Gaizkile baten ibilerak
Karneta baliogabetu didate Donostiako Udal Liburutegien sarean. Diskoak kopiatzeagatik izan da. Bai, gaizkile bat izan naiz, eta nire errua ordaindu behar dut. Zuk ere beste inor honetara dedikatzen dela ezagutzen baduzu, mesedez sala ezazu, nik neure burua salatzen dudan bezala.
Donostiako udal liburutegietan disko bilduma txukunak dauzkate. Liburuak bezala, karnetarekin maileguan hartu eta etxera eroateko moduan.
Sasoi batean, jendeak diskoak entzuteko eramango zituen etxera. Baina gaur egunean, irudikatzen dut, erabiltzaile gehienek neuk bezala egiten dutela: etxera eroan eta diskoa kopiatu, edo abesti jakin batzuk destripatu...
Orain, tamalez, ezin izango dut jokabide oker horrekin jarraitu. Karneta kendu didate.
Hartu nuen, bada, auzoko liburutegian disko bat etxerako. Eta abesti batzuk kopiatu ere bai. Baina itzultzeko garaian, hara, diskoa falta. Karatulak, tapak, eduki baneuzkan, baina CDa bera non sartu ote dudan ez dakit. Galdu egin nuen. Zerbait egin behar hortaz... Kasualitatez, hiriko beste kulturetxe bateko liburutegian disko bera zeukatela ikusi nuen.
Beraz, han ere maileguan hartu, etxera ekarri, eta kopia oso bat egin CD birjina batean. Eta kopia karatula zuzenean sartu, rotulkiarekin zer zen idatzi, eta eraman nuen liburutegira, entregatzeko. Borondate on guztiarekin joan nintzen, lasai asko, esplikatzera diskoa galdu nuela, baina ez kezkatzeko, ze berreskuratu nien beste bat.
Baina ez zidaten ametitu. Liburutegikoak esan zidan ezin zutela material piratarik onartu. Pirateria ezin dutela onartu. Disko berria erosi behar nuen, berdina edo ekibalentea. Neraman baino ekibalenteagorik nekez, erantzun nion, musika berdin berdina zen! Baina ez zegoen ulertzerik. Gehitu nion Udalak hainbeste disko uzten baditu liburutegietan, ea zertarako diren pentsatzen duten, jendeak kopiatzeko ez bada! Udalak kopiatzen uzten digu guri, baina guk ezin diogu mesedea itzuli, geure disko bat Udalari kopiatu, nahigabeko hutsune bat estaltzeko!
Diskoa hartu ere ez zidan egin nahi, eta ohartarazi zidan liburutegikoak, karnetaren baimenak galduko nituela. Bixigu berriketak inora ez zeramanez, eta disko berria erosteko gogorik ez dudanez, hor konpon esan, diskoa han utzi, eta joan nintzen. Harrezkero, proskrito bat naiz.
Auzoko liburutegian ez daukat jada baimenik mailegurako. Donostiako Liburutegi zentralean ere ez. Baina beste auzo batzuetako udal liburutegiak ez omen daude zerbitzu zentralekin konektatuta, eta akaso han mailegatzen eta kopiatzen segitu ahal izango dut, ez dakit...
Diskorik (musikaz pre-kargaturik, bederen) erosten ez naiz hasiko, behintzat, 21. mendean gaude, mesedez...
Erantzunak
Oso ondo ulertzen dut zure ikuspuntua, Luistxo, baina ni ere bat nator Xabierrekin: Donostiako Udal Liburutegiak eskubidea du legezko disko bat eskatzeko, legezko kopia bat zegoen tokian.
Datozen urteotan, aldatzen denean musika negozioaren eredua, irtenbidea beste bat izan litekeela? Seguru asko bai, baina gaur egun oraindik ez gara iritsi horretara.
Sentitzen dut zure harremana Donostiako Udal Liburutegiarekin horrela amaitu izana. Ez zuk eta ez haiek ez duzue horrelakorik merezi. Besarkada bat.
Barkatu Luis.
