Euskadi Irratia, bide onean
Ez dakit Jexux Mari Irazuk zer esango lukeen oraingoan, baina niri iruditzen zait iraila ezkero Euskadi Irratiak dezente hobetu duela programazioa, eta lehen urratsak egin dituela irteteko ataka gaizto hartatik. Eta horretarako etxeko baliabideak erabili ditu.
Joan den ekainean artikulu bat idatzi nuen Sustatun, eta han nire kezka azaldu Euskadi Irratiaren nondik norakoaz, Jexux Mari Irazuren iritzi artikulu batean oinarrituta. Artikulu hark soka luzea ekarri zuen hemen bertan, eta izugarri zabaldu zen hortik zehar.
Irailean, berriz, Euskadi Irratiak berak aldaketa handiak egin zituen programazioan. Eta harrezkero ehun egun baino gehiago igaro direnez, uste dut garaia dela esateko, aurrekoan esan nuen bezain ozen eta garbi, nire ustez behintzat, oraingoan Euskadi Irratiak asmatu egin duela, eta asko hobetu duela programazioa.
Faktoria
Esan beharra dut, orain ere ez dudala entzuten Euskadi Irratia goizean goizetik hasi eta gauera arte. Baina entzuten dudana, gustatzen zait.
Goizetan Faktoria entzuten dut, Susana Mujikak zuzenduta. Eta uste dut estilo berri bat ekarri digula goizetara, seriotasun handiagoa, profesionaltasuna, eta talde lan ona. Lauretan Babel iazko hartan bezala, Susanaren estilo neurtuak izugarri markatzen du saioa.
Arratsaldekoa
Kostaldeko Trenak segida ona aurkitu du oraingoan Arratsaldekoan. Arantxa Iturbek bete betean asmatu du taldea osatzerakoan Tere Belokirekin eta Nekane Peñagarikanorekin. Lehendik ibiliak ziren elkarrekin, eta igartzen zaie. Natural-natural moldatzen dira, erraz, eta garai bateko artifiziorik gabe. Gozada hutsa dira beren arteko barreak.
Saio honek badu, gainera, beste ezaugarri bat: bihurtu da literaturazaleen txokoa, hemendik pasatzen baitira unean uneko idazlerik interesgarrienak. Eta haiei egindako elkarrizketak oso onak izaten dira; Arantxa Iturbek badaki zertaz ari den, eta oso ondo baliatzen ditu ofizioa eta afizioa.
Mezularia
Baina niri ezustekorik handiena saio honek eman dit, ezustekorik atseginena. Maite Artolak eta bere taldeak, albistegietako kideak ia denak, oso programa sendoa lortu dute. Lanetik bueltan jakin nahi duenak zer gertatu den egunean zehar, eta albiste horiek zer joko eman dezaketen, hementxe du programa egokia, eta osoa.
Eta Maite Artolaz esango nuke, niretzat bera izan dela aurtengo errebelazioa Euskadi Irratian: jantzia da, neurtua, agindu egiten du, eta oso ondo eramaten ditu bai bere taldea eta baita berriketariak ere. Eta esatari on guztiek bezala, erabateko sinesgarritasuna dauka.
Soluzioa, etxean
Hiru programa aipatu ditut soilik, ez bainaiz ausartzen entzuten ez dudanaz ezer esaten, ez litzateke bidezkoa izango eta. Baina gogoan dut, adibidez, ostiral batean Jaime Otamendik Arrate Plazaolari arduradunetako bat Donostiako Onkologikoan egin zion elkarrizketa antologikoa. Ordubetez egon nintzen belarria irratiari itsatsita, kieto, bi lagun haiei entzuten. Hitz egin zuten minbiziaz, heriotzaz, sendabideez, eta beste gauza askoren gainean, maisuek bakarrik hitz egiten duten gisa.
