Zenbat jende ari da benetan hiltzen? Datu egiazkoak egon badaude
ISCIII Espainiako osasungintzako erakunde publiko bat da (Instituto de Salud Carlos III) estatistika zehatz batekin Covid-19 Pandemiaren eragina erretratatzen ari dena: Espainiako Estatuan zenbat pertsona ari diren hiltzen, egunero, erkidego autonomoen arabera, urteroko ertainarekin alderatuta, MoMo esaten dioten indizie. Datuak aspalditik ari ziren argitaratzen; baina joan den astean formatu erabilgarri batera egin zuten jauzia (CSV formatura), eta orain grafiko interaktibo egunero berriztuak atera dituzte. Estatistika batzuk beldurtzekoak dira: pandemiaren eragina nabarmena da Hego Euskal Herrian, baina beldurtzekoa Madrilen eta haren ondoko erkidegoetan, bi Gazteletan. Aldiz, Espainiako beste eskualde batzuetan ez da hain larria.
Ilustraziorako igo dugun irudi horretan ikusten ditugu lau erkidegotako datuak. Grafikoek zera erakusten dute:
- Marra ilunak, zenbat pertsona hil diren eguneko erkidego bakoitzean, abendutik atzo arte.
- Marra urdinak, espero zen hildakoen kopuru ertaina.
- Marra edo bloke urdin argi zabalak, azken urteetan ertainetik gora eta behera egon den aldagarritasuna.
- Kasu honetan datuak dira adin guztietako hildakoenak, baina adin-bloke nagusi batzuen araberako grafikoak ere eskuragarri daude.
- Ez da kontuan hartzen heriotzaren kausa.
Grafikoak atera ditugu autonomia erkidegotetako irudi multzotik, eta lau erkidegorekin egin dugu alderaketa. Datuei begiratuta, Murtzian ez dago hilkortasun tasan gorabehera handirik, Hego Euskal Herrian eta Madrilgo erkidegoan bai ordea. Hala ere, eskalari ere begiratu behar zaio, eta bloke argi zabaletik tontorrak zenbat igotzen diren da esanguratsuena: Madrilen tontorra hain da handia non aldakortasun mailatik oso kanpora geratzen den, ez horrenbeste EAEn eta Nafarroan.
Konparatu goiko irudia beste lau erkidegoetakoekin: Gaztela Leon, Gaztela Mantxa, Valentzia eta Katalunia.
Kataluniako tontorrak eta grafikoak badu antzik Hego Euskal Herrikoekin: larria da egoera, eta eguneko hildakoen kopurua ere altua, baina Madril inguratzen duten Gaztelako bi erkidegoetan tontorraren puntak asko txikitzen du aldakortasun maila, eta horrek askoz egoera latzagoa adierazten du.
Kontuan izan datu hauek ez dutela heriotzaren kausa adierazten. Baina hilkortasun datu handiak pandemiarekin lotuta daudela argi dago. Izan daitezke
- Covid-19 diagnosiarekin hil direnak.
- Covid-19k jota baino diagnosirik gabe hil direnak.
- Beste gaitz batek jota, osasungintzak ezin artatu izan dituenak bere ahal guztiekin. "Kolateralak", nolabait, baina pandemiaren biktima, seguruenik.
- Bestelako ohiko heriotza kausa metatuen ondorio (nahiz eta auto istripuz, adibidez, estatistikak aldi berean beherantz doazen)
Aztertu zuk zeuk datuak: MoMo, ISCII
Erantzun
Sartu