Zein da Gasteizko blusen jatorria?

Duela urte asko, Los Alegrios koadrilakoek kontatu digutenez, lanetik irten eta zezenetara joaten ziren gasteiztarrak, La Blanca zezen-feria izaten zen egunetan; laneko jantziak aldatu gabe eta ardo zahatoa, txorizo otartekoa eta patxarana esku artean zutela. Irudi bitxia sortzen zen zezen plazan: harmailetako zati bakoitzak kolore bat zuen: errementarien urdina alde batetik, okinen txuria bestetik, Heineken banatzaileen berdea bestetik...

Zezenak bukatu eta tabernaz taberna itzultzen ziren erdialdera, alkohol karga ederraz. Itzulera hau abestuz eta dantzatuz egiten zuten, ardoak jendeari sortzen dion poztasuna dela-eta. Batzuk laster animatu ziren txistua eta danbolina ere eramatera, kantuekin batera jotzeko... langile taldeak ziren, bakoitza bere laneko uniformea jantzita, guztiak bere musikarekin eta txorakeriak egiten. Badirudi gasteiztarrek ondo pasatzen zutela hau ikustean, eta hor sortu ziren "paseillo" famatuak. Laneko jantziak, blusak alegia, ziren koadrila bakoitzaren ezaugarri nagusia... eta hortik ei dator kolektibo honen izena.

Blusak, gaur egun

Gaur egun ofizializatu egin dira blusa eta neska koadrilak, eta ez dute bere jatorriarekin zerikusi zuzenik. Blusa eta Neska Batzordean elkartuta daude koadrila guztiak, eta bere esku daude Gasteizko jaietako ekitaldi asko. Laneko jantzietatik, era traketsean herrikotua izan den baserritar jantziaren estereotipora eboluzionatu dute (blusa beltz, urdin edo koadrodunak; marradun prakak; abarkak, txapela eta alkondara txuria). Talde hauek hainbat ekitaldi antolatzen dituzte: nagusien egoitzetara bisitak, dastatze gastronomikoak, umeentzako ekintzak... baina joan-etorriko "paseilloak" dira, zalantzarik gabe, blusen ekitaldi garrantzitsuenak.

Jaietarako apaindutako furgonetak, ehundaka alkohol litro, hiriaren gaurkotasunaren inguruko pankartak... blusa eta neska koadrilek daramatzaten gauzetako batzuk baino ez dira. Horietako asko ez dira zezenetara joaten, "paseilloa" bera bihurtu baita ekitaldi nagusia. Zezenketa izaten den tarte horretan, askok eta askok beste zerbait aukeratzen dute: mus partidak jokatu, pilota partida ikusi edo elkarrizketa arraroak izan, adibidez.

Txaranga, blusekin

Blusa koadrila gehienek kontratatutako txaranga edo fanfarre bat dute gaur egun, txistulariak beharrean. Aktuazio gogorrak dira: lehen egunean 18 orduko aktuazioa da, eta hurrengo egunetan arratsaldero eta gauero jo behar izaten dugu. Gainera, alor askotan ez dago koadrilekin ezer negoziatzerik: Blusa eta Neska koadrilen Batzordeak finkatuta ditu hainbat gauza (gehienezko prezioa, gauero 3rak arte jo beharra...). Baina hala ere, ondo pasatzeaz gain, badauzka beste alde aberasgarri batzuk. 15 txaranga inguru elkartzen gara Gasteizen, eta aukera polita izaten da fanfarreen arteko harremanak hasi etasendotzeko.

Jatorrizkoa: Gasteizko blusen jatorria Creative Commons Aitortu © cc-by: Ustekabe fanfarrea (Eibar)