Euskadi Irratiak asmatu du, beraz. Eta soluzioa etxean bertan aurkitu du, hori da onena. Nik, behintzat, askoz ere gusturago entzuten dut orain Euskadi Irratia lehen baino, eta benetan pozten naiz. Eta lehen kritikatu genuen bezala, uste dut orain zorionak emateko ordua iritsi dela, bide onean doalako. Nire partetik, bada, zorionik beroenak Euskadi Irratiari!
Eta zuek nola ikusten duzue bilakaera hau? Somatu duzue hobekuntzarik ala uste duzue oker nabilela?
Erantzunak
Nik ere uste dut hobera egin duela Euskadi Irratiak. Akaso mezulariko tertulia irekiagoa egin liteke, M.J. aranburu, mikel irizar eta ramirez de la piscinarekin gogaituta bukatzeko arriskua baitugu. Nik ordu horretan entzuten dut gehien (lanetik etxerakoan) eta aldaketan badira pare bat programa interesgarri lehen entzuten nituenak eta orain kendu dituztenak. Bata Antxon Aranbururena, gaiak serio eta sakon aztertzen zituena, eta bestea elhuyarkoek egiten zutena zientziaz. HOriek faltan botatzen ditut, bestela ondo. javier.
Neu be bat nator diñozuenarekin. Oin asko be gustorao entzuten dot Euskadi Irratia, asko be ezusteko gehixao topatzen dotelako.
Juan zan gabe batez esaterako Kaitin Allendek aurkezten daben Ipurtargi saiua entzun neban eta oso ona pentzau jatan. Batez be askea nahi dana esateko, eta hori ez da gutxi. Bazan ordua gauerdixan be Euskadi Irratian zuzeneko programaren bat jartzeko. Euskaldun danok ez dogu hamabixetarako lo hartzen.
Zorionak Kaitin!
Eutsi horri!
Entzuten ditudan saioetatik, neuk ere Mezularia dut gustukoen. Edukietan sartu barik, nik behintzat beste kontu bat azpimarratuko nuke: saio horren tonua. Hori estimatzen dut gehien: tonu neurtu eta jantzia, Joxek esandako moduan, Euskadi Irratiari premiazko dituen sendotasun eta seriotasun puntuak ematen dizkiona.
>
> Eta zuek nola ikusten duzue bilakaera hau? Somatu duzue hobekuntzarik ala uste duzue oker nabilela?
Egia da, Euskadi irratiaren hobekuntza, baina EITBren politikaren barnean dagokionez uste dut nabariegia dela politikoki hartzen dituzten iritzi-emaileak eta albizte batzuetako tratamenduak.
Adibidez, ezker abertzaleriko ez-ikusiaren jarrera, zoritxarrez lehen sektore hoietan zebiltzenak ere daramatenak, kasu Aralar/nafarroa bai. Azken hauetako hizlari kopurua handiegia da nere ustez gizarten duten eraginarekin konparatuz.
Biktimak, oraindik ere ETAk egindakoak omen dira sufritzen duten bakarrak, Etxerat, Azkarate, Mexikokoak, presoak,... bigarren/hirugarren mailetakoak omen dira bere albiztegiak entzun tagero.
Gaztetxeak, anti-globalizazioa, ekologistak, zornotza-bizirik,...ez dute Irrati honetan behar den (niri iritziz) duten tokia, eta politikoki zuzenak direnak gero eta gehiago.
Dena den, beste erdal irratiak entzunda hauek asko be irekiagoak eta zabalagoak dira, baina nik faltan botatzen dut egin-irrratia bezelako bat Euskal-herria mailan, behintzak kontrapuntu bat bezala.
> Aldaketa ugari izan ditu azken bolada honetan Euskadi Irratiak: Programen izenburutan ez ezik, tonuan, erritmoan... ere antzeman dut aldaketa. Azpimarragarriena da jende berberarekin egindako produktu berri asko jarri dituztela martxan. Horixe da garrantzizkoena. Eta bat aukeratzekotan, gehien entzuten dudana delako, Mezularia aukeratuko nuke. Maite Artolaren eskutik asko gozatzen dut irratia entzuten. Aspaldiko partez irratiaren magiak harrapatu nau: engantxatuta nagoela, alegia. Egunean zehar zer gertatu den jakiteko primerako saioa da. Umorea ere badu, behar denean, eta batez ere sinesgarritasuna. Eta Maiteren ahotsak kriston presentzia du, baita barre egiten duenean ere.
