbait gogoeta egin zituen Loteriaren absurduaz, eta gogoeta horiek gaztelaniazko blog batean bildu dituzte. Adam Smithek duela 234 urte idatzi zuen "zorte ona izateko" gizakion "konfidantza barregarriaz".
Loterian zenbat eta gehiago jokatu, orduan eta galtzeko aukera handiagoak
Loteria tokatzeko aukera 16,5 milioiren artean bat da, eta Gabonetako loteriaren kasuan 85.000tik bat.
Gizaki orok bere arrakastarako aukerak neurriz kanpo baloratzen ditu, eta gutxi neurtzen ditu porroterako aukerak.
Hori dela eta, Adam Smithen esanetan, ez dago bidezkoa den loteriarik.
Munduak ez du sekula ikusi, eta ez du sekula ikusiko, bidezkoa den loteriarik, zeinetan irabazi guztiak eta galera guztiak parekatuta egongo liratekeen. Hala izango balitz, Loteria antolatzen duenak ez luke inongo irabazirik izango.
Loteriaren prezioa igo egiten dute baita loteria publikoetan ere. "%20, %30 eta batzuetan %40" azaltzen du Smithek. Horregatik ondorioztatzen du Smithek zenbat eta loteria gehiago erosi, orduan eta aukera gehiago daudela galtzeko:
- Zozketako txartel guztiak erosi ezkero, galera segurua da.
- Hortaz, zenbat eta txartel gehiago erosi, galtzeko orduan eta aukera handiagoak.
Hala ere, parte hartzen dutenean gailentzen da "gutxienez dirua berreskuratzeko haina" egokitzeko esperantza. Euskal Autonomia Erkidegoko herritarrek iazko Gabonetan 69,10 euro gastatu zituzten bataz beste, guztira 147.958 milioi euro.
Adam Smith ekonomiaren aitatzat hartzen da, eta ideologia liberalaren diskurso ekonomikoari funtsezko ekarpenak egin zizkion. Autore honi buruz gehiago Wikipedian.
Erantzunak
Orokorrean ados nago Adam Smithekin eta loteria erostea apustu txarra denarekin, baina artikuluari buruz bi puntualizazio egin nahiko nituzke:
1.- Gabonetako loteriako sari nagusia zenbaki bati tokatzen zaio, eta ez serie bateko zenbaki zehatz bati. Beraz, gabonetako loteriako sari nagusia tokatzeko aukera 85.000tik bat da (% 0,0012) eta ez 16,5 miloitik bat.
2.- Agian Adam Smithen garaian ezingo zen imaginatu bidezko loteriarik, baina gaur egun zergatik ez? Zergatik ez antolatu loteria bat non jokatutako diru guztia saritan banatzen den? Software librearen munduan ageri den borondate bera erabilita bidezko loteria bat posible litzatekela uste dut. Hori bai, gaur egungo legeekin ez dut uste legala izango litzatekenik.
Soziologikoki oso interesgarria iruditzen zait loteriaren kontu hau.Egin ditzagun kalkulo batzuk:
85000 zenbaki ezberdin daude, zenbaki bakoitzak 195 serie ditu eta serie bakoitzak 10 dezimo eta dezimo bakoitzak 20 euro balio ditu. Beraz 85000 * 195 * 10 * 20 ==> Txartel guztiak salduko balira sarreren diru kopurua: 3315 milioi euro (dena salduz gero)
Sarietan aldiz (ez dut guztia xehatuko) gutxi-gora-behera 2664 milioi euro banatzen dira. Beraz, banka txapeldun!!.
Argi dago dezimo guztiak ez direla saltzen eta 3315 milioi euro horiek askoz gutxiago direna, baina era berean saritan banatu beharreko 2664 milioi euroak ere askoz gutxiago direna. Esan daiteke gutxi gora bera Abenduaren 22an Loterias y Apuestas del Estadok 500-600 milioi euro irabazten dituela Gabonetako loteriarekin.
(Ño!, ez dek mokau txarra)
Bi erreflexio.
1.- Zer gertatzen da sariren bat daukaten eta saldu ez diren dezimoekin? Norbaitek kobratzen al ditu?.
2.- Dezimo guztiak ez dira saltzen baina beti telebistaz ikus ditzakegu ospatzen duten pertsonak. Zenbati tokatzen zaio zerbait? Izan al daitezke ONLAEk ordaintzen dituen aktoreak? (azken erreflexioa pixkat makiabelikoa izan da, ...)
Nabari da bai, ez dudala loterian batere jokatzen. Ez nekien 85000 zenbakik "soilik" hartzen dutela parte. Milesker erantzun duenari. Loterian jokatzeari dagokionez, ez naiz ni batere jokatu zalea, ez dut ilusio horretan sinesten.
Autonomiaerkidegotarrok (Serio Demonion idazten duten moduan) batazbeste 80 euro inguru xahutzen omen dugu gabonetako loterian. Kontuan izanda batzuek ez dugula xentimorik ere gastatzen, zenbat diru gastatzen ote dute beste batzuek?
Aurreko batek egin duen erreflexio bati erantzunez, duela bi urte, emakume edadetu bat telebistan atera zen, bere dezimo saritua garbigailuan galdu zuela eta larrituta (izango da bideoren bat hor nonbait). Ba, azkenean, emakume hura aktore bat zen, eta dezimoarena, gezurra. Bestalde, ez dut uste aktore beharrik dutenik jendea loteria erostera animatzeko, kaleko jendeak lan hori debalde egiten baitu, aktoreei ordaindu beharrik gabe.
Zuen artikulua irakurrita, beste honetaz gogoratu naiz (Microsiervos blogetik):
"Las probabilidades de acertar la lotería son de una entre 14 millones. Las probabilidades de que un hombre de edad media muera durante el próximo año por cualquier causa son de una entre mil. Se puede calcular que también hay una probabilidad entre 9 millones de que muera en un periodo de una hora concreta durante ese año. De ahí sale un dato comparativo muy curioso: si haces una apuesta de lotería incluso tan solo una hora antes del sorteo, es más probable que mueras a que vivas para poder ver que te ha tocado el premio."
Tira, ez dakit kalkuluen oinarria zuzena ote den, baina nik badaezpada ez dut loteriarik erosi.