1521ean bi armadak aurre eman zioten elkarri Noainen: atzerriko okupazioaren kontra altxatu ziren nafarrena zen bat; bestea, berriz, matxinada zapuztu eta Nafarroaren independentziari azken hatsa emateko asmoz etorriak ziren gaztelarrena.
Noain 2010 Nafarroaren alde borroka egin eta bizia galdu zutenen ausardia eta ahalegina gogora ekartzeko aukera da. Erribera aldetik, Pirinioetako bailaretatik, bortuz bestaldetik etorritako boluntario haiek garbi aski zuten zein herriren alde egin zuten borroka. Bazekiten nor ziren, ze lur defendatzen zuten eta nork erasotzen zituen.
Gaur, historiaren asimilazio eta manipulazioaren ondorioz, erreferenteak eta gertaerak ez zaizkigu argiak gertatzen. Baina, Noainen ikusiko dugun gisaz, memoria historikoak lekutzen gaitu. Garenari begirada egitea da memoriara jotzea. Borroka haren irudiak nor garen esaten digu, zer izan garen, eta biharko bidea erakuts diezaguke. Berreskuratzen dugun memoriak nahi gabe ere eragiten gaitu, gure kontzientzian aztarna ezabaezina uzten digu. Eta, hain justu, gure izaeraren eta historiaren parte direnek mugitzen gaituzte, izan ere, motibazio oro sentimendu eta erreferentzietatik bizi baita.
Zatoz gurekin Noainera, gure nortasuna eta kontzientzia indartzera; argi zutenen oroimenean bil gaitezen.
2010eko Noaingo Batailaren gaineko oroitzapenaren egitaraua berria da. Urtero egiten dugun martxa aurten Getzetik aterako da Iruñeara egiteko, hau da, ohiko ibilbidea eginen da baina norabidea aldatuz, eta Iruñeko alde zaharrean eginen da bukaerako saioa.
Ibilbidean zehar makila bat pasako da eskuz esku, lekuko gisa. Parte hartzaileek ordainsari sinbolikoa emanen dute antolakuntzaren gastuak denon artean estali ditzagun.
Tarte hauek norbanakoaren izenean, herriko edo auzoko taldeen izenean, elkarte, peña edo udalen izenean erreserba daitezke. Laguntza hori sustatu behar dugu. Guztion eskutik eta makila honekin sinbolizatuta Noaingo memoria Iruñea eramatea da helburua.
Web: nabarralde.com/noain2010 Tfnoa: 620144142
10:00 Topagunea Getzen
10:30 Martxaren abiatzea / Ulibarrenaren monumentutik
13:00 Amaiera ekitaldia Iruñean (Alde Zaharra) / Manifestuaren irakurketa / Musika eta dantzaldia
14:00 Herri-bazkaria (txartelak erreserbaz) / Zozketa / Fanfarre
Gaizki gabiltza ideologiari memoria deitzen badiogu eta epikari historia.
Espainiak eta euren historialariek ez dituzte gauzak ongi egin euskaldunon historia isilarazten. Horratx gure gainean jasan behar izan dugun zama. Baina gu ez gara hobe arituko gure historia unean uneko komenientzien arabera berrasmatzen badugu.
Noainen nafar gaztelau-zaleak aritu ziren gaztelauekin batera eta Nafar frantses-zaleak Pirinioez bestaldeko jauntxoen mesederako.
Gaur egun zaila da ezkutatzea Nafarroa, XVI. mendean Pirinioez bi aldeetako putreek desiratzen zuten hilotz odol-urdin bat zela.
Etorkizun aske bat eraikitzeko ez dugu iragana zertan asmaturik.