Besteren bat aipatzekotan, Txetxuk zuzentzen dituen kirol-programak: bai asteburutan eta baita astean zehar tokazten denean. Aurreko ikasturteetako igande arratsaldeetako kirol saioekin alderatuta, aldea izagurria da.
Arratsaldekoa (Iturbe and companyk) ez zait gustatzen. Eta ez dut uste literatur zaletasunarekin zer ikusia duenik. Ahotsak nahastu egiten dira, hirurak emakumezkoak baitira, beraiek ulertzen dituzten hitz jokotan aritzen dira askotan, barre txoro asko eginez... Gustu kontua izango da noski.
Nik ere antzeman dut Euskadi Irratiak hobera egin duela. Egia esan, ez dut aukera handiegirik irratia entzuteko (autoan batetik bestera nabilenean baino ez dut entzuten). Hala ere, orain dela hilabete batzuk Euskadi Irratia astuna egiten zitzaidan, gutxi entzunda ere. Orain, berriz, gustora entzuten dut. Arratsalde partean, 4,30etatik aurrera, goiz partean edo gauean baino gustorago.
> lehen kritikak jasotzen zituen irrati txepela, orain entzule guztien gustuko.
beno, beno, bada zer konpondua oraindik: bidaidekoek erritmoa biziagotzea (lokartarazten gaitu batzuetan), parre txoroak alboratzea, sariketa-leihaketen inflazioa, ibarretxerekiko gehiegizko apologiak... Kontua da zeozer aldatzen hasiak direla, eta hori ere aipatu egin behar dela.
Eibarrek, Espainiako Kopako final zortzirenak jokatu zituenean, zuzenean eman zituzten joaneko zein itzulerako partiduak.
Alavesek final laurdenak jokatu zituen, eta ez zituzten emititu. Emitituko al dituzte Alavesen final-erdiak?
Zergatik Eibarren partiduak ematen dituzte eta Alavesenak ez?
Bai, egia da hobetu duela, baina ez zen oso zaila. Zenbait irrati libreren lan eta programazio aldaketak horrenbeste konturik gabe egiten dituzte. Niri gehiago gustatzen zait hauek duten eredua: partehartzeileagoa, askeagoa, irratiko agintarien zentsurarik gabe eta abar.
Mezulariari dagokionez egia da programa berritzailea izan dela, baina aurreko batek aipatzen duen moduan iritzi emaileak oso mugatuak ikusten ditut, politikoki zuzenak denak eta Ibarretxeren lainopekoak.
Kirol saila da nik indartsuen topatzen dudana eta gehienbat pilota emanaldiak, hauek bai direla antologikoak, bertan egongo bagina bezala sentiarazten gaituzte. Batez ere bizardunak ematen dituenean (ez naiz bere izenaz oroitzen, baina bai bere ahotsaz eta sentiarazten gaituen emozioaz). Hala ere badira hemen ere zenbait atal zuzentzeko: futbol komentaristak orokorrean oso txarrak dira. Alabesekoak belarriko mina ematen du bere hitzegiteko eran (Hori ote Arabar euskalkia?). Eta zer esanik ez Juanan Larrañaga aipatuta, hasi zenetik ez du komentario bat bera ere aldatu "0" eta bere euskara maila egokia iruditzen al zaizue irratian haritzeko? futboleko funtzionarioa ematen du.
Bueno, hala ere, animo eta aurrera.
Arratsaldeak behintzat betelan hutsa dira.
Niri elkarrizketa bat egin zidaten duela gutxi(betelana egiteagatik, jakina), eta ez nintzen batere gustora geratu. Seriotik ez zuen ezer, eta tontoa banintz bezala tratatu ninduten. Ulertzen dut, kazetaria batere interesatzen ez zitzaion gai bati buruzko elkarrizketa bat egiten ari zela, baina errespetu minimo bat...
