Columbia espaziountzia lehertu da lurreratzean

Informazioa osatze aldera, hona hemen azken ordukoak.

Arratsaldeko 15:00etan NASAk harremana galdu du Columbia transbordadorearekin, justu 16 minutu falta zirenean hau lurraratzeko Kennedy Espaziogunean, Floridan. Ordu horretan, Texas inguruko zenbait jendek eztanda bat entzun du, CNN telebista kateak adierazi duen bezala. Eta hortik aurrera, inguruko telebistek ikusi eta erakutsi dute objektu bat hegan, ke mordoa isurtzen zuena.

NASAk jakinarazi du transbordadorearen hainbat pieza erori direla Texas estatuan barrena, eta ohartarazi die herritarrei mesedez ez ukitzeko zati horiek, toxikoak izan baitaitezke.

Columbia suntsitu da lurretik 63 kilometrora zihoala, orduko 20.000 kilometroko lastertasunean. Horregatik, agintariek ez dute uste misilik-edo jaso duenik, atentatu baten ondorioz. Hala ere, hegaldi honetan asko hitz egin da segurtasunez, zazpi astronautetatik bat, Ilan Ramon, israeldarra zen eta.

Columbia

Columbia zen transbordadoretan zaharrena eta amaitzear zegoen 16 eguneko misio bat, urtarrilaren 16an abiatu zena. Hain zuzen ere, El Mundo egunkariak adierazi duenez, egun hartan gorabehera txiki bat izan zuen abiatzerakoan, galdu zuenean isolatzailearen pieza txiki bat kanpoko motor nagusian. Uste denez, pieza hori askatu egin zen eta jo egin zuen transbordadorearen ezkerreko hegoa.

1986ko urtarrilean, NASAk beste transbordadore bat galdu zuen, Challenger izenekoa. Hura suntsitu zen abiatu eta 75 segundu geroago.

Jeffrey Kluger, Time aldizkariko adituak hiru hipotesi aurreratu ditu Columbiaren hondamendia azaltzeko:

1. hipotesia: transbordadorea gaizki atmosferatu da

Klugerren ustez, hau da hipotesirik indartsuena: atmosferan sartzeko orduan ez zuten asmatuko angelurik egokiena eta honek eragingo zuen transbordadorearen egitura bera apurtzea. Atmosferan sartzerakoan transbordadoreak itzali egiten du motorra, beraz astronautek ezin dute motorra bera erabili konpentsatzeko edozein desoreka. Hegoak erabil ditzakete soilik. Eta hori oso zaila omen.

2. hipotesia: Columbiak lauzak galdu ditu

Transbordadorea erabat estalita dago lauza erregaitzekin (20.000, CNN telebistaren arabera), barrukoak babesteko atmosferan sartzerakoan. Klugerrek ez du uste horrelakorik gertatu denik, horretarako lauza asko galdu beharko zituzkeen eta.

3. hipotesia: motorra matxuratu egin da

Nahiz eta deposituak ia hutsik egon, oraindik ere geratzen da fuel apur bat maniobratzeko deposituetan, baina ez nahikoa halako eztanda eragiteko.

Klugerrek ia erabat baztertu du atentatuaren aukera, eztanda gertatu delako bizkar gainetik botatako edozein misilen irismenetik kanpo. “Gainera, errazagoa izango litzateke bonba bat sartzea Bushen hegazkinean, transbordadorean baino”, esan du.

Eta orain, zer?

Gogoan izanda bost transbordadoretik bi —Challenger eta Columbia— suntsitu egin direla, Klugerrek uste du datozen bi urteotan NASAk nekez antolatuko duela hegaldirik gizakiekin. Hala ere, Nazioarteko Espazio-Estazioan hiru astronauta daude. Baliteke, beraz, hegaldi bat gehiago egitea haiek ekartzeko, geldialdi luze bat egin aurretik. Edo bestela errusiarrek bidaltzea Soyuz espaziontzi bat hori egiteko.

Bush lehendakariak, berriz, esan du CNN telebistan AEBek ez dutela etengo espazioko programa. Ikusi egin behar.

Astrored.org astronomiaz eta espazioaz gaztelaniaz jarduten duen gune on bat da.

Istripuaren jarraipena egiten ari dira. Toki interesgarri bat.

Columbia espaziontziaren istripuak zur eta lur utzi ditu amerikarrak ezezik, jende asko munduan zehar. Azken orduetan hainbat datu kaleratu dira, guk han eta hemen jaso ditugunak:

• Atzokoa zen Columbia espaziontziaren 28. hegaldia. Lehena 1981ean egin zuen. Harrezkero, AEBen transbordadoreek 113 hegaldi egin dituzte.


• Atmosferatu zenean, Columbiak gainditua zuen 18 aldiz soinuaren lastertasuna. Orduan transbordadorearen azalean tenperatura zen 3.000º C-koa, atmosferatzeak berak eragindako berokuntzak eraginda.


• Espaziontziaren hondakinak agertu dira Texasen ekialdean eta Louisianaren mendebaldean, oso leku desberdinetan: etxalde batean, bide baten erdian, plaza batean, etxe bateko teilatuan, etab., baina ez du, orain arte behintzat, zauriturik eragin.


• Hondakinekin batera, astronauten gorpuzkinak ere agertu dira. Hemphill herrian, adibidez, Louisianatik hurbil, agertu dira gorputz-enbor kiskaldu bat, izter-hezur bat eta burezur bat. Beste etxalde batean, Sabine Konterri berean, bi mutikok hanka kiskali oso bat aurkitu zuten.


• Zenbait lagun saiatu dira espaziontziaren hondakinak saltzen. Hori jakindakoan, agintariek esan dute ez dutela onartuko horrelako salerosketarik.


• Bushek esandakoa gorabehera, Estatu Batuetako Espaziorako Agentziak, NASAk, bertan behera utzi ditu, sine die, transbordadoreen hegaldiak.


• Erabaki honek ez du etengo Nazioarteko Espazio-Estazioaren programa, errusiarrek beteko dute-eta, Soyuz programaren bidez, amerikarren hutsunea.


• Berehala jakinarazi zitzaien istripua Nazioarteko Espazio-Estazioan dauden hiru astronautei. Hauek hantxe segituko dute, ekainaren amaiera arte. Hala ere, datorren igandean errusiarrek hornidurak bidaliko dizkiete Progress M-47 eskifaiarik gabeko espaziontzi batean.

Hau ere gaztelaniaz: 100cia, 100/cien + cia (zientzia), hori da hitz jokoa.

Hipotesi landu dakarte istripuaz hemen