Diskoa galdu duzulako kendu dizute karneta. Diskoa erosi nahi izan ez duzulako. Zuk niri gauza bat uzten badidazu, eta nik arauak onartzen baldin baditut, bueltan ematen ez badizut gauza bera, zuk arau hoiek betetzen jokatuko zenuke ezta?
Ni diskoak kopiatzearen alde nago. Diskoak trukatzearen alde.. baina zuk diozuna ez dator bat, egin duzunarekin.
Onartu galdu duzula, eta erosiezu diskoa liburutegikoei. Guk ere, kopia dezagun.
Ni, ordea, Luisen ikuspuntuekin bat nator. Sistemaren kontraesana agerian uzten dutelako batik bat: zer funtzio betetzen dute diskoen mailegu-zerbitzuek, kopiatzeko aukera ematea ez bada?
Dena dela, honetaz hitz egiten jarraitzeko geroz eta denbora gutxiago daukagu. internetekin eta diskoaren kontzeptu bera desagertzear dagoenez gero...
> Oso ondo ulertzen dut zure ikuspuntua, Luistxo, baina ni ere bat nator Xabierrekin: Donostiako Udal Liburutegiak eskubidea du legezko disko bat eskatzeko, legezko kopia bat zegoen tokian.
>
Horixe da koxka. Lege-eskubideak eskatzen zizkidaten. Nik, nire inozotasunean, pentsatu nuien musika galdu nuela, eta, hortaz, musika hura bera aurkitu eta itzuli behar nuela, baina ez. Jakina, Donostiako Udal Liburutegia erakunde beregaina da nahi (edo ahal) dituen arauak ezarri eta eskatzeko bere bezeroei. Nik galdu dut disko bat, eta karnetik gabe geratu naiz. Erruduna naiz, onartzen dut nire kulpa, eta kondena kunplitzen ari naiz. Penitentzia egiten dut, publiko eginez nire gaiztakeria.
Nolanahi ere, liburutegi zentralean, udaletxe azpian, ikusi ditut legezkoak izateko itxurarik ez duten kopiak karatuletan sartuta.
Honek, gogorazi dit orain dela denbora bat idazle goraipatu batek, bere buruarekiko zuen onespena, bere herriko Udal Liburutegiko hainbat liburu (harrapatu) zituelako.
Ez da lehen aldia eta, ezta ere ez da izango azkena. Gainera, Luistxok bixigua zein den ez digu zehazten.
Hauxe da, beste behin, gure Udal Liburutegien destinu petrala!, uztez kultur gizon "ospetsuenek" beren miseriak adierazten.
> Ez da lehen aldia eta, ezta ere ez da izango azkena. Gainera, Luistxok bixigua zein den ez digu zehazten.
Peter's Friends filmaren soinu-banda zen. Diskoa, bere karatularekin, eta soinu eduki integro eta konpletoarekin, hantxe utzi nuen, liburutegiko langilearen aurrean. Espero dut liburuzainak etxera eramango zuela, zer gutxiago, apaletara
ezin zuenez itzuli.
Ez zen nire intentzioa udal liburutegirik gutxiestea, eta nire auzokoa, gutxiago. Nire miseriak agerian uztea, bai, bazen nire intentzioa.
Duela mende erdia baino lehenago idatzi zuen Walter Benjaminek Arte lana birsorkuntza teknologikoaren garaian artikulu bikaina. Arte lanaren kopia berdin berdinak egiteko aukera teknologikoa dagoen garaian jatorrizko obraren aldean kopiak galtzen duenaz aritu zen bertan. Arte lanaren auraz ari zen bera.
Masa kulturaren produktuetan, kopiak galtzen duena ez da aura (hau produktu bakanetan aurkitzen baita, ez serie-fabrikaziokoetan), zerbait prosaikoagoa baizik: copyright-a alegia.
