Nola demontre gertatu da ustezko putxerazo hau?
Eguneko hitza, putxerazoa, gaztelaniaren mailegua dugu. Hauteskunde-iruzurra. Salaketa ez da apenas hedabideetara iristen, baina datuak susmagarriak dira oso. Iniziatiba Internazionalistari botoak falta zaizkiola ematen du. Kontua da, nola gertatu da hau? Nire ustea:
- Bai, putxerazoa egon da. Globala, Espainia osoan.
- Putxerazo informatikoa da, akten datuak jaso dira informatikoki, eta random faktore batekin boto multzoak desbideratu dira zerrenda txikietara, zurietara, nuloetara.
Hau ere pentsatzen dut:
- Planifikazio informatikoak huts egin du. Ondo pentsatuta, datuak PP eta PSOEra desbideratzea disimulatuagoa zen... ze II-ri falta zaizkionak non agertu diren aurkitzeko zailagoa izango zen.
Espainiako Barne Ministerioraren webgunean bertan dago botoaren ibilibidea azalduta.
Argazkiak.org | Boto prozedura © cc-by-sa: herri.admin
Mahai bakoitzeko lehendakariak 3 gutunazal betetzen eta sinatzen ditu (bokalek ere bai) akta guztiekin, tartean botoen datuak. Boto nuloak ez beste guztiak zakarretara doaz. Datu hau esanguratsua da, zenbait tokitan, boto nulo asko, larregi, agertu direla diote. Esate baterako, Katalunian. Diogun bezala, boto nuloak dira kontaketa bukatu ondoren, apurtzen ez diren bakarrak. Hau da, geroko manipulazio informatikoa ez bada eman (edo akatsa), juzgatuan egon behar dute. Hala ere, zaila dirudi jakitea boto nulo bezala agertu direnak kandidatura batenak zirela: mahai horien aktekin konparatu behar.
Prozedurara itzulita, hiru gutunazal hoietatik:
- 1. eta 2. gutunazalak epaitegira eramaten ditu.
- Epaitegitik, 1. gutunazala Junta Elektoralera (probintzia bakoitzeko bat??) eramaten dute (hori da bihar egingo kontaketa ofizialean erabiliko dutena)
- Epaitegiak berak, kopia gordetzen du, 2. gutunazala, alegia
- 3. gutunazala, Correos-eko funtzionario batek eramaten du. Gutunazal hori erabiltzen dute kontaketa probisionala egiteko, eta suposatzen da Barne Ministeritzak eman diguna horixe dela.
Azken gutunazal horren ibilbidean egon behar du, Ministeriora iritsi bitartean, iruzurraren datu-aldaketa, nonbait badago. Nork sartzen ditu datuak ordenadorean gauean bertan? Correos-ekoek, nolabait ere, halako zeozer egin beharko du:
- Edo aplikazioren batean, zuzenean
- Telefonoz esanda... toki zentralean dagoen baten bati.
Azken pausua falta da, programa informatikoa prestatu eta botoiari eman han eta hemen boto batzuk lekuz aldatzeko. Iruzurra izan dela demostratzeko 200-300 mahai topatu behar dira, bestela akatsa izan dela esan dezakezu lasai-lasai, edo beste batzuetan bezala "elementu inkontrolatuak" .... Enpin, 20 urte barru zeozer enteratu gara, edo ez.
Mahai batean izandako lagun batek esan dit igandeko hauteskundeetan, lehendabiziko aldiz, Correos-eko tipo bat egon dela mahai guztietan, interbentore bat bezala, eta 120 euro kobratu dutela lan hori egiteagatik. Figura berria, nonbait, pertsona horren presentzia. Lagunak dio ezagun bat topatu zuela Corresoentzat lan hori egiten, eta kontaketa amaitzeaz bat telefonoz deitu omen zuen (bulegora izango zen), mahaiko datuak ematen.
