"Eman ta zabal zazu munduan frutua" Chillidarena delakoan dago Patxi Lopez

Eta twitterren hor dabil bolo-bolo #patxilofacts

Basque Culinary zerak ere eman du iruzkinetarako... Inoiz komentatu da Sustatun nola ingelesezko izendapen moda hau zein nekosoa den. Ba hara, asteburuan iruzkin ondo ekarria irakurri diot lagun bati Facebook-en:

Behingoz makroproiektu bati euskarazko izena jarriko, eta zer eta kartzela bati... Ezin zen izan BPC (Basque Penitentiary Center)?

Ofizialki Araba Espetxeaz izango denaz ziharduen lagunak.

Eta BCC delakoaz, Porculinary Center ere deitu dio batek...

Sustaturi tweet bat zuzendu dio Patxi Lopezek azalpen honekin:

@Sustatu Adi zaudetela ikusi dut :-) Esaldiari Chillidak eman zion esanahiaz ari nintzen

EHUk lema eta logoa aukeratu zituenean... Egia esan ez dakigu, eta inork kontu hau argituko baligu, eskertuko genuke: Biak Eduardo Chillidaren eskutik jaso zituen? Ala lema bere kasa aukeratu, eta horren gainean eraiki zuen enkarguz logoa Chillidak?

Alderantziz nik uste. Oker ez banago, logoa Euskal Unibertsitatea aldarrikatzeko sortu zen
"Euskal Unibertsitatea, Bai . Si Universidad vasca" lemapean. Hemen Chillidaren logo originala . Pegatina ugari banatu eta ikusi ziren logo horrekin.

Beranduago gehitu zitzaion "Eman ta zabal zazu" lema hori, ez dakit Chillida edo beste norbaiten iradokizunez.

Garaian arrakasta handiko beste logo batzuk sortu zituen Chillidak, Amnistia mugimendurako edo Euskal kostaren nuklearizazioren aurka.

Hemen amnistiaren aldeko mugimenduaren logoa eta hemen Euskadi nuklearrik ez logoa.

Prentsako iazko artikulu baten berri eman digute logoaren jatorria aipatzen duena... Baina ez zaigu oso artikulu argia iruditu. Gregorio Monreal errektoreak 1981ean enkargatu ziola logoa Chillidari. Baina era berean aipatzen da 1976ko kanpaina, eta hartarako sortutako logoa... Eta horren irudi originalean ez da ageri Iparragirreren esaldia, baizik eta kanpainaren lema: Euskal unibertsitatea bai.

Argazkiak.org | EHUren logoaren aurrekaria © cc-by-sa: herri.admin

Santiago de Pablo eta Coro Rubio Pobes-en "Eman ta zabal zazu Historia de la UPV EHU 1980-2005" liburuan,
142 orrialdetik aurrera: II.7. Los símbolos: señas de identidad universitaria kapituluan, hauxe dio:

(...) "el 18 de diciembre de 1981 Monreal propuso a la Junta
dotar a la UPV/EHU de un escudo propio. La Junta de Gobierno pidió al decano
de la Facultad de Bellas Artes, Pedro Manterola, que elaborara un proyecto con tal
fin. Manterola planteó dos posibilidades: encargar su confección a Eduardo Chillida
—que, como hemos visto, ya había participado en la campaña pro universidad
vasca de la Transición, elaborando su símbolo142— o bien convocar un concurso
público. El 19 de enero de 1982 la Junta decidió, tras someterlo a votación, encargar
directamente a Chillida el diseño del escudo, que estaba listo para el 19 de abril.

