Liberalek irabazi dute Quebecen

> Bederatzi urtez agindu ondoren, Partie Quebecois alderdi abertzaleak galdu egin zituen atzo hauteskundeak Quebecen. Beraz, Jean Charest liberala izango da hurrengo lehen ministroa.

Gaur goizean Radio Canada-La Chaine Culturelle irratian entzun ditut Jean Charest-en lehen adierazpenak, hauteskundeak irabazi ostean. Haren lehen helburua izango da «Kanadako gainerako herrialdeekiko lotura estutzea eta gobernu federalaren batasuna sendotzea».

Independentziak apur bat itxaron beharko du Quebec-en.

> Independentziak apur bat itxaron beharko du Quebec-en.





Eta baita Euskal Herrian ere. AuB edo delakoa behera eta behera. EAJ-EA gora eta gora.

> “Burujabetasuna da PQren lehentasuna. Liberalen lehentasuna, ordea, osasuna izango da”.



Independentziaren leloa, edukia galduz, erabiliegia gertatzen denean, zertarako nahi? AuBek edo PNVek burujabetasuna saltzen digutenean, zer ari dira saltzen? Gaiztoen independentzia? Zitalen independentzia? Eta non daude zital eta gaizto horiek? Espainian, Frantzian? Kanadan? Etxean ez? Etxean danak uso eta birtuoso?



Burujabetasunaren leloaren atzean partiduen eta hurko erakundetako lobbyen menpekotasuna dago. Ez izan inozo!



Hots: nafartarrek behin eta berriro esan dute ez dutela haien burua EHren barruan ikusi nahi. Baina batasuno zein peneubero orok ez omen dute mezu nabari hori entzun nahi. Nafarra EH da derrigorrean, nafartarren gehiengoa kontra egon arren! Hau al da nafartarren burujabetasuna errespetatzea?



EH historikoki Nafarrari oso lotuta izan dela niretzat bederen garbi dago (alderantziz ez nago hain seguru). Baina honek ez du esan nahi batera izan behar dugunik -giputxak eta besteak- estatu independiente eta bakun batean! Parte batek ez baldin badu nahi, bederen! Edo derrigorrean bai, AuBren arabera?



Quebecoisetarrek antza nahiago izan dute osasun zerbitzu hobe bat izan, burujabetasunaren slogan hutsalaren atzean begi itxi joan baino.



Sen on horren beharrean gaudela EHan ere uste dut!

> Hots: nafartarrek behin eta berriro esan dute ez dutela haien burua EHren barruan ikusi nahi.



Nafar batzuek, ez nafarrek orok. Bertze nafar batzuok argi daukagu gure euskaldun izatea, nola ez gara ba euskaldun izanen euskaraz mintzatzen garenok? Gehienek, oraikoz, ez daude, behar bada, independentziaren alde, baina baskongadetan ere ez dakit zuzen independentistak gehiengo diren. Horren aitzinean geldirik egon gaitezke ala egoera aldatzeko lan egin. Bertze aldetik, ez daukat hain argi nafarren gehiengoa benetan euskararen aurkakoa denik.



> EH historikoki Nafarrari oso lotuta izan dela niretzat bederen garbi dago (alderantziz ez nago hain seguru).



Zatiak ez dezala, otoi, guzien izena beretako har. Nafarroa ez da egon Euskal Herriari ‘lotuta’. Nafarroa Euskal Herria da Gipuzkoa bezainbertze. Euskal Herria euskaraz egiten duen herria da. Eta herri hark Gipuzkoan, Araban, Bizkaian, Nafarroan (Garaian eta Behean), Lapurdin eta Zuberoan dauka etxea. Euskara de Euskal Herri egiten gaituena; ez egitura administratibo-politikoek.



> Quebecoisetarrek antza nahiago izan dute osasun zerbitzu hobe bat izan, burujabetasunaren slogan hutsalaren atzean begi itxi joan baino.