Erantzunak
Aztertu egin behar da ongi. Iruzurra mahaian bertan eman daiteke, ez Euskal Herrian, II-k gutxienez interbentore bana izan baitu, baina Estatuan? Munduko gauza errazena iruditzen zait Villacantara de abajo-ko PPko apoderatu bakarrak II-ren botoak zakarretara bota eta zuri direla esatea, hainbat lekutan jada salatu duten moduan.
Akats informatikoek, bestalde, denei eragingo lieketela pentsatu behar da, ez badute ideolojia jakineko konputagailurik asmatu behintzat. Kasualitateetan ez dut gehiegi sinisten, beraz, hori ere baieztatu egin beharko da. (Eta kasualitatea atzo Vocento-k emandako datua... hala omen)
Oso oso kontu harrigarriak izan dira Madrilen, Kastillan, Galizian... eta batez ere Katalunian. Akats edo iruzur, eskandaloa, izan, bada. Eta erantzukizuna?
Hasteko, esan dezadan gaur egungo Espainia demokrata honetan edozer gauza sinesten dudala. Hala ere, oraingo honetan... ez dakit ba. Gaitz egiten zait putxerazoan sinestea. Bere osotasunean, behintzat.
Gauza bi daude:
- mahaietako gora-beherak (papeletak ezkutatu, eta abar). Hor ez daukat zalantzarik. Hori hauteskunde guztietan gertatzen da. Euskal Herriko mahaietan ere sarri falta dira PPren papeletak. Leongo ez-dakit-zer herritan ere II-ko papeletak faltako ziren; ez daukat zalantzarik. Eta II-ko interbentorerik ez herri horietan. Hor boto mordoa joango ziren, seguru, baina hori ez da putxerazo bat.
- putxerazoa rekuentoan.
Hori, nik uste, ezinezkoa da. Gauza bat da Ministerioaren webgunean datu batzuk azaltzea eta beste kontu bat hori ofiziala izatea. Zeren...
goiko artikuluan aipatu da prozedura gehiena. Botu kontaketa egin ondoren aktak izenpetzen dira botu kopuru guztiekin. Mahaiko presidenteak, bokal biek eta alderdietako ikuskatzaileek. Akta bakoitzaren hainbat kopia egiten dira eta nahi duen edonork jaso dezake kopia bana (ez bakarrik mahaian egon diren horiek, baita boto-kontaketara azaltzen den edozein herritarrek, kontaketa publikoa baita). Nik neuk ere oraindik etxean ditut martxoko hauteskundeko emaitzen kopiak (presidente izan nintzen). Inork ezin dit esan nire mahian PPk irabazi zuenik, ez zelako horrela izan. 6 pertsonak izenpetu genuen PP laugarren alderdia izan zela.
Amezketako hauteskundeetako emaitzak, beraz, gutxienez 4-5 pertsonak ikusi, zenbatu eta izenpetu zituzten. Zenbaketa horren originalak epaitegian daude, besteak beste, mahaiko guztien sinadurarekin. Eta akta horien kopiak dozenaka lagunek izan ditzakete.
Hor nola egin putxerazoa?
Nire ustez ezinezkoa da.
Amezketako aktak mahai gainean jarri eta garbi agertuko POSIk ez duela botorik jaso. Inork ezin du kontrakorik esan.
Euskal Herritik kanpo? Caceresen? Leonen?
Hor errazagoa izan daiteke putxerazoa. Hau da, beharbada mahai horietan zeuden presidentea, bokalak eta ikuskatzaileak konfabulatu egin ziren eta denen artean erabaki zuten akta guztiak faltsutzea. Konspirazio nazionala hori gertatu zedin? Posiblea? Agian bai. Probablea? Ez larregi. Kasu puntualak alde batera lagata, jakina. Eta kasu puntualak izan direla ez daukat inolako zalantzarik.
Eta boto nuloak izugarri igo direla? Ba, boto nulo guztiak epaitegira eramaten dira eta hantxe gordetzen dira. Han begiratu daiteke ea benetan nuloak diren ala ez. Eta aktetan ere idatzi egiten da zein den boto nuloen zergatia (papeletak apurtuta, margotuta, edo zer demontre).