> Eibarrek, Espainiako Kopako final zortzirenak jokatu zituenean, zuzenean eman zituzten joaneko zein itzulerako partiduak.
>
Oker zabiltza. ETBk ez zituen zuzenean eman Eibar eta Real Madrid-en arteko partiduak, telebista digitalean Pay per view eran eman zituzten bi partiduok.
Euskadi Irratiak hobetu du eta datuek esan beharko dute baina gauzak gogoz eta zentzuz egiten direnean -nik uste- jendeak erantzun egiten du.
Faktoriak aurrekoa gainditu du nabarmen, baina gai aldetik beste batzuetan dagoen imaginazioa btatzen dut faltan.
Arratsaldekoa entzuten dut sarri eta igarri egiten zaie noiz dabiltzan betelanean (bestela sueltoan, elkarrizketa batzuetan eta prentsaren bestelako irakurketa horretan maitagarriak dira Arantxa eta besteak).
Mezulariak aurkezle bikaina du (euskal Rosa Maria Mateo ematen du) eta nire ustez ez dute ezer berririk asmatu; eguneko albisteen liseriketa egin ondoren beste perspektiba batez lantzen dituzte (hori bai, batzuetan komentarista pedante batzuk erabilita...).
Bukatzeko. EHan dena ez da kirola, hori bai alperreko betelana: "Athletic nobedaderik gabe entrenatu da gaur", eta antzekoak entzutea 10 palestinar hil dituztela aditu eta gero lotsagarria da. (Hau ez da, halere, Euskadi Irratiari zuzenean egindako kritika, nahikoa zabaldua baitago kirolen kontu hau)
Orokorrean ni ere bat nator Joxe Aranzabalek esandakoarekin, baina Arratsaldekoari dagokionez, nire iritzia ez da hain erabatekoa: batzuetan gauza borobilak egiten dituzte, ondo bilbatuak eta interesgarriak. Beste batzuetan, ordea, ikusten da betelana egiten ari direla, oso nabarmen. Horrelako gorabeherak ez dira logikoak.
Iritzi andana hau ikusita, galdera egiten diot neure buruari ea Euskadi Irratiko zuzendaritzak, edo langileek beraiek, zer egiten duten hemen dagoen informazio mordoarekin: isilpean irakurri eta pasatu, ahots goran komentatu ala taldeka eztabaidatu.
Badakit hemengo iritziek ez dutela balio zientifikorik, baina hemen informazio asko agertzen da, batzuen eta besteen gustuen gainean, eta jendearen pertzeptzioaz oro har. Pena bat izango litzateke hori guztia isilpean pasatzen uztea.
-Gurutze Landabasoren kronikek behintzat sakontasun berri bat hartzen dute "Korte bat mesedez" (Alberdania) irakurri ondoren. Gaur goizekoa, esate baterako, ezkontzak errazteko agentziari buruzkoa, oso txukun eta oso profesional esan du Landabasok; baina, Maddi Gaztelu ezagutu ondoren, ahalegin handirik ez da behar noscasamos.com-ekoen amorru diruzale eta aldi berean sentimentalak Landabasoren garunetan zelako argitxo distiratsuak piztuko zituen irudikatzeko. Gazteluk jakin-min berezia erakutsi du "El colocador" figuraz, ekontza batean gero bazkaritan gonbidatuak inguru egokian esertzea baita eginbeharrik zailena.
-badago jakiterik tertulia bakoitzean nor mintzatuko den, zeintzuk diren ohiko kideak?
EITB.com-en ez dut lortu; Barriuso, Beltza, Barrena, Etxezarreta, Intxaurraga, Olano... oso ondo hitz egiten dute. Noiz entzun ditzakegu zehazki Mikel Aramendirenak eta Mikel Irizarrenak, ze egun, ze ordu?
