Itzulpen memoriak euskaraz
Lehenengo aldiz, itzulpen memoria sistematan erabiltzeko fitxategiak prestatu ditu EIZIEk, administrazio eta lege esparruan.
EIZIEren orrian nahi duenak bere ordenagailura eraman eta itzulpen memoria sistema ohikoetan erabiltzeko formatuan daude fitxategiak.
Zer dira itzulpen memoriak?
Itzulpen memoriak dira itzulpen memoria sistema edo tresna informatikoetan erabiltzeko fitxategiak. Ideia oso erraza da, testu bateko unitateak (esaldiak) jatorrizko hizkuntzan eta xede hizkuntzan parekatu eta gorde egiten dira. Horrela, sistemak jatorrizko unitate berdin edo antzekoa aurkitzen duenean, harekin parekatuta daukan itzulpena proposatuko du.
Itzulpen memoria sistema ezagunak dira, besteak beste, Trados, Déjàvu, Wordfast, Transit, edo Translat .
Nolako memoriak daude EIZIErenean?
Hemen eskaintzen dugun itzulpen memoria gaztelera (es) - euskara (eu) norabidekoa da, administrazio eta lege alorrekoa. Guztira 87.000 itzulpen unitate ditu, TMX formatuan (itzulpen memoria gehienek ulertu eta onartzen dutena).
Memoria norberaren ordenagailura errazago eramateko, 20 zatitan banatu dugu, gutxi gorabehera 500 kB-koak, ZIP eran trinkotuta. Memoriak osorik 36,3 Mb ditu.
Zati hauek bakarka edo denak batera erabil daitezke. Betiere, nork bere itzulpen memoria tresna erabilita integratu edo «irentsi» beharko ditu.
Zer iturritatik hartuak dira corpus hiztegiko itzulpenak?
Corpus hiztegia administrazio eta lege esparruko gaztelerazko testuen euskarazko itzulpenaz dago osatua. Eusko Jaurlaritzaren sail guztiek, foru aldundiek, Nafarroako Gobernuak, Osakidetzak, eta oro har herri administrazio erakunde nagusiek aldizkari ofizialetan eta gainerakoetan argitara emandako testu itzulien bilduma dela esan daiteke. Beraz, administrazioaren jarduera esparru guztiak biltzen ditu, batzuk xehekiago, besteak azalkiroago.
Argibideak edo Informazio xeheagaoa EIZIEren orrian.
Erantzunak
Zorionak, EIZIE. Uste dut urrats inportantea dela hau.
Memoria biltegi publikoarena erakundeei eskatu beharko zaie. Erakundeek beren itzulpen zerbitzuen bidez sortzen dituztenak publiko ez egiteko motiborik ez litzateke egon behar. Ezta ere, administrazioak kontratatzen edo ordaintzen dituen korpus edo itzulpen memoriak publiko egiteko.
> eruskal administrazio hizkera gero eta zainduagoaren emaitza...
???
Zorionak!
Urrats bat aurrera da hori...
Ea orain Eusko Jaurlaritzak UZEI-ren EuskoTerm terminologia erabat askatzen duen (fitxategietan sartu eta jeisteko aukera eskeiniz), eta horrela itzultzaileek era erosoago batetan itzultzeko aukera izango dute
Mugarik gabeko jakintza baten alde!
Zorionak eman behar ditut euskararako lehenengo itzulpen-memoria egin izanagatik, oraindik gazteleraren munduan sistema hau indarrez sartuta ez dagoenean.
Dena den, gogoratu behar da nolabaiteko nahasmena esistitzen dela oraindik itzulpen-memorien jabegoari buruz. Pertsonalki informazioaren askatasunaren alde banago ere, jakin badakit pertsona guztiek ez dutela berdin pentsatzen, eta eztabaida sutsua dagoela oraindik ere itzulpen-memoria bat norena ote den: itzultzailearena, edo itzulpena eskatu duen entrepresarena.
Honen inguruan artikulu sakona idatzi zen orain dela urte batzuk CATMT posta-zerrendan; TransRef orrialdean aurki daiteke orain, http://transref.org/default.asp?docsrc=/u-articles/TMownership1.asp helbidean.
