Ez da justua Gipuzkoako Diputazioak herri egunkariak ez laguntzea
Garan irakur daitekeenez, Gipuzkoako Diputazioak ez ditu aurten diruz lagundu Hernaniko Kronika egunkaria eta Tolosaldeko Egunero egunkaria, euskarazko bi egunkari hauek ez direlako Gipuzkoako Foru Aldundiak diru laguntzak bideratzeko oinarrietan sartzen, nahiz eta 2001ean Kronikak diru laguntzak jaso Gipuzkoako Foru Aldunditik.
Gipuzkoako Diputazio -ko Euskara Sailean diru laguntzak emateko legeak nolakoak diren ikusita, garbi dago legez Kronikak eta Egunerok ez dituztela oinarriak betetzen, egunkariak direlako, baina ez da justua biek diru laguntzak ez jasotzea. Nire ustez, eta Garan irakur daitekeen bezala, bi egunkari hauek ere herri komunikabideak dira, eta Diputazioak, beraz, euskarazko herri komunikabideen alorrean ez du Gipuzkoan dagoen errealitatea behar bezala kontuan hartzen. Foru Aldundiak lurraldeko herri - bailara aldizkariak laguntzen dituen bezala lagundu beharko lituzke herri - bailara egunkariak ere, baina ez ditu laguntzen. Harrigarria da.
Gainera, lehen esan bezala, 2001ean Kronikak ofizialki jaso zituen diru laguntzak Diputaziotik (Garan jartzen duenez, 13.900 euro), eta, hortaz, Diputazioak urtebete oso bat eduki du bere oinarri horiek aldatzeko. Ez ditu aldatu, ordea. Harrigarria.
Nik uste erabaki horrek euskarazko herri komunikabideei ez diela batere laguntzen. Kronika eta Egunero egunkariak dira, eta seguruenez edozein herri aldizkarik baino aurrekontu handiagoak izango dituzte, eta diru laguntza publikoak ere behar beharrezkoak dituzte.
Erantzunak
Gaztelania egunero sartzen zaigu etxeetan herri-mailako berriekin -medioak ez ditut aipatu nahi, denok baitakizkigu-. Behin lortuko euskarak gaztelaniaren maiztasunarekin eta gaztelaniaz baino hedadura handiagoz (Tolosaldeko 7000 etxeetan sartzen baita Egunero) gure etxeetan sartzea eta dirulaguntzak ukatu. Behin izango euskarak arrakasta, behin sortuko euskarazko produktu batek ilusioa eta batzuk ito egin nahi. Burutik ote daude?
Tira moillek. Arrazoi duzue, baina erakundeen errapeari agur esaterik ez ote dago?
Agian sinadurak biltzen hasi behar lege proposamen herrikoia bultzatzeko...
Araban halere arte garaikideko Amarika aretoari zutik eutsi nahian 5.600 sinadura bildu dituzte, Batzar Nagusietan estrainekoz "iniciativa legislativa popular" modukoa bultzatzeko.
Bada, PPSOE eta UAk eztabaidatu ere egin gabe (!!) atzera bota dute.
Nire galdera hau da: Potroak izango ote ditu Sudupek edo haren ordezkoak, euskalgintzak gisa honetara Gipuzkoako Batzar Nagusietara jo ezkero?
Eta Araban gutxienez 5.600 lagunek Amarica aretoaren alde egiten badute, ez ote dute denon artean areto bat martxan jartzerik izango, arduradun publikoei lezioa emanaz?
Eta euskalgintzaren ahulezia aitortzeaz aparte, Gaztetxeez edo Fermin Muguruzaren mobidaz landa autogestioarena ez ote du inork kontutan hartzen mundu honetan?
Tira, orain betor eskandalizatuen eta militante sofrituen egurra nire buru gainera. Kaskoa jantzita daukat.
Autogestiyua beharrezkua den sano mantendu ahl izatteko, baina hemen beste kontu bat zeon azpin, plitikakeria! Enaun hortan sartuko.
Dirulauntzaik eman nahi ezpaiote eztiezaietela eman. Baina legia bete bai. Beaz, Diputaziyuan iragarkik proportziyuan jar ditzatela. Baietz diariok aina eunkari banatu Tolosalden? Baietz diariok baino gehio Hernanin? Baina, legia nahi danin bakarrik betetzen omen...
>
Orain arte, beti uste izan dut legea jendea eta ohituren atzetik ibiltzen zela, joerak eta hainbat produkturen erabilera arautzeko. Oraingo honetan, berriz, zer pentsa ez dakidala geratu naiz.
Ez EGUNEROk, ez KRONIKAk ez dute diru-laguntzarik jasoko aurten Diputazioaren eskutik. Arrazoia zein eta halako produktuak aurrikusita ez egotea.
Zenbat denbora behar du gure Diputazioak bailara-egunkariak euskarazko prentsaren adar berria direla ikusteko? Noiz arte segitu behar du laguntzak emateko baldintzak berritu gabe? Euskarak produktu hauen beharra daukala jakinda, ez al du inongo ahaleginik egin behar?