Dena dela, hasieran aipatu dudana: Espainia demokrata honetan, edozer-edozer sinesteko prest nago. Eta zenbait eta zakar eta baldarragoa izan, orduan eta gehiago.
Twitterren astintzen ari da asuntua, pasa mezua!!!
Esango dute akatsa izan dela baina Munduak jakin beza putxerazo galanta dela hau. Rubalcaba DIMITI EZAK! PASA MEZUA
#putxerazo
"#pucherazo"http://twitter.com/#search?q=%23pucherazo
Akatsak egotea gauza arrunta da, batez ere espainolek kudeatutako hauteskundeetan (estereotipoa jarraitzearren). Adibidez, Meneame-n, Iniziatiba Internazionalistari egindako boikota eta maula edo hauteskunde-iruzurra gehienei bost axola bazaie ere, bertan PACMAri egindako boikotari buruzko informazio asko dago: http://meneame.net/story/pacma-denuncia-faltaron-papeletas-lista-algunos-colegios
Tartean, IIri gertatu zaizkion "akatsak" bezalakoak saltzen dira:
- Santurde de Rioja (La Rioja) herrian PSOEren 66 boto PACMAren izenean agertu direla salatu du baten batek.
- Daya Viejan (Alacant) PPren 101 boto Ezker Antikapitalistari eman omen dizkiete.
- Arcicollarren (Toledo), PACMAk 125 boto eskuratu ei ditu, PSOErenak liratekeenak.
Baina, estatistikoki akatsak zerrenda batean pilatzen direnean, II-HErekin bezala, nire ustez benetako hauteskunde-iruzurra da.
Asierrekin bat etorriz, baliogabeko botoak ez dira kezkagarriak, horiek guztiak berrikusteko aukera dagoelako (beste kontu bat da hautestontzian zegoena eta gutunazalean sartzen dena gauza bera den). Okerrena da boto zuria eta leku askotan boto hori hirukoiztu izana. Izan ere, boto zuriak aktan zenbatu ostean botatzen direlako.
Notizia dago orain Libertad Digital eskuin muturrekoaren portadan: Valentziako Beneixida herrian eman zuen botoa Espainiako Gobernuko presidenteordeak, Maria Teresa Fernandez de la Vegak, baina emaitzetan POSI alderdia da bozkatuena, Amezketan bezala, eta PSOEk ez du boto bat bera ere.
Irakurle batek irudi hau ere bidali digu pribatuan:
Argazkiak.org | Tankman, Europako hauteskundeetara aplikaua © cc-by-sa: sustatu
Zera diosku lagun horrek: Putxerazoa dela eta, ziber-ekintzaileen indarra: Egunotan sekulako ataskoa dago Brunete Mediatikoan... Iniciativa-ri egindako zabarkeria erabat isiltzen ari dira.
Txinako Tiananmengo irudi historiko eta ikonikoak gogoratuz...
Datu "oker" edo "akats" gehiago. Kataluinako Cardedeu herriko kasu nabarmena Berrian argitaratuta.
II-HE zerrendak 98 boto jaso ditu Cardedeu herrian. Cardedeuko Udalak bozetako emaitzak Internet bidez eman ditu. Guztira hemeretzi mahai agertzen dira informazio horretan, eta horien batuketak 98 ematen du.
Hemen eskuratu daiteke udalaren emaitzen taula .pdf formatuan.
Aldiz, Espainiako Barne Ministerioaren datu ofizialetan , hamar boto gutxiago ditu Iniziatiba Internazionalistak, 88 boto.
Hemen Berrian egindako konparaketa
Boto aldaketa asko ikus daitezke, bai alderdi txikien artean, bai nulo eta boto zurien artean. Azken hauek gutxiago MIR-en kontaketan.
Putxerazo ala txapuza handia, edo biak?
Valentziako sozialisten arabera De la Vega eta PSOEko botoek POSIkoen tokian agertzeko arrazoia hau da: "un error en la línea" ... "al estar los partidos ordenados alfabéticamente, se apuntaron al POSI".
