Astelehenean Ordizian izan nintzen, Santaneroen esku-dantza ikusten. Ohi bezala argazki kamerarekin. Eta berriz ere lotsatu egin nintzen eskuan argazki kamera izateaz. 500 urte bete dituen tradizioa erreportero grafiko talde batek zer errespetu gutxirekin tratatu zuen ikusita sututa itzuli nintzen.
Bero-bero eginda jarri nintzen, eta argazkilari eta kamerei zerbait esateko gogoz geratu nintzen. Antolatzaileetako bati esan nion eta hura ere nahiko sensible zegoen gaiarekin, eta espero dut neurriak hartuko dituztela hurrengo baterako. Lehen ere salatu dut kontu hau, eta orain ere barruak askatzera nator.
Urtean ezkondu diren Ordiziarrek parte hartzen dute Santaneroen esku-dantzan. Pintxo-pintxo jarri, eta Udaletxe aurrean, merkatu plazan prestatzen den plaza-eremuan dantzatzen dute soka-dantza. Eremua hesituta egoten da, eta ikusleak garaiz joaten dira ikusteko toki ona izan ahal izateko.
Gu denboraz justu xamar iritsi ginen, eta santaneroak elizatik ateratzen ari zirela ikusi genuenean plazara joan ginen bideoan grabatzeko eta argazkiak ateratzeko toki on baten bila. Eirek petril baten gainetik bideoan grabatzeko aukera ikusi zuen eta ni beste petril batera igo nintzen argazkiak ateratzeko.
Iritsi ziren dantzariak eta beraiekin batera argazkilari eta kamerariak. Zazpi-zortzi bat izango ziren. Hasi zen dantza, eta erreportari grafikoak hesi barruan denak. Bost ajola horiei, hesiaren atzean begira dagoenak tokia hartzeko ordu erdi lehenagotik bertan izana. Argazki egokia egiteko ikusleen aurrean jarri eta kitto. Zerbait esaten badu, importante aurpegia jarri eta "Aizu, ni lanean nago" esanda aurrera.
[Erreportariak soka-dantzaren erdian harrapatuta.]
Ezin dut ez ulertu ez onartu jarrera prepotente hori. Argazki zein bideo kamerariek beste edozeinen eskubide berak dituzte nire ustez. Lanean egoteak, edo komunikabideentzat grabazioa egiten egoteak, ezin du baimendu beste ikusleen eskubideak urratzea. Badirudi etxean geratu eta hurrengo eguneko egunkaria erosi edo telebista piztu duenak, emanaldira bertara joan eta toki egoki bat hartzeko ardura eta lana hartu duenak baino ikuspegi hobea izan behar duela. Eta ez dut ulertzen zergatik lanean egotea garrantzitsuagoa den dantza ikusten egotea baino. "Ni lanean nago". "Ba oso ondo. Eta ni dantza ikustera etorri naiz, eta nire aurrean jarri nahi bazenuen lehenago etortzea zeneukan".
Ikusleei errespetu falta izugarria, eta dantzariei? Horrek ez du izenik. Behin eta berriz dantzaren erdian ikusi sufritu, hobe esanda behar izan genituen periodista grafikoak. Plaza dantzarientzat hesitu bada, eta dantza emanaldi bada, ezin dut ulertu zertan dauden zazpi kamerari eta argazkilari plazaren erdian. Eta gainera, dantza bera inondik inora ez ezagutu ez errespetatzen ez dutenak. Birritan dantzaren koreografian bertan "harrapatuta" geratu ziren kamerariak. Soka-dantzan zubi bat egin eta dantzariok badakigu lazo bat ixten joatea modukoa dela hori, eta lazoa ixten doala denak harrapatuta geratu arte. Eta han ikusten genituen erreporteroak dantzaren erdian harrapatuta eta handik ihes egiteko soka apurtu nahian.
[Erreportariak esku-dantza erditik irten nahian]
Okerrena aurreskulariak neskari agurra dantza egin behar zion unean iritsi zen. Lau zerbitzariek ekarri dute neska plazaren erdira, eta kamerari guztiak neska erretratatu nahian, etorri da aurreskularia dantza egitera, eta berak dantzatu behar zuen tokian bost kamerari, zulo txikitik begira eta inguruan gertatzen ari zenaz ohartu gabe. Aurreskulariak txalo egin behar izan du, eta oiloak uxatzen diren moduan bidali behar izan ditu argazkilariak. Orruka hasi eta kristonak eta bi esateko puntuan nengoen ni, baina ixildu behar, soka-dantzari mesede baino kalte gehiago egingo niolakoan.
[Argazki honetan oso ondo ikusten da aurreskularia neskari dantza egitera doan unea. Bera jarrik behar duen tokian daude argazkilariak eta kamerariak.]
Ni neu argazkilari ibiltzen naiz horrelako hainbat dantza ekitalditan, eta bat horretan dagoenean argazki onena nahi du eta ahaztu egiten zaio zer ari den ospatzen eta zertarako, argazkia bakarrik buruan. Ziur aski, neuk ere ekitaldi batzuetan errespetuaren marra hori pasako nuen, eta alde horretatik, garrantzitsua da niretzat horrelako barrabaskeriak ezin ditugula onartu ohartzea, nire burua ere mugatzen laguntzeko.
Argazkilari eta bideokameriei eskaera argi eta garbi bat egin nahi dizuet. Kirolarentzat duzuen errespetu bera eskatzen dizuet dantzarentzat. Kirolean zientoka argazkilari eta kamerari ibiltzen zarete, lanean zaudete hor ere eta etxean geratu denari irudi onenak eraman nahi dizkiozue. Baina hala ere, penalti bat jaurtitzera doanean argazkilaria ez da baloia eta porteroaren artean kokatzen, edo ehun metroko finaleko argazkia egiteko kamararik ez da pistan sartzen. Beraz, dantzaren eremua, dantzariak eta dantza maite duten ikusleak errespetatu itzazue mesedez!
Argazkilari izan gabe ere askori gustatzen zaie erditik pasatzea . Txarangeroak sufrimentura kondenatuta gaude. Datorren astean Gasteizko jaiak berriro. Aguantatu beharko ditugunak!
Zurekin erabat ados argazkilarien lotsagabekeri horrekin. Baina bururatzen zaigu show horretara bertaratutako argazkilariak ez ote dauden dantzarien (ezkongaien) albunerako lanean, hau da, dantzariek beraiek izatea show hori sortu dutenak... Gainontzean, argazkilariek beti azaltzen al dute, ba, euskal ohiturekiko hainbesteko interesik ?
Ekitaldi berezia da hau, ez direlako urteroko dantzariak, baizik eta bizitzan behin bakarrik aritzen direnak. Eta ezkonberriak izateak beste interes-puntu bat irekitzen da, zalantzarik gabe. Ia-ia esan genezake kronika-arrosa bat egitera joaten direla komunikabideak. Ezkonberriek pozik hartzen dituzte ondoren argazkiak, baina ez dut uste beraiek izan direnik showa sortu dutenak. Ezkonberriak nahikoa lan izaten dute kofradiako kideen aginduak jarraitzen, eta kofradiako irakasleek argazkilariei eskatzen diete dantzaren mugak errespeta ditzatela.
Hurrengoan esaiok! Ni ere kokoterarino nago "informatzen" duten jendaila horietaz...