Badira 14 urte lehenengo saioak egin zirenetik, eta 30 herri-aldizkariak dauzkagu Gipuzkoan. Bere garaian, arautu gabe zegoen guztia; gaur egun, produktuei begira antolatzen da diru-laguntzen banaketa. 3 urte daramazkien KRONIKAri eta urtea betetzear dagoen EGUNEROri noiz begiratuko diete?
Borondatea eta euskalzaletasun pixka bat baldin badago, ez da berandu. Ez ahaztu epailerik zorrotzenak ere, legeaz gain, egoera ere ikusi behar duela.
Orain gutxi jakin dut rally-piloto baten kotxe berrian 50 milioitik gora gastatuko duela Diputazioak. Ez dut proposatuko kentzea, baina jakin nahi nuke nondik bideratu behar den eskaera, inon ez baitut topatu informazio hori.
Eutsi EGUNERO eta eutsi KRONIKA!!
Adiskideok, subentzioa nahi baduzue hona hemen aholkua:
Aldatu mantxeta!
Jarriozue "Euzkadiko Izpar'ingi Berriya" edo "Zeruko Mama Goxua", "Arantzazuko orriya" edo hobeto... "JELkaria".
Bestela, administrazioak ondotxo daki zeintzu dauden derrigor euskal prentsa proiektu baten atzean: Proetarrak eta gainera gorriak!!
Ai... Gero Miguelicoren balentriez kexu... Gora Gipuzkoa, euskaltasunaren santuario
Uztarria Herri Aldizkarian ere uste dugu behar-beharrezkoa dutela dirulaguntza publikoa Egunero-k eta eta Kronika-k. Esan gabe doa zer nolako garrantzia daukaten euskarazko komunikabideek euskalduntze prozesuan; garrantzia handia izan dute eta izango dute euskarazko herri-aldizkariek; eta are garrantzia handiagoa izan beharko lukete egunero kalera ateratzen diren euskarazko kazeta produktuek. Esan gabe doa, baita ere, gaur egun ezinezkoa dela dirulaguntza publikorik gabe halako euskarazko produktu bat mantentzea. Eta beharrezkoa izateaz gain, halako produktuek ondo merezia ere badutela dirulaguntza hori (eta ez limosna), euskarari eta ondorioz Herriari musutruk egin(go) dioten ekarpenagatik eta eskaini(ko) dioten zerbitzuagatik.
Aurreko iritziak irakurri ondoren, Tolosaldean Egunerotik argibide batzuk egin nahiko genituzke:
- Gipuzkoako Foru Aldundiak ez du herri komunikabideen errealitatea behar bezala errekonozitzen, egunkariak ez dituelako kontuan hartzen.
- Egunero, Kronika bezala, herri komunikabidea da, eta Foru Aldunditik ere diru laguntza publikoak jaso beharko lituzke.
- Kronikak 2001ean Foru Aldunditik diru laguntzak, ofizialki, jaso zituen. Egunerori ondo iruditzen zaio. Eta, halaber, Egunerok dio Egunerok ere jaso beharko lituzkeela.
- Egunerori ez zaio ongi iruditzen Foru Aldundiak Kronika 2002an diru laguntzarik gabe uztea.
- Eguneroko arduradunek bilera bat egin dute Kronikarekin, eta Eguneroren jarrera azaldu diote. Egunerok inoiz ez du hitz egin Kronikaren kontra, ez Egunero egunkarian, ez Foru Aldundiarekin egindako bileratan.
- Egunerok Foru Aldundiari oinarriak aldatzeko eskatuko dio berriro.
- Egunero prest dago eskaera hori Kronikarekin batera egiteko.
Iritzia Egunekoa ataletik hartua dago.
Gipuzkoako Foru Aldundia eta euskarazko egunkariak
Gipuzkoako Foru Aldundiak erabaki harrigarri bat hartu du: Tolosaldean Egunero eta Hernaniko Kronika euskarazko egunkariak 2002an diru laguntzarik gabe uztea. Harrigarria ez da Diputazioko Kultura, Euskara, Gazteria eta Kirol Departamentuak gaur egun euskarazko hedabideei diru laguntzak banatzeko dituen irizpideak kontuan hartuz gero, «egunkariak» baztertu egiten dituelako. Bestela da harrigarria, eta hor bi kontu aipatu behar dira: Diputazioa bere herrialdeko euskarazko hedabideen gaur egungo errealitatera egokitu ez izana, eta Diputazioak ez jarraitzea Eusko Jaurlaritzaren Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak (EBPN) «toki mailako» euskarazko hedabideen «funtsezko esparruaz» dioena.
Gipuzkoako Foru Aldundiak «Lurralde Historikoko euskara hutsezko aldizkako argitalpenak» laguntzen ditu diruz, «herri edo eskualde mailakoak» betiere, eta ez egunkariak. Hain zuzen, egunkariak 1997. urtetik uzten ditu deialditik kanpo; orduan ez zegoen Gipuzkoan egunerokorik. Garai batean herri edo eskualde mailako euskarazko aldizkarientzako ere ez zegoen diru poltsarik, baina hauek sortzen joan ziren ahala, Foru Aldundia errealitate berrira egokitu egin zen, eta gaur egun lurraldeko euskarazko aldizkariak diruz laguntzen ditu.