Oso ona, alfabetikoki zerrendatuz gero, POSI eta PSOE artean gutxienez hauteskundeetara aurkezten ziren beste hiru (3) alderdi daude: PP, PREPAL eta PSA.
De la Vegari gertatu zaiona ikusita... putxerazoaren programa informatikoan birusa sartu da, edo, agian, auskalo, chapuza española klasikoa besterik ez da hau.
Era berean, eskertzekoa Zaldieroaren ekarpen zorrotza. Eltzekada!
Iniziatiba Internazionalistak agiri bat kaleratu du, gaur hauteskunde batzordeetan (junta elektoralak) probintzia bakoitzean egingo den zenbaketa ofizialari begira.
Toki bakoitzean kontuan hartu beharrekoen zerrenda dakar IIren agiriak.
Hau filologo batek erantzun beharko luke baina badut susmoa gazteleraz erabiltzen den "pucherazo" hitza ez dela Gaztelako estepatan sortu. Nire ustez litekeena da "pucherazo" alemanerazko "Putsch" hitzetik etortzea, hau da, "estatu kolpea" adierazteko berbatik.
Hitza asko zabaldu zen 1923. urtean Hitler eta koadrilak München hiriko garagardotegi batetik egindako estatu kolpe saioaren ondoren. Almanez, "Hitlerputsch" edo "Hitler-Ludendorff-Putsch" esaten diote gertaerari.
Horrez gain, alemanez baditu hitzak beste aldaerak: "Putschen" aditza litzateke, "estatu kolpea jo" esateko. Eraberean, "kolpista" esateko "Putschist" erabiltzen da.
Beraz, "pucherazo" euskaraz, hirugarren eskuko mailegua izango litzateke, hau da, gaztelaraturiko alemana euskaratuta.
Noski, konturatzen naiz, igandean gertaturikoa ikusita hitzen jatorriaz hitz egitea askori putchsaren hurrengoa irudituko zaiola.
Barkatu beraz.
Arabatik blogeko komentario batean dator hau
"En mi mesa hicimos el recuento en veinte minutos. Todo correcto: El número total de votantes coincidía con el de votos emitidos a cada candidatura más siete en blanco y tres nulos.
Cuando el chavalillo de la Junta Electoral fue a introducir los datos en su PDA, sorpresa, daba error. Así que volvimos a comprobar los números y le dije que si su cacharro no funcionaba, era problema suyo. Salió y a la de un cuarto de hora volvió diciendo que había un problema con el software, así que no me extraña nada de lo que haya podido ocurrir."
Uste dut, akatsak justifikatzeko PDA hitza behin baino gehiagotan entzungo dugula... Ea gaurko kontaketaren ondoren zer gertatzen den.
Eskerrik asko Antton (#14). Bai PDA horien kontua azaldu da beste puntu batean, Garak identifikatu gabeko aditu batekin galde-erantzunen sorta bat argitaratu du eta datu interesgarriak agertzen dira hor.
"Un error informatico" esaten badute... Ez du balio. Akats informatiko batek ez luke batzuen bozketan gehiago eragingo besteetan baino. Gainera nulo eta zurien kontua oraindik hor gelditzen da. Katalunia, Balearrak eta Aragonen II-HEk bozka gehien jaso behar zituen tokietan gertatzea ez da normala. Nahiko argia dago behintzat Kataluniaren kasuan iruzurra egon dela, argia da.
Berrian ikusia Araban eta Gipuzkoan 958 boto gehiago ditu Iniziatiba Internazionalistak
Gipuzkoan hasieran esandakoa baino 888 boto gehiago eta 70 gehiago Araban.
Gipuzkoako kasuan ia hasieran esandako botoen %2a "agertu" da, Arabako kasuan "aurkitu" dituztenak hasieran esandakoen %1era ez da iristen.
Harrigarria benetan, eta kezkagarria, EA-Aralarren zenbait boto ere desbideratu omen dira-eta. Areago, PP, BNG eta PSOE alderdietarako zenbait boto beste batzuei gehitu zaizkie! Ez dut deus ere ulertzen... Putxerazoa disimulatu nahian?