Basamortuko loreak
Amaitu dira sail ofizialean sarigai diren filmen emanaldiak; ikusi ditugun azkenak, Carlos Sorín argentinarraren "Bombón el perro", eta Bahman Ghobadi kurduaren "Turtles can fly", bata eguneroko bizitzaren gaineko komedia gazi-gozoa, bestea gerra eguneroko lagun duten haurren tragedia.
Patagoniaren zabala
Sorín ezaguna izango duzue askok: "Historias mínimas" bere aurreko filma saritu egin zuten Donostian orain dela bi urte, eta zinema-geletan ere arrakasta izan zuen; hura maite izan zutenek gogoko izango dute hau ere, haren jarraipen modukoa baita, bai erakusten digun munduan, bai filma egiteko moduan: Patagoniako paisaiak pantailaratuko ditu, hango zabaldi mugagabe eta haizetsuak, eta sekula bertatik mugitu gabe ere errorik ote daukan ez dakien jendea, edozertarako kilometro mordoa egin ohi duena.
Juan Villegas da protagonista, 52 urte dituela lan egiten zuen gasolindegitik bota eta bizimodua nola atera ez dakiena. Lan koxkor baten ordainetan txakur bat emango diote, dogo argentinar bat, eta horrek aldatu egingo du bere bizitzaren norabidea.
Aktore profesionalik gabe
Paisaietan bezala pertsonaietan ere naturaltasuna bilatzen du Sorínek, dokumentaletik gertu balego bezala, eta horregatik ez ditu aktore profesionalak erabiltzen, ezagutzen duen jendea baizik. Horri esker halako sinesgarritasun bat lortzen du jende xumea erretratatzeko orduan, heroiak izan gabe ere xalotasun berezi bat ematen baitie, maitagarri egiten dituena.
Maitagarrietan maitagarriena, baina, Bombón edo Lechien deitzen den txakurra.
Kurdistan
Ezaguna da filmetan haurrik edo animaliarik ez erabiltzeko aholkua, eta lege horren hankazgoratze handiena Ghobadiren pelikula dugu; izan ere, "Dortokek ere hegan badakite" honetan umeak edo gaztetxoak dira pertsonaia guztiak, bigarren mailako rolak dituzten pare bat zahar kenduta, eta primeran ari dira gainera.
Kurduen tragedia oro har eta bereziki gerra jasan behar duten haurrena kontatu nahi digu zuzendariak. Ghobadi bera Irango parteko kurdua da, eta film honetan Irakeko kurduen errefuxiatu-gune batera garamatza, AEBek eta bere aliatuek Iraken inbasioari ekin baino lehentxeago, denak zer gertatuko zain daudela.
Indar dramatikoa
Gerra eta umeak uztartzea salaketa malkotsu topikoa egiteko bidea izan zitekeen, baina Kiarostamiren ikasle izandako zuzendariak asmatzen du pelikulari egia-usaina ematen. Kak Satelite deitzen dioten mutiko bat da protagonista, saltsero eta liderra, kanpalekura iritsi berri den neskato bat gustatzen zaiona. Neskato honek, baina, historia lazgarri bat du bere atzean, bizitzeko gogo guztia kendu diona.
Istorio triste eta hunkigarri moduan hasten da filma, eta horrelakoek beherantz egin ohi dute sarritan; honek, ordea, gero eta indar handiagoa hartzen du. Aipagarria da, esate baterako, ume txiki bat mina pertsonalez jositako zelai batean sartzen deneko eszena luzea, Tarantino onenaren tentsioa daukana.
Filmak, azkenean, halako garratz-gustu bat uzten digu ahoan, herri kurduaren patuaren parekoa, Hussein haiek sarraskitu zituen kriminala izan baitzen, baina ez baitute itxaropenik orain sartzen diren amerikarrekin hobeto joango zaienik.
Erantzunak
> Euskadi Irratiko "Arratsaldekoa"n dabiltzan Ezeizaren eta Irastorzaren ustez, "Dortokek ere hegan badakite" horrek merezi du sari nagusia
>
> Eta Sustatuko Mendigurenen ustez?
Ba, baietz esango nuke. Ikusi dugun filmik onenetakoa zen, igual onena ere bai. Ausarta eta gordina, baina bere gogorrean umorea erabiltzen ere badakiena. Eta gero kurduenganako solidaritatea dago; beraz, sarituko balute asko poztuko nintzateke. Gainera, sari handi batekin igual erakutsiko dute zine-areto komertzialetan, bestela nekez. Dena dela, gaur arratsaldean emango dute epaia eta auskalo.
Pozten naiz Turtles Can Fly filmak irabazi duelako Urrezko Maskorra. Bada, hala ere, liburu bat non kontatzen den kurduen bizimodua, haur baten ikuspegitik. Nire Aitaren Fusila da, eta Alberdania argitaletxeak kaleratu du. Hasiera antologikoa du liburu horrek:
"Azad Xero Selim dut izena. Selim Mlalay-ren biloba naiz. Nire aitonak umore handia zuen. Esaten zuen kurdu jaio zela, lur aske batean. Gero otomanoak iritsi ziren, eta esan zioten aitonari: zu otomanoa zara, eta otomano bihurtu zuten. Otomanoen Inperioa erori zenean, turkiar bihurtu zen aitona. Turkiarrak joan zirenean, kurdu bihurtu zen atzera, Xeikh Mahmud kurduen erregearen erregetza garaian. Gero, ingelesak iritsi ziren, eta orduan hango Maiestate Graziosaren mendeko bihurtu zuten nire aitona, eta ingeles hitz batzuk ere ikasi zituen.
Ingelesek asmatu zuten Irak, eta orduan aitona irakiar egin zuten, baina berak ez zuen inoiz ulertu hitz berri horren esanahi ezkutua: Irak. Eta ez zen, azken arnasa eman arte, harro egon inoiz irakiar izateaz: ezta beraren semea ere, nire aita, Xero Selim Malay.
Bai filmak nola liburuak balioko al dute kurduen egoera hobetzeko!
Euskadi Irratiko "Arratsaldekoa"n dabiltzan Ezeizaren eta Irastorzaren ustez, "Dortokek ere hegan badakite" horrek merezi du sari nagusia
Eta Sustatuko Mendigurenen ustez?