Gipuzkoan egunerokoak 2000. urtean hasi ziren sortzen, orduan jaio zelako Hernanin Kronika, eta iazko abenduaren 18an, berriz, Tolosaldean Egunero. Aurten, ordea, Foru Aldundiak biak diru laguntzarik gabe utzi ditu, oinarrietan sartzen ez direlako, nahiz eta 2001ean Kronika bera ofizialki diruz lagundu zuen, eta egunkari horrek 2000n ere jaso zuen dirua Gipuzkoako Diputaziotik zeharka publizitate bidez. Hori dela-eta, ulergaitza da Diputazioak zergatik utzi duen 2002an Kronika ofizialki diru laguntzarik gabe, eta ulergaitza da, era berean, Diputazioak zergatik ez dituen aldatu oinarriak, garai batean euskarazko aldizkariak laguntzeko aldatu zituen bezala.
Foru Aldundiak, Egunero sortu zenetik behintzat, urte oso bat eduki du aldaketa horiek egiteko, bi parteek bilerak egin zituztelako Tolosaldeko egunkari hori sortu aurretik; beraz, Foru Aldundiko arduradunak Egunero-ren sorreraren jakinaren gainean zeuden. Ez dute, ordea, lurraldeko euskarazko hedabideen errealitate berrira egokitzeko behar zen aldaketa egin.
Bestetik, harrigarria da Gipuzkoako Diputazioak ez jarraitzea Eusko Jaurlaritzak 1998an onartu zuen EBPNk euskarazko hedabideen arloan dioena. Izan ere, orain dela hiru urte Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiak berak EBPN dela-eta bilera egin zutenean, Foru Aldundiak atxikimendu osoa azaldu zuen plangintza horrekiko, eta Roman Sudupe diputatu nagusiak berak esan zuen «sentsibilitate osoz» jardungo zutela «plana bultzatzen». Luis Mari Bandres, Kultura, Euskara, Gazteria eta Kirol diputatuak, berriz, esan zuen egoeraren «diagnostikoa» egin behar zela atariko urrats gisara.
Ia hamar hilabete pasatu dira Tolosaldean Egunero sortu zenetik, eta lurraldeko euskarazko egunkarien alorrean Diputazioak «sentsibilitaterik» ez du erakutsi, ezta «diagnostikorik» egin ere. Hori hala dela esateko, nahikoa da EBPNk teorian euskarazko hedabideei buruz zer dioen eta «toki mailako euskarazko komunikabibeei» zer garrantzi ematen dien, eta Tolosaldean Egunero-rekin Diputazioak zer jarrera daukan ikustea. Hauxe da EBPNk prentsari buruz esaten duena, besteak beste: «Komunikabideen garrantzia gero eta handiagoa denez, euskarazko komunikabideak hizkuntza-normalizazioaren arlo estrategikotzat jo behar ditu administrazioak», eta, hain justu, «toki mailako euskarazko komunikabideak sustatu eta landu» egin behar direla dio, «lehentasun altua» baitute. Horretaz gain, EBPNk 1998an zioen euskarazko herri aldizkariak baino ez direla iritsi irakurleria zabal batengana, eta «euskarazko prentsa erdarazkoaren mendekoa» dela.
Bukaerako bi esaldietatik hasita, Tolosaldean behintzat, eta bertako albisteetan, Egunero da egun erreferentzia informatibo nagusia: goizero 7.000 ale banatzen ditu Tolosaldeko 28 herrietako beste horrenbeste etxetan, goizero 25.000 irakurle dauzka, egunero berak ematen du bailarari buruz informazio gehien eta azkarren bere zortzi orrialdeetan... Beraz, EBPNk euskarazko prentsari buruz zioena Tolosaldean aldatu egin da, eta kontuan hartzeko diagnostikoa da. Horri esker, Egunero-k erabat betetzen du EBPNren xedea: euskararen normalizazioan tresna izatea. Izan ere, ekarpen handia egin dio normalizazioari: adin guztietako herritarrek irakurtzen dute, sekulako arrakasta eduki du herritarren artean, eta milaka herritar jarri ditu egunero normaltsunez euskaraz irakurtzen.
Hori guztia ikusi ondoren, Tolosaldean Egunero-k uste du Gipuzkoako Foru Aldundiak lurraldeko euskarazko hedabideen guztien errealitatera egokitu eta guztiak lagundu behar dituela, bestelakorik egitea euskararen normalizazioari traba egitea delako.
Ibartarra naiz eta oso gustura hartzen dut egunero Egunero egunkaria, etxean bertan eta doan gainera. Tolosaldeko udal batzuen eta Gipuzkoako Diputazioaren laguntzak ukatu dizkiote. Zergatik? Ez al dituzte bultzatzen euskal produktu guztiak: liburuak, diskak, aldizkariak, antzerkiak, Egunkaria...? Zergatik ez Egunero eta Kronika?