Elebide: hizkuntz eskubideak bermatzeko zerbitzu ofiziala

Oinaztarren eta ganboatarren arteko norgehiagokaren azken kapitulua da hau: Elebide vs Behatokia.

Halandabe, lehengo egunean egunkarian Paul Bilbaok (Behatokiko zuzendaria) esandakoa gustau egin jat, oinaztartasun eta ganboatartasun guztien ganetik:

BERRIA: Behatokia eta Elebide osagarriak al dira?

PAUL BILBAO: Bai. Hor dago Kataluniako adibidea. Alde batetik, Katalunian badago gizarte mugimendu bat: Observatori de la Llengua Catalana. Nazio izaera du, Herrialde Katalanak osorik hartzen ditu eta egoeraren diagnosiak egiten ditu. Bestetik, hizkuntz eskubideak bermatzea Administrazio Publikoari dagokionez, Administrazioak hizkuntz eskubideak bermatzeko politikak abian jartzen ditu, Observatorik jasotzen duen informazioa aintzat hartuta. Osagarriak izan behar dugu, bakoitzak bere rola jokatzen badu.

> Oinaztarren eta ganboatarren arteko norgehiagokaren azken kapitulua da hau: Elebide vs Behatokia.

>



Oinaztarrak eta ganboatarrak, ala 25 urtean kolpe zorrik jo ez eta orain hauteskunde denboran beren plan txit ederrekin datozen interesatu hutsak?



Plan gutxio eta egin ditzatela etxeko lanak: alderdian (jakin nahiko nuke beren bileretan euskeraz zenbat egiten duten), udaletxe, batzar nagusi, patronatu, mankomunitate, zakur-etxe eta abarretan (hor badakit zenbat egiten duten, hutsaren pare).



Kontseilua, EHE, Behatokia eta halakoak lan txukuna egiten dabiltza, zertara datoz orain beste horiek? Zein etorriko gure hizkuntz eskubideak babestera eta beretzat euskara apaingarri eder bat bai baina erabiltzeko eragozpen hutsa besterik ez dela iruditzen zaien horiexek!!

Nik ez ditut bi leinu ikusten hemen. Oinaztarrak, ganboatarrak... ez dira bandoak.

Batetik boterea dago. Administrazioa.

Bestetik bestelako ekimenak daude, deitu herri mugimendu, deitu gizarte mugimendu, deitu gizarte eragile, edo Kontseiluak bere baitan biltzen dituenak (euskalgintza osoa esango nuke nik...).



Hori da hemen gertatzen ari dena. Eta azkar, oso azkar.. eta urtea amaitu aurretik, aspaldian izan dituzten egitasmo guztiak ateratzen ari dira mahaigainean.



Sindikatu eta patronalarekin kontsentsuzko argazkiak atera ostean, orain beste guztiak datoz.



Kalitate ziurtagiria / Bai Euskarari

Elebide / Euskararen Behatokia

....

Leheneago izan zirenak:

Aek/Habe

Egunero/Egunkaria

....





Hizkuntzaren inguruan, batu, antolatu, bat egin eta aurrera egin baino, gehiago da administraziotik dena kontrolatzeko joera bat. Mugatua dena eremuz (Bizkaia, Araba eta Gipuzkoa) eta muga handienak dituenak pratikan ere.



Badakizue agiriak gaztelaniaz heldu zaizkiela parlamentariei? Dena esanda dago.

> Nago, gurean euskara serioago hartuko balute politikari gehienek, eta errespetu gehixeago izango baligute euskaldunoi, askozaz lehenagotik izango genituela Behatoki bat eta Elebide bat, ez zirela alderdi banaren eraginpekoak izango eta elkarlanean jardungo luketela.



Nago, benetan euskara eta euskaldunak bagina zerbitzu horietako sustatzaileen kezka bakarra edo nagusia, eragileok ez liratekeela arituko mokoka, ari diren bezala, "pastela" (ttikia) banatu nahi ezean, ari diren bezala.



Nago, españolak eta basko erdaldunak poz-pozik behar dutela egon, lasai asko euren erdara hutsezko mundutxoan jarraituko dutelako lasai, gurera hurbiltzeko ahaleginik txikiena egin beharrik gabe, euskaldunotako asko belarriondoka ari diren bitartean, zertarako, eta gure mixeriak jabetzan izateko.



Nago, liskarretik liskarrera dabiltzan eragile horietatik, baliabide gehien dutenei izugarri kostatzen zaiela euskarari bide ematea, eta besteei, euskara euren jabetzakoa ez dela konturatzea, izugarri ari zaiela kostatzen ere.



Nago erdiko bidetik egin beharko dugula aurrera euskaraz bizitzeko eskubidea bermatuta nahi dugunok.



Euskalgintza bat eta bakarra dela aldarrikatzen dutenekin ere, nahikoa aspertuta nago.

"euskara euren jabetzakoa ez dela konturatzea, izugarri ari zaiela kostatzen ere".





Kasualitatea euskara patrimonializatzen gabiltzala esaten diguten horiek izatea edo a) euskeraz jakin ez eta ikasteko batere ahaleginik egiten ez dutenak edo b) euskeraz jakin bai, baño sekula erabiltzen ez dutenak, nun eta Teleberriko 20 segundotarako kortean ateratzeko ez den.



Euskera erabiltzen dugunontzat da, eta kitto. Ez dakitenek edo erabiltzen ez dutenek ez dute inongo arazorik beren hizkuntz eskubideen zapalkuntzarekin. Eta orain Elebide horrekin datozkigun! Non ikusi da eskubide batzuk zapaltzen dituzten haiexek izatea eskubide horiek babesteko arduradunak? En fin!!!