Nik uste dut Benjamin bat etorriko litzatekeela zurekin, Luis
Karneta datorren urterako bueltatzen ez badizute, agian gu guztiok 1.5 aurreztuko dugu. Begiratu berri honi:
http://acp.sindominio.net/article.pl?sid=04/02/10/1545235&mode=thread&threshold=0
Oker zaude Luistxo, nik lagun bati CD original bat uzten badiot, espero dudana originala berriz bueltan ekartzea da. Enioke inongo kopiarik onartuko. Ustez dut logikoa dela, etzaio buelta gehiago eman behar. Bestela utzi iezazkidazu zure etxeko CD original guztiak eta nik berriro itzuliko dizkizut baina originalak beharrean kopiak. Zer esango zenidake?
Ahh eta por tzierto udal liburutegiak zentralizatzen doaz...
Baina fotokopiak ez dira kopia perfektua. Aldiz, CD irakurgailu baten barruan ez dago inor CD original eta kopia bat desberdinduko dituenik. Ados, CD-aren itxura ez da berdina, baina berez balio duena grabatuta duen musika da, ala?
Baina uste dut Luistxok beste zerbait azpimarratu nahi zuela...
Sekulako lasaitua hartu dut Luistxoren azalpen hau irakurrita, ez nekien zer zen kopiatutakoa, baina ingelesezko filma bat izanda, lasai gelditzen naiz.
Izan ere, pirateoa oso arrunta da gaur egun eta, neurri batean, arrazoizkoa. Multinazional handiek eskuratzen dituzten mozkinak ikusita, guztiz zilegi irizten diot kopiatzeari.
Ezberdina litzateke kopiatutakoa euskarazko produktua balitz. Nire ustez, eta ez dut uste bakarra naizenik, euskal kulturaren aurka aritzea litzateke hori, modu inkonszientean beharbada, baina aurka, zalantzarik gabe.
Izan ere, hori ere bada Kontseilua aztertzen dabilen konpromisoetako bat, gure hizkuntzaren defentsan norbanakook har ditzakegun jarreretako bat: Euskal Kulturaren ekoizpenak eta euskarazko produktuak ez ditut kopiatuko, jatorrizkoak erosiko ditut.
Denok gogoan izan beharko genukeela uste dut, bai hau eta baita bestelako konpromisoak ere. Hemen dituzue:
Norbanakoen konpromisoak
(Kontseiluko bazkideek aztertzeko proposamena)
1. Euskara ikasiko dut
2. Euskara erabiliko dut
3. Nire euskera maila hobetu egingo dut
4. Lehe hitza euskaraz egingo dut edozein erakunde, elkarte edo enpresatan. Telefonoz ere lehen hitza euskaraz egingo dut.
5. Gure etxeko telefonoko erantzungailuko lehen hitza euskara izango da
6. Euskaldun gisa identifikatzen nauen zerbait eramango dut
7. Seme-alabak euskarazko ereduetan eskolaratuko ditut
8. Laguntaldean euskara erabiliko dut eta erabilaraziko dut.
9. Kide naizen elkarte, talde eta abar guztietan euskararen presentzia bermatuko dut.
10. Nire gustuko ikasketak euskaraz egingo ditut.
11. Azterketak eta lanak euskaraz egingo ditut.
12. Literatura unibertsalezko liburu bat irakurri behar badut euskarazko bertsioa irakurriko dut.
13. Euskaraz egindako euskal produktuak oparituko ditut
14. Euskal Kulturaren ekoizpenak eta euskarazko produktuak ez ditut kopiatuko, jatorrizkoak erosiko ditut.
15. Euskarazko hedabideak erosiko ditut edo gutxienez euskara proportzio onargarrian erabiltzen dutenak.
16. Euskal prentsako harpidetzaren bat egingo dut
17. Pelikulak euskaratzen diren kasuetan euskarazko bertsioa hautatuko dut
18. Euskarazko zerbitzua emeten duten edo normalizazioan abian diren edo Bai Euskarari Ziurtagiria duten enpresak lehenetsiko ditut.
19. Aseguru-polizak, etxeko administrazioaren aktak eta dokumentuak, gas, argindar eta ur hornitzaileen kontratu eta agiriak jasotzeko eskaria egingo dut.