Dena den, itzulpen lagunduaren arloan Deustuko Unibertsitatean lan egiten dugunok (Joseba Abaituak gidaturik) eskertzen dugu IEZEI-k itzulpen-memorien kontzeptua zabaltzeko egindako esfortzu hau, eta espero dugu ez dela azkena izango.
Josu Gómez
DELi taldeko kidea
Lurralde guztietako TMX askatu!
Hau da Stephen R. Hellerrek copyrighten gainean esan zuena:
"While it was in 1465 that Gutenberg first invented the printing press, it was until 1709 that the first copyright law was passed in England. While copyright has played an important role in the financial aspects of publishing for almost 300 years, it is not clear that copyright is the way of future of financial stability and success in electronic publishing. Copying information in electronic form is such a basic and inherent part of the technology that apply 300 year old concepts are likely to fail."
Bidenabar, hemen duzue Josu Gomezek TMXi buruz idatzi zuen azalpen ona (gaztelanieraz).
>
> Nolako memoriak daude EIZIErenean?
> (...) Guztira 87.000 itzulpen unitate ditu, TMX formatuan
Aspaldiko mezu bat berriz irekitzeko aitzakiatxoa...
Begira eta begira, artxiboak ireki eta horko helbide horretan bertan zehazten den TMX berezigarritasunei jarraitzen ez dieten .txt luzapeneko dokumentuak zirelakoan nengoen.
Azkenean konturatu naiz, bai: EIZIEk kargatutakoak ez daude TMX formatuan, baizik eta Trados sistemaren memoria formatuan. Edozein modutan, edozein testu editorerekin irekitzen dira, eta Wordfastek oso erraz hartzen ditu.
Artxibook benetako TMX-ra pasatzea ere erraza da: Wordfastekin ireki, eta gero, esportatu.
Detailetxo bat besterik ez... Ekimenak txalogarria izaten segitzen du. Eta materiala, baliagarria oso.
> Azkenean konturatu naiz, bai: EIZIEk kargatutakoak ez daude TMX formatuan, baizik eta Trados sistemaren memoria formatuan.
Egia da, EIZIEk sarean jarritako itzulpen memoriak ez zeuden TMX formatuan, Trados-eko memoria formatuan baizik. Akatsa gurea izan zen, ez guretzat itzulpen memoriak prestatzen jardun zuen Rosetta Testu Zerbitzuak enpresarena.
Akatsa honela gertatu zen: iaz EIZIEk cd-rom batean argitara emandako Korpus hiztegia itzulpen memorien formatura ekartzeko, Trados Workbench tresna erabili genuen, bitarteko fitxategiak sortu eta haietatik benetako TMX fitxategiak sortzeko.
Gero, sarean jarri beharreko fitxategiak ZIP eran trinkotzerakoan gertatu zen akatsa: Trados-ekin sortutako TMX erako fitxategiak trinkotu ordez, Trados-eko fitxategiak trinkotu genituen ohargabean.
Dena dela, hemen azaldutako iruzkinari esker, akatsa konpondua dugu eta orain gure itzulpen memorietan benetako TMX fitxategiak daude.
Segur aski, aurrerantzean euskal itzulpengintza ez da lehengo bera izango. Euskaldunok betidanik hain ondo landu duten auzolanak higali ederra eman du oraingoan EIZIE eta Gipuzkoako Aldundiari esker (bietan, G. Egiaren esku leun eta eraginkorra), biok bitarte direla igali goxoa jaso dugu itzultzaile-euskaldun guztiek. Bai, itzultzaile izan ez arren, ezein euskaldunek eruskal administrazio hizkera gero eta zainduagoaren emaitza duelako eskura, kontsultagai, zeinahi ordenadoretako testu ikusgailuak erraz asko irakur ditzakeelako memoriak. Ez dira zoko haustuan ahaztu behar tartean korpus hiztegia memoria bihurtzeko lan mekanikoa egin dutenak, Josu Zabaleta buru. Baina hainbat erakunde eta enpresa publiko zein pribatutan ere badira horrelako memoriak. Ez ote da garaia horiek denak biltegiren batean jartzeko? Eta gordailu osatzen hasiz gero, zergatik ez EIZIEren orrian?