Nik ere osagarri zerbitzu hobeak nahi ditut. Eta hezkuntza sistema hobea, eta finantza sistema hobea. Eta pakean eta askatarzunean bizi nahi dut. Eta eskubide zibil, politiko eta gizalegezkoak errespeta daitezen nahi dut. Eta euskaldun bezala bizi nahi dut, hori baita gizaki bezala bizitzeko egokitu zaidan modua. Eta hura guzia erdiesteko, Euskal Herrian, independentzia nahitanahezkoa dugula uste dut. Ez izan inozo; euskaldunok ez gara sekula ongi biziko gu suntsitzen tematu diren bi estatuen menpe gaudeno. Independentziarena ez da slogan hutsala.

Bertze kontu bat da zenbait politikariren huskeria eta itxurakeria. Baina hori ez da burujabetasun proiektuaren errua, hartan benetan sinesten ez dutena baizik.



> Burujabetasunaren leloaren atzean partiduen eta hurko erakundetako lobbyen menpekotasuna dago. Ez izan inozo!



Ni, bederen, independentziaren aldekoa naiz, aitzinean aipaturiko arrazoiengatik eta bertze anitzengatik, eta ez dut uste lobby baten menpekoa naizenik. Ahatik, Euskal Herrian dauden lobby gehien-gehienak independentziaren aurkari direla uste dut, oztopo handia.



> Hau al da nafartarren burujabetasuna errespetatzea?



Errespetatzea gauza bat da. Egoera hura aldatzeko eginahaletan aritzea bertze bat. Gehiengoak ez bezela pentsatzen dugun nafarrok ez daukagua eskubiderik gure iritzia plazaratzeko? Batasunekoak, jeltzaleak, EAkoak, Aralarrekoak, eta, alderdi jakin batekoak izan gabe abertzale direnak, ez garia bertzeak bezain nafarrak? Ez daukagua eskubiderik gure proiektua bulkatzeko?



> Edo derrigorrean bai, AuBren arabera?



Hori erraten duia AuBek? Seguru?

> Bertze aldetik, ez daukat hain argi nafarren gehiengoa benetan euskararen aurkakoa denik.

Zergatik nahasten duzu hizkuntza eta ente politiko bat? Euskara independentziarekin lotzen dutenek fabore txarra egiten diote euskarari.



> Nafarroa Euskal Herria da Gipuzkoa bezainbertze.

Nola da hau, definizioz, halabeharrez? Nola definitzen duzu EH?



> Euskal Herria euskaraz egiten duen herria da.

Definizio hauek oso perilosoak dira, ez duzu uste? Ni behintzat izugarri beldurtzen naute. Hala balitz, EH hori ente arras abstraktoa litzateke.



> Eta herri hark Gipuzkoan, Araban, Bizkaian, Nafarroan (Garaian eta Behean), Lapurdin eta Zuberoan dauka etxea.

Baina hau ez da egia mundu errealean, ez baduzu behintzat Arabako eta beste lurraldetako herri parte handiena gutxiesten!



Zure proposamenak sinplistegiak eta dogmatikoegiak iruditzen zaizkiti. Areago eta txarrena dena, gure balizko EH honetan, ideia horiek odolez zikinduta dira eta ez digute onik egiten.

Iñaki Uritzek plazaratu dauan gai interesgarriari Ronaldo Ortegik beste eranztun interesgarri bategaz erantzun dau: Euskara = Herria? Eztabaida hau ez dago itxita, eta euskaldunok honeri buruz iritzi desbardin deukogula argi geratu da. Ganera, eztabaida pil-pilean dago "Euskaldunon Egunkaria" kendu deuskunetik. Euskararen politizazinoa eztabaidan dago.



Neuk euskara nahikoa politizatuta dagoela argi ikusten dot, jente askok legez, baina galdera da: zer egiten dabe batzuk eta besteek euskara bizirik eta osasuntsu mantentzeko? Zer egingo dabe batzuk eta besteek kioskoetan euskal egunkariaren presentzia bermatu ahal izateko? Batzuk hizkuntza politizatzen dabe, politikariak izanda, hizkuntzagazko euren jarrera aktiboagaitik, eta besteek euren jarrera pasiboagaitik (eta askotan oztopatzailea). Beharbada batzuen eta besteen jarreren adibiderik argiena eta adierazgarriena "Egunkaria"gaz geratutakoak ekarri deusku.