Ez a) eta ez b).

Ohar hori egin duen honek euskaraz bizitzeko apustua egin zuen aspaldi; euskararen jabetzaren inguruko gerra hasi aurretik ere.

Eta ez du inoiz ETBko 20 segunduko "korterik" gozatu.

Non ikusi ote den eskubide batzuk zapaltzen dituzten haiexek izatea eskubide horiek babesteko arduradunak galdetu duzu.

Leku askotan Marikruz. Begiratu udalei bestela, eta begiratu euskararen defendatzaile bakartzat euren burua dutenei ere; horiek ere zapalketan trebe baitira, euskararen aldeko ekimena euren kontrolpekoa ez denean ere.

Tokatu zait, adibide bitxirik jartzeagatik, Herriko Taberna baten baino gehiagotan, "ahí vienen los vascos" eta antzekoak entzun behar izatea, euskaraz egiten genuen bakarrenetakoak ginelako; eta tokatu zait gero, españolez bizi ziren elebidun "konprometitu" horiekin autobus berean joan behar izatea egunkariaren aldeko manifara, adibidez.

Eta tokatu zait Euskara Batzorde potolo samar bateko arduradunik ezagutzea, euskarazko elebakartasunaren aldeko diskurtso erradikal-gorria duena, baina, hara non, bere lagun elebidunekin españolez aritzen dena...

Eta abar, eta abar, Marikruz.

Luzetxo ibilita gaude, eta hamaikatxo kontu ezagututa, besterik gabe edonoren diskurtso puruak irensteko.

Ustezko arotzen etxeetan ere...

Galdera bat eta bakarra, Patxori.



-Elebide sortu izana ondo iruditu zaizu?



Alferrikakoak iruditzen zaizkit, lekuz kanpokoak... adibide ustezko hoiekin bestelako arrazonamenduak egitea.



Mintza gaitezen, ahal bada, Elebideri buruz.



Sortu behar zen? Beharrezko zen? Gabezia bat izan dugu euskaldunok horri dagokionean?



Ala ordea, daudenak indartu behar genituen?



Hori jakin nahi nuke.

Aupa Patxi,

lehenengo eta behin ez dira ustezko adibideak, egiazkoak baizik, eta oso aproposak eta egokiak iruditzen zaizkit; horregatik paratu ditut, noski.

Elebide? Oso beharrezkoa iruditzen zait. Oso berandu sortu dutela ere bai.

Behatokiak eta Elebidek osagarriak izan beharko lukete, eta elkarrekin lan egiteko gauza direla erakutsi behar lukete.

Adibideak badira, Paul Bilbao berak esan bezala, Catalunya-n adibidez.

Behatokiaren lana txukuna izan da orain arte, baina ezin du eduki instituzioetan txertatuta dagoen erakunde baten eraginkortasuna. Bestalde iruditzen zait, instituzio gehien-gehienek euskaldunon hizkuntza eskubideak urratzen dituztelarik, Behatokiaren lana funtsezkoa izaten jarraituko duela, eta Elebideren beraren akuilu izan daitekeela, baina uste dut akuilatzea eta zigortzea ondo bereizten saiatu beharko duela.

Akaboa litzateke zerbitzu bi horiek (ere) elkarren aurka aritzea.

Paul Bilbaoren erantzuna interesgarria da, baina Euskal Herria ez da Katalunia eta Elebide ez da Kataluniako Hizkuntz Bermerako Bulegoen parekoa izango. Uste dut ez zaiola behar beste erreparatu Paul Bilbaok osagarriak izateko jarritako baldintzari: "Osagarriak izan behar dugu, bakoitzak bere rola jokatzen badu".

Alegia, Elebidek —Administrazioak—, bere izen ofizialak dioen bezala, hizkuntz eskubideak bermatu egin behar dituela, bere funtzioa bete behar duela, 25 urtean bete ez badu ere. Ez dirudi, ordea, hori egingo duenik. Nahikoa da etxera —Eusko Jaurlaritzara— begiratzea: Zer egindo du, esaterako, osasun zerbitzuetan langile erdaldun batek hartu gaituela salatzen dugunean? Edo ertzain batek 'cristiano'-z hitz egiteko eskatu digula salatzen dugunean?

Zerbitzuak dagoz erabilteko, ez aldarrikatzeko eta gero kasurik ez egiteko. Zuetako zenbat gogoratu zarie Behatokiaz orain Elebide sortu dabela? Zenbat salaketa bideratu dozue Behatokira?



Trebeak gara gero indarrak alferik xahutzen. Askotan egunkarian (batzuetan "Gara" nagusiki erdaldunean) zuzendariari gutunak bidaltzen ditugu euskal hiztunen aurkako jarrerak salatzeko, orain dala urte batzuk martxan dagoan Behatokia moduko erakunde espezializatu bateri idazkia modu zuzenean bidali ordez. Askoz eragingarriagoa danaz ez gara baliatzen, askotan zerbitzu hori existitzen danik be ez dakigulako.



Ika-mika horrek behintzat balioko dau Behatokiaren existentziaz batzuk konturatzeko!



Eta Elebideren sorreraz neure eritxia? Ondo etorri ba! Katalunian legez, hoba erakunde bi (administrazinokoa eta herrikoia) bat bakarra eta (askorentzat) ezezaguna baino.