20. Kontratuak eta nominak euskaraz eskatuko ditut.
21. Toki ofizialetan nire lehen hitza euskaraz izango da.
22. Administrazio publikoak eskaintzen dituen zerbitzuetan euskara erabiliko dut
23. Justizia administrazioan ez dut itzultzailerik onartuko
24. Nire inguruan ikusten ditudan hizkuntza eskubideen urraketen berri Behatokiari emango diot (www.behatokia.org edo 902 194 332)
Bai noski Kepa Junkeraren diskoaren truke 3 talego ordaintzeak Euskal Kulturari bultzada ederra ematen dio... jakina!
Baina....Kepak diska bakoitzeko %7 inguru irabazten badu, non gelditzen da gainerako guztia?
Behatokira, Kontsailura, EHEra akaso bidaltzen diete zuzen zuzenean diozun kultur-bultzada hori emateko??
Mesedez! hemen zalantzatan dagoena da musika banatzeko eta saltzeko eredua. Bitartekari horien lan guztia ez kultura hau edo beste.
Eta euskal kultura bultzatu nahi baduzu bazoaz zu disketxeetara eta emaiezu dirua zuzenean eskutan bania ez behartu besteok doan lor daiteken musikaren truk dirua ordaintzen.
>
> Ezberdina litzateke kopiatutakoa euskarazko produktua balitz.
Liburutegietakoko fonoteketan euskal musikaren aukera kanpokoa baino askoz hobea izaten da, adibidez, Koldo Mitxelena Kulturunekoa Donostian. Zer uste duzu egiten duela euskal musikarekin jendeak maileguan hartzen duenean? Nik egiten dudana.
Orain arte, ordea, ez dut euskal diskorik galdu. Baina euskal musika kopiatu, fonoteka hauetako beste edozein erabiltzaile arrunt guztiek bezalaxe.
> Nire ustez, eta ez dut uste bakarra naizenik, euskal kulturaren aurka aritzea litzateke hori, modu inkonszientean beharbada, baina aurka, zalantzarik gabe.
Orduan liburutegiak eta fonotekak ari dira aurka. Eta doako promozioak egiten dituztenak ere bai (harpidedunentzako txokoak etab.), musika ordaindu gabe eskuratzeko moduak errazteagatik.
>
> Izan ere, hori ere bada Kontseilua aztertzen dabilen konpromisoetako bat, gure hizkuntzaren defentsan norbanakook har ditzakegun jarreretako bat: Euskal Kulturaren ekoizpenak eta euskarazko produktuak ez ditut kopiatuko, jatorrizkoak erosiko ditut.
>
Aluzinantea! Budista hauekin... Legez erositakoa ere ezin daiteke kopiatu iloba bati erregalatzeko? Doan eskuratutakoa Berria-ren promozio batean, entzun daiteke? Legez erositakoak MP3 jogailu batera eraman ditzaket? Euskal musika entzun daiteke, espreski hura ordaindu gabe, esan dezagun, adibidez Euskadi Gaztea entzunez? Euskal musika entzun daiteke fonotekatik zerbait mailegatuta? Eta mailegu-epea amaituta, musika hori cache-an gordeta geratu bazait, zilegi zait entzutea?
Euskal kultura eta euskarazko produkzioa 21. mendera egokituta biziko dira, jakina, ez bestela.
Jode, bakarra ote naiz, txukun argitaraturiko diskoaren aitzinean gozatzen, azalarekin, barruko testuekin, letrekin,.....
Gaztelupekoen disko kopiatuaren eta originalaren artean ez dago alderik. Kopia zuendako!
Eta beste bat: kasu izan alegrantzia after-anarko horiekin, zaharmindutako "modernotasun" guay horrekin zer min egiten diozuen, jaun/andere euskaldun ilustre eta jantzi horiek, musika produkzioari Euskal Herrian. Eragintza lanik ez bada, estudiorik ez bada, promoziorako bitartekorik ez bada, banaketarako sarerik ez bada, aurkituko dituzue bai, euskal musikarien diskoak kopiatzeko!