-era berean, EITB.com-en, Iritzia sailean, zanpatu Amets Arzallus, iritzia, astelehen, zanpatu Amets Arzallus, iritzia, asteazken, irailaren 18, abenduaren 27, eta berdin dio, beti agertzen da Amets Arzallusen irailaren lehena, hain zuzen mintzamolde etsi batez "Inoiz astelehenik izan bada, gaurkoa, astelehena, irailaren bata" esanez hasten dena.
-are gehiago, zanpatu Jon Benitoren astelehen, bariku, urriaren 7 eta abar eta beti agertzen da Amets Arzallusen astelehen goibela.
-etxera iristen naizenean Arantxa Iturbe izaten da eta oso-oso ona iruditzen zait, bikaina; gero alabak etortzen zaizkit eta irratitxoa sakelan eta kaskoak belarrietan ditudala harrapatzen naute, eta zaila izaten da aukeratzea, Arantxa eta Asisko, ala Leire eta Amaia.
-bestalde, Jakoba Errekondok landareenganako inongo jakin-minik gabekoa izan zaren horrek zapatu goizetan Errekondorena gozo-gozo eta erne-erne entzutea lortu du.
-azkenik, goizetako Juan Inazio Garmendiak ematen du egin duela edo eginarazi diotela normal samar irakurtzeko ikastaroren bat. Bizkaian entzun izan dut Garmendiak Mendebaldeko ebakera izan balu, aspaldi jarriko zuketela bulego lan isilen batean, baina zetak eta eseak garbi bereizteak esataritzan atxikitzen ei zaitu Euskadi Irratian, bospasei gainerako ia guztia. Garmendiaren hobekuntza horren bidez, ostera, desegin egin dira halako esames maltzurrak: itxuraz, bizkaitarron betiko erresentimenduak badu sendabiderik.
En pin... hau egia da. Gutako askok igerri diogu Euskadi Irratiari hobeto ari dela orain...
Baina honatx euskalgintzaren galdera eternoa:
Uste duzue maila unibertsitarioa, lanbide liberalak, irakurzaletasun poxi bat, "nukleo gogor" hori osatzen (omen) dugun "intelektualok" ongi edo txarto doanaren erreferentzia izan gaitezkeela?
Erran nahi baita, kasu, "La2" katea maite badugu ere, hori ez dela audientzi iturri, ezta agintarien helburua ere.
Bat nator oro har diozun guztiarekin. Euskadi Irratiak seriotasunaren bidea hartu duelakoan nago; Mezularia bezalako saioekin bete-betean asmatu dute programazio buruek. Bazen garaia, urtebeteko noraezaren ondoren, arratsaldean informatibo soil eta era berean eramangarri bat sortzeko.
Faktoria, ene iritzi xumean beti ere, pasa den urteko "goizean Behin II" baino askoz ere landuagoa dago. Susanak, zalantzarik gabe, arras ongi eramaten du programaren norabidea; irratian bertan eta baita irratitik kanpo ere, pertsona bikaina izaten badaki.
Hala ere, ez nituzke alde batera utzi nahi egunero isilean lanean ari direnak; urteak daramatzate bertan Arritxu Iribar bezalako profesionalek. Nire aburuz, Arritxuk Txetxuk baino zertxobait hobeto eramaten du eguerdiko saioa. Hori bai, Txetxuk asteburuetan duen saioak mila buelta ematen dizkio pasa den urteko saio hari.
Ez ditut ahaztu nahi Goizak Gaurren lanean dabiltzanak (informatiboak ez baitira "mezularia" soilik mugatzen). Ainhoa Etxebestek edizio lanetan egiten duen saiakera sekulakoa da eta ordu ugari igarotzen ditu ordenagailu aurrean eguneroko lana ongi atera dadin.
Oro har, esan bezala, guztia ongi; sikiera geroz eta entzule gehiago bagina...
> Eta zuek nola ikusten duzue bilakaera hau? Somatu duzue hobekuntzarik ala uste duzue oker nabilela?
Nik ere idatzi nuen garai hartan eta aldaketak izan direla aitortu beharra dut. Onerako, nik entzuten dudan garaian behintzat. Zuk aipatu bezala, MEZULARIA saioak harritu egin nau. Bikaina!