Nola atera EGA euskararik jakin gabe
Posible ote da titulua izatea euskararik jakin gabe? Lagun askok galdetu didate inoiz ia nola gainditu daitekeen EGA... Beti esan diet urdaiazpikoak direla onena, baina liburu hau irakurtzea ere gomendagarria dela dirudi. Bueno, liburu hau eta euskal literaturako beste nobela asko... Egileak dioenez titulua ateratzeak ez du esan nahi euskaraz dakizunik.
"Nola atera EGA euskara jakin gabe" Horixe da liburu berri honen titulua. Arrigorriagako Udal Euskaltegiko maisua da egilea, Kepa Larrea. 100 orri baino ez ditu liburuak. Bertan, hainbeste buruhauste ematen dituen azterketa gainditzeko trukuak ematen ditu. Likiniano elkarteak argitaratu du.
Larrearen hitzak irakurri ditut gaurko Berrian, eta horrela dio:
- Zergatik liburu hau: Euskara alde batera utzi eta teknikan oinarritu naiz. Azterketa gainditzeko errezetak eman ditut bertan. Argi dago arazoa ez dela euskaraz idazteko edo irakurtzeko dugun gaitasuna; azterketa prestatzeko teknika baizik.
- Liburuak bi zati ditu:
- EGA zer den azaltzen duena.
- Atal bakoitza gainditzeko trikimailuak
- Idazlana: Larrearen ustez, atalik zailena idazlanarena da. Uste baino garrantzi gutxiago ematen zaio, idazten badakigula uste dugulako; baina ez da horrela. Askok eta askok idazlanagatik ez dute gainditzen.
- Atariko proba gainditzeko test asko egin behar dira, gehienetan antzeko galderak agertzen baitira. Horrez gain, eskaintzen diren aukeren artean bi oso antzekoak badira, normalean biak gaizki daude. Bestalde, horietako bat oso nabarmena bada, ez da ondo dagoena izango.
Larrea kezkatua gazteleraren eraginagatik
Jasotzen ditugun erreferentzia gehienak gaztelaniaz dira. Ikasle garaia amaitu ondoren, ez dakit jendeak euskarazko zenbat liburu irakurtzen dituen. Hala, nekez idatzi edo irakurri ahal izango da ganorazko euskara batean.
Titulua izateak ez du ziurtatzen euskaraz dakigunik
Horixe dio, behintzat, Larreak. Eta hori kezkagarria da zeharo. Euskaraz jakiteko patxada gehiago behar da. Jende askok azterketako presioa gainditu ostean ikasten du euskaraz, lasai-lasai.
Erantzunak
> Posible ote da titulua izatea euskararik jakin gabe?
Nik momentuz ez dut euskaraz jakin barik EGA gainditu duen inor ezagutu. Baina aldi berean ikastoletan ikasitako euskaldunzahar askok suspenditzen dute.
Dena dela, arazo nagusia ez da hori. Niretzat oso kezkagarria da euskalduntze prozesua EGA atera ondoren eten egiten dela, kontuan hartu barik pertsona bakoitzaren baharrak. Adibidez, titulua eskuratu berri duen institutu irakasle batek ondo baino hobeto daki "errota" eta "eihera" sinonimoak direla, baina inork ez dio azaldu euskeraz nola esaten den "onda" edota "fracción". Eta D ereduan klaseak eman behar baditu, bere kabuz ikasi beharko du euskara teknikoa, euskaltegietan ez baitago eureei egokitutako kurtsorik.
> Kontsolatuko naiz alderantziz gerta daitekeela pentsatzen, hau da, nahiz eta euskara jakin, azterketan huts egin dezakezula
Bai, denok egiten dugu huts askotan. Baina behin eta berriro ez. Azterketak ez du neurtzen euskaraz badakizun ala ez. Azterketak euskaraz maila jakin batera arte alfabetatuta zauden ala ez neurtzen du. Gure ama euskaldun zaharra da eta oso ongi hitz egiten du euskaraz. Alfabetatu gabea da ordea, eta ez luke azterketa gaindituko.
Ez dut esaten ez sistema ez azterketa bera egokiak direnik, baina bai jende askok bere gabeziak ezkutatu eta justifikatzeko kritikatzen duela EGA.
Nik uste dut EGArentzat ehorzketa data pentsatzen hasi beharko genukeela euskaldunok.
Makina bat EGAdun ezagutu ditugu idatzi eta hitz egiterakoan akats ugari egiten dituztenak, eta irakaskuntza, kazetaritza edo eta euskara tresnatzat duten hainbat ogibidedunak.
Bestalde, non ikusi da norberaren hizkuntzan hitz egin eta idazteko gai zarela frogatzeko titulu baten beharra? Arrotzei ulertzekoa da ikasketa prozesu baten balorazioa delako, baina norberarenean eman beharra normalkuntzarako urrats luzeak falta direla seinale.
Agian momentuz EGArekin eta EGAdunekin bizi izatera derrigortuta gaude, baina gerora,...
Nekez gaindituko du EGA maila nahikoa ez duen inork. Ez nahastu. EGAren arazoa guztiz kontrakoa da, euskaldun askok, nahiz alfabetatua egon, ez duela Atariko froga gainditzen, txikikeriak galdetzen direlako sarri, bereiz prestatu beharrekoak.
Gazteleraz ere antzeko atariko froga egin liteke. Izan ere, edozein hizkuntzatan jar litezke galdera nahasiak. Esaterako:
Zein dago txarto:
a) Su Majestad el Rey, que Dios guarde.
b) Que no, que a Blanca le he visto esta mañana, pero ahora no.
c) ¡Qué mal lo hiciste!
d)¡Que sea yo tan desdichado!
Ez zait iruditzen erantzuna erraza denik. Bada, EGAn ikusten dira batzuetan horrelakoak.
Erantzuna: b. "LA he visto" behar zuen.
> Agian momentuz EGArekin eta EGAdunekin bizi izatera derrigortuta gaude, baina gerora,...
EGAdunokin bizitzea ez da hain txarra izango, ezta?
Euskaldun petooi ez dut uste gure gaitzik kutsatuko zaizuenik: erdaldun joskera aldrebes hori, euskaraz ari garela erdararen musika entonatzeko dugun abilezia, euskarazko kulturaren izar klasiko eta modernoak ez ezagutzeko izaten dugun tema...
Zuek lasai: gorde ezazue euskararen garbitasuna, jator, oso jator.
Guk geurea egin genuen: euskaldun peto eta ez hain peto batzuek indarrean jarritako legeari jarraituz, lanerako behar genuen titulua atera eta listo.
Orain kexak gugatik? Reclamaciones al maestro armero.
> > Eta gazteleraz gai den jakiteko?
Ba erdaraz gai den jakiteko beste azterketa bat dago, DELE izenekoa, Diploma del Español como Lengua Extranjera esan nahi duenak. Hala ere, "atzerriko hizkuntz" gisa tratatzen da gaztelera, logikotzat ematen dutelako inguru hispano batean erdara baino ez dela hitz egingo. EGA guk (hau da, EHkook) egin dezakegu, nahiz eta inguru euskaldun batean murgildurik egon, eta zergatik? Ez dagoelako ziur giro euskaldun honek euskaraz jakitea ziurtatzen duenentz.
Eta noiz pentsatu behar dute EGA ateratzea gaitasunarekin lotua izan behar dela eta ez azterketa batekin? Desastre bat da EGAren kontu hori. Eta ez naiz sartuko orain dela 10 urte atera zutenekin, zeren eta pitorik jakin gabe ere paper hori dutenak ez dira gutxi.