Luistxo: mesedez erosi CD-a. Kopia kopia da eta orijinala orijinala da, bestela ez lirateke orijinalak egongo, esistituko. Ez bada orijinalik ez baitago kopiarik (honegatik diferenteak dira, nahiz ta soinuak berditxoa).
Zein da diferentzia? Ba, jatorria. Bata orijnaletik kopiatuta dago, eta bestea produktu komertzial bat da, saltzeko egindakoa. Gero kopiatu daiteke, baina hori beste historia bat da, eta Liburutegiko arduradunek itxura bat gorde behar dute, noski, nik hori normal-normal ikusten dut, gaur egun, behintzat... etorkizunean ikusiko dugu.
Beraz, ez izan zekena eta erosi CD-a!!!
Bestalde, zein zen zure ekintzaren helburua: iraultza digitala hastea Udal Liburutegian edo gero hemen zure heroizidadearen berri ematea foro honetan, debate baten gaia izan dezagun?
Beraz, errealitate fortzatua...? Kapicci?
Dena dela, gustatzen zaizkit zure abenturatxoak, Luistxo, benetan diotsut.
Agur bat.
Donostiako Udal Liburutegikoek gizatasun apur bat izango balute, Luistxorena irakurri ondoren mesedez itzultzeko eskatu beharko liokete, lasaitu, animatu... gizajoa!
Hori hizkera!: borondate onez joan nintzaien baina gaizkile bat naiz, proskrito bat, nire errua onartzen dut... Pertsona heldu bat bere burua horrela zigortzen ikustea jasangaitza da.
Baliteke Bermeon zuk entzun nahi duzuna izatea; bidaliko nizuke zure helbide enpirikora.
Berbarako, badira Deleuzek, Foucaultek eta Bourdieuk emandako ikastaro interesgarri batzuk, eta Charlton Hestonek irakurritako lezio batzuk Humeri eta Nietzscheri buruz, behar-beharrezkoak kulturaren disko gogorra biziberritzeko.
> Jode, bakarra ote naiz, txukun argitaraturiko diskoaren aitzinean gozatzen, azalarekin, barruko testuekin, letrekin,.....
>
Edukiontzia (hau da, karatula, plastiko eta paperarekin) ez nuen galdu. Bakarrik barruko eduki biribila. Karatula inprimatu haiekin utzi nuen diskoa liburutegiko mahaigainekoan.
Bestalde, euskal musika izango da, 21. mendera egokitzen bada, logikoa den bezala. Bezeroak, entzuleak, egokitu gara musika digitalera, gero eta hobeto egokitzen ari gara.
> Luistxo: mesedez erosi CD-a. Kopia kopia da eta orijinala orijinala da, bestela ez lirateke orijinalak egongo, esistituko.
Saltzen direnak ere kopia industrialak dira, ezta? Edukiari (musikari) dagokionez, 0 eta 1 zifren eduki binario digitala, berdina da denetan, kasu honetan. MP3-ra bihurtuta, segun-eta nola, kalitate galera bat egoten dela uste dut. Baina nik entregatu nuena ez zen MP3etan oinarritutakoa.
> Bestalde, zein zen zure ekintzaren helburua:
Nire heroizidadearen berri ematea foro honetan, debate baten gaia izan dezagun.
Uste dut ez dudala CD hori erosiko, sentitzen dut. Zekena naiz. Eta Kontseiluaren konpromezu kristau batzuk betetzeko holako indar moral berezirik ez dut sentitzen nire barruan. Gainbehera moralean bizi gara batzuk.
Egin duzunak ez du zuribiderik. Zorrak zor.
Era berean, ez nator inola ere bat euskal produktuak pirateatzearen apologia horiekin, etika kontua da. Ez gaude egoera normal batean, non multinazional euskaldunak genituzkeen, nazioarteko banatzaile sare zabal bat eta baliabideak sobran. Herri honen mixeriaren adierazgarri da honelako konpromiso pertsonal bat eskatu behar izatea. Ni ere bat netorke euskal musikaren pirateoarekin balitz egoera espainiakoa, frantziakoa edo ingalaterrakoa. Baina ez da, inondik ere.