Hizkuntza eta nazinoaren asuntoa jorratzen dabenen artean, neuk Txepetxen modeloa aukeratuko neban ("Xamar", Jon Sarasua edo Bilboko Zenbat Gararen jendearena).



Lurraldetasunaren modeloen artetik, barria eta interesgarria suertatu jat Gaizka Arangurenena (Nabarralde mugimenduarena).



Beste modeloak, egungo alderdi politikoenak, nahikoa dogmatikoak eta zaharrak geratzen dabilz, egia da.



Baina, bien bitartean, ezin gara harritu gaur egun euskaltzale eta euskaradun gehienak euskal abertzaleak edo/eta independistak izatea. Zer egiten dabe ba espainiar nazionalistek edo/eta dependentistek euskara bizirik eta osasuntsu mantentzeko? Burura etorten jataz Nafarroako Gobernuaren ad¡bidea, Gasteizko Udalarena, Iruñekoarena, Aznar-Del Olmo-Guardia Zibilarena... Polita izango zan, egunen batean, azken hauek Euskararen Kontseilu batean sartuta ikustea, hizkuntzaren inguruko euren ekarpenak plazaratzen, euren ikuspuntuak eztabaidatzen... Eta sekula bez gehiago egunkari euskaradunak ixten, euskalgileak torturatzen, terrorismoa eta hizkuntza lotzen...

> Bederatzi urtez agindu ondoren, Partie Quebecois alderdi abertzaleak galdu egin zituen atzo hauteskundeak Quebecen. Beraz, Jean Charest liberala izango da hurrengo lehen ministroa.

> “Burujabetasuna da PQren lehentasuna. Liberalen lehentasuna, ordea, osasuna izango da”. Esaldi horrekin, Jean Charest liberalak irabazi zituen quebectarren botoak atzoko bozketan. Quebeceko Legebiltzarrak 125 aulki ditu. Horietatik PLk irabazi ditu 76 (%45), PQk 45 (%34) eta ADQ (Action Democratique du Quebec) alderdiak, 4 (%20).

>

> Liberalek errepikatu egin dituzte 1998ko emaitzak, baina PQk %11 gutxiago atera du. Antza denez, boto asko ADQra joan zaizkio. Beraz, badirudi hor egon dela gakoa: abertzale quebectarren botoa banatu egin dela.

>

> PQk hauteskundeak galdu ditu eta alderdi honen lau ministrok aulkia galdu dute. Beraz, porrot galanta azken bederatzi urteotan agintean izan den alderdiarentzat. Honen ondorioz, datozen hilabeteetan seguruenik lider berria aukeratuko dute. Bernard Landry ez bada aurkezten, hortxe izango dira Pauline Marois, François Legault eta André Boiclair, besteak beste, hauek ziurtatu baitue aulkia legebiltzarrean.

>

> Bai Otawako gobernuak eta baita Kanadako prentsa anglofonoak pozez hartu dute liberalen garaipena, uste baitute hauekin askoz errazagoa izango dela elkarlana.

>

> "Jean Charest":http://www.canoe.ca/CNEWSQuebecElection/charest.html Sherbrooken jaio zen, Quebecen, orain 44 urte. Partidu Kontserbadorean egin zituen lehen urratsak politikan, 1984an. Eta alderdi horrekin ministro izan zen hainbat aldiz Otawan, gobernu federalean inoiz izan den ministrorik gazteena. Hala ere, 1998an PC utzi eta Quebeceko Partidu Liberaleko buru bihurtu zen, nahiz orduko hauteskundeak galdu. Ezkonduta dago eta hiru seme-alaba ditu.

>

> Hedabide hauetan aurki dezakezue informazio gehiago:

>

> - "The Globe and Mail":http://www.globeandmail.com/servlet/ArticleNews/TPStory/LAC/20030415/UMAINM/TPHealth/

>

> - "The Toronto Star":http://www.thestar.com/NASApp/cs/ContentServer?pagename=thestar/Layout/Article_Type1&c=Article&cid=1035780918886&call_pageid=968332188492&col=968793972154

>

> - "Cyberpresse":http://www.cyberpresse.ca/soleil/