En realidad, lo que hizo Chillida fue aprovechar el diseño que había confeccionado
para la campaña de 1976-1977, modificando el lema que, obviamente, no podía
ser ya el relativo a la reivindicación de una universidad pública vasca. El motivo
era un árbol de la ciencia en negro abrazando un espacio en blanco, alejado del formalismo
clásico y en la línea de la abstracción geométrica que caracteriza su obra,acompañado de un lema en euskara con las palabras «eman ta zabal zazu», propuestas
por Monreal. El escudo, que donó a la Universidad sin ningún tipo de
compensación pecuniaria, acompañado de un lema en euskara con las palabras «eman ta zabal zazu», propuestas
por Monreal. El escudo, que donó a la Universidad sin ningún tipo de
compensación pecuniaria, estaba cargado de referencias vasquistas; remitía al roble
de Gernika, el símbolo de la foralidad vasca, y al popular himno patriótico que a
mediados del siglo XIX había inspirado aquél, el Gernikako Arbola de José María
Iparraguirre. El famoso zortziko, que recogía la inquietud de la época por la pervivencia
de los Fueros —el más importante referente de la identidad vasca decimonónica—,
había arraigado rápida y profundamente en el imaginario colectivo de
los vascos. La leyenda en euskara propuesta recuperaba parte de una estrofa del
zortziko: «Eman ta zabaltzazu munduban frutuba, adoratzen zaitugu arbola santuba
» (Árbol santo, propaga tu fruto por el mundo, mientras te tributamos ferviente
adoración). La idea de la propagación hacia el exterior del fruto del árbol
de la ciencia no podía ser más acertada para una institución como la universidad, y
aún más para una universidad nacida en una época en la que era concebida ante
todo como servicio social.

Los Estatutos de la UPV/EHU de 1985 recogieron en su artículo 10 el significado
del símbolo y la forma del logotipo que debía acompañarlo, incluyendo un
lema en euskara y una leyenda en los dos idiomas oficiales de la Comunidad Autónoma
Vasca: «El Escudo de la Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea
es la representación alegórica del Árbol de la Ciencia con la inscripción en la
parte superior del lema “Eman ta zabal zazu” y en la parte inferior izquierda “Universidad
del País Vasco” y en la parte inferior derecha, “Euskal Herriko Unibertsitatea”».

Beraz, badirudi lema hori Gregorio Monreal Errektoreak proposatu zuela, eta ez Chillidak.

Liburua, .pdf formatoan hemen kontsultatu daiteke

oso ondo eta primerako azalpenak logo eta lemaren jatorriaz baina... zer egin dugu horrelako Lehendakari bat merezi izateko!?!?!?!

Nahiko argi geratu da Patxik bazekiela EHUko logoa Chillidak egin zuela eta lema ere berak jarritakoa izango zela suposatu zuen. Ulergarria euskararik ez dakien pertsona batentzat, euskaldunentzat hain garrantzitsua den Gernikako Arbolaren kantuari buruz ziur aski izenburua bakarrik bait daki.



Patxik bere ezjakintasuna aitortu beharrean (nik benetan ulertuko nuen zerbait bera euskalduna ez dela denok dakigun zerbait izanik), Chillidak lemari eman nahi zion zentzuari buruz hasi zaigu, lema hori Chillidak jarri ez zuela jakin gabe. Puntu honetara helduta, hiru aukera ikusten ditut: berean tematzea, akatsa aitortzea edo isiltasuna. Zer gertatuko ote da?

Lotsagarria! Nola liteke EAEko agintari nagusiak ezjakintasun maila hori erakutsi eta guk "euskalduna ez denez" lasai-lasai ontzat ematea. Bere kultur maila penagarria erakutsi digu berriro Lopezek, besterik gabe. Gernikako Arbolaren esaldi ezagunena arrotz zaiola, Iparragirre nor zen ere ez dakiela..., nongo eta noren lehendakaria da hori?

Argituko dut nik esandakoa, gaizkiulerturik egon ez dadin. Gaur egun dugun lehendakaria ez da euskalduna eta azken hilabeteotan euskarari buruz duen ezjakintasuna eta interes falta, argi geratu da. Egoera hau niri ere guztiz lotsagarria iruditzen zait.



Baina bakoitzak izan dezakeen iritzitik aparte, badira aztertu daitezkeen datu objektibo batzuk. Pertsona bat euskalduna ez dela jakinda, pertsona horrek euskarazko kantu ezagun baten letra ez ezagutzea logikoa da. Hori izan daiteke beraz, atzo gertatutakoaren azalpena. Kitto.



Pertsona hori euskal herritarron lehendakaria izatea (batzuena behintzat bai) eta kantu hori euskaldunontzat hain kantu garrantzitsua eta esanguratsua izatea, beste kontu bat da. Nahi haina komentatu dezakeguna, noski, baina nire aurreko iruzkinarekin zerikusirik ez duena. Argi geratu da orain Peru "ulergarri" hitza zein kontestutan erabili dudan?