Hori bai, atzerriko disketxe handietako musika kopiatu egiten dut, saretik hartuta edo Donostiako liburutegietan mailegatuta. Herri musiken eta ahalmen txikia duten disketxeen kasuan, berauek ezin erostean bakarrik kopiatzen ditut.
> Saltzen direnak ere kopia industrialak dira, ezta? Edukiari (musikari) dagokionez, 0 eta 1 zifren eduki binario digitala, berdina da denetan, kasu honetan. MP3-ra bihurtuta, segun-eta nola, kalitate galera bat egoten dela uste dut. Baina nik entregatu nuena ez zen MP3etan oinarritutakoa.
>
> >Zein da diferentzia? CD-ak inprimatuta daukan serigrafia, taldearen izenarekin etb., balore merkantilista bat ematen diona. Diferentzia bat da, bakarra. Hau da, "erabiltzeko balorea" ("valor de uso" erderaz) berdina da, baina "trukatzeko balorea" ("valor de cambio") ezberdina. Teoria kapitalista hutsa. Agian zu ez zara kapitalista izango, baina agian Liburutegiko jendeak, bai.
>
> Uste dut ez dudala CD hori erosiko, sentitzen dut. Zekena naiz. Eta Kontseiluaren konpromezu kristau batzuk betetzeko holako indar moral berezirik ez dut sentitzen nire barruan. Gainbehera moralean bizi gara batzuk.
> >Ez moskeatu, faborez. Disfrutatzen dut zure komentarioekin. Eta badakit zuk arrazoia duzula, baina zuk badakizu nik ere arrazoia dudala.
Ah! Kontseiluarena ez dut ulertzen.
Musika banatzeko modu berriak, igandeko Berrian (2004/02/15) eta Sarean.com weblog-ean, Jabi Zabala kazetariaren eskutik. Euskal Herriko kasuak ere bai, MCD zirenak Motorsex bihurtu direla eta copyleft-era igaro direla...
Zuk aipatzen ez baduzu ere (edo ez dut ikusi, mezu guztiak irakurtzen ez bainaiz paratu) erantzun dizuten batzuk oker dabiltzala uste dut. Kopiatzearen eztabaidan sartu orduko, ohartu beharrekoa da Kopia hitza ez dela Ilegalaren. Izan ere, uste dut sustatu irakurtzen duen edonok dakien bezala, kopien erabilera zehatz batzuk legearen barnean daude (kopia pribatuak esaterako). Are gehiago esango nuke, liburutegiak ez luke arazorik izan behar kopiak maileguan uzteko, erosi diren kopia kopuru bera mailegatzen den bitartean, beti ere espainiar legalitateraren barnan (beti ere legalitate hori onartzen dugun kasu ipotetikoan).
Beste era batera, Liburutegiak originalak super artxibo puritano batean izan nahi baditu (naiz eta CDak berez izorratzen diren), originalak gorde eta kopiak alokatzea legezkoa litzateke (asko okertzen ez banaiz behintzat). Berdin segurtasun kopia gordeta badu eta zu bezalako batek CDa itzuli gabe lapurtutzat jo eta beraien eskubidea (lizentzia) beste kopia baten bidez erabiltzen badute.
Noski, uste dut hau guztia ez dela zuk azaleratu nahi zenuena, baina hori esan gabe geratzerik ez nuen nahi. Egia da ere, nik lagun bati originala utzi eta berak kopia itzultzen badit ez didala grazia handirik egiten (naiz eta praktikan berdina izan, horrelako pijoa naiz).
Fernandezen argudioak ulertuta ere, Liburutegiak zuzen jokatu du, nire ustez.
Izan ere, nola eskainiko die Liburutegi Publiko batek bere bazkideei legezkoa ez den kopia bat? Ezinezkoa da.
Honen azpian, baina, eztabaida sakonago bat dago: jatorrizko kopia legala eta pirateatua guztiz klonikoak baldin badira, erretoriko samarrak dira pirateoaren kontrako aldarrikapenak oro.