Aprobetxa dezagun (eskolako software librearen) alde daukagun olatu txikia

Ikuspegi politiko batetik aztertuta, garbi dago administrazioak hanka sartze handia egin duela. Ahoz agindu zigutena ez zen gero inondik inora ageri argitaratutako pleguaren baldintzetan. Horrek sortu duen haserrea erabat zentzuzkoa iruditzen zait eta haserre horrek eragin dituen erantzunak guztiz beharrezkoak izan direla iruditzen zait.

Egindako hanka sartzeaz jabetu direla dirudi eta agindutakoa aurrera eramango dutela esan dute, alegia, eskoletara helduko diren ekipo berriek abio duala izango dutela. Agian oraindik detailetxo batzuk ondo zehaztea falta zaie. Garrantzitsua da pleguan datozen baldintzak goitik behera errepasatzea, detaile guztiak ondo zehaztuta daudela egiaztatzea, hainbat gauza exijitu beharrean gaudela ere iruditzen zait baina ez dut uste aurtengo pleguaren baldintzen menpe dagoenik SAren etorkizuna gure eskoletan.

Batzuk ez dute begi onez ikusten abio dualarena, egia bada administrazioak SAren aldeko apustua egin nahi duela, ekipo berriek SAko aplikazioak soilik izan beharko luketela diote (Andaluzian egingo dutenaren antzera). Benetan uste dugu Ubuntupean ibiliko diren hogei mila ekipo banatzea hiru hilabeteko epe batean, izan daitekeela neurririk eraginkorrena SA-ren hedapena gure eskoletan modu naturalean gertatzeko? Niri ezezkoa iruditzen zait.

Gure ikastolan ia bi urteko prozesu baten azken etapan jo dugu erabaki horretara eta, oso garbi daukat, aurretik beharrezkoak direla, alde batetik, informazio eta sensibilizazio lana eta bestetik, aplikazio berriak modu progresiboan ezagutu eta erabiltzea, hasiera bateko beldurrak alde batera gera daitezen. Andaluziaren kasuan hori oraindik askoz ere nabarmenagoa da. Han egin duten ibilbidea SAren inguruan luzea da; hemen oraindik martxan hasi besterik ez dugu egin. SAren etorkizuna euskal hezkuntza sisteman, pleguan datozen baldintzen eta administrazioak azalduko duen jarrerarekin lotura izanda ere, niretzat faktore horiek ez dira garrantzitsuenak.

Asko hitz egin da, baita ere, irakasleriaren formazioari buruz. Tira, formazioaren garrantzia gai honetan oso erlatiboa dela iruditzen zait bi arrazoi nagusirengatik:

• Irakasleria aspalditik egiten ari da Interneten erabileraren inguruko ikastaroak, MSOffice-en ingurukoak, Photoshop-enak... Azken urteotan oso arruntak izan dira irakasleei eskaini zaien web2.0, blog, wiki eta enparauen inguruko formazio saioak. Seme-alabak Lehen Hezkuntzan dituzuenok nola ikusten duzue asunto hau? Zenbateraino daude hedatuta tresna berri hauek, adibidez, zuen seme-alaben egunerokotasunean? Zenbat irakaslek eraldatu dute euren metodologia tresna berri hauetan jaso duten formazioari esker? Tamalez, gaur egun formazioa, ordu pilaketarekin eta agiri jakin baten lorpenarekin identifikatzen da baina ez du konpromiso berezirik exijitzen. Jasotakoa garrantzitsua bada ere, hori aurrera eramateko konpromisoa piztea garrantzitsuagoa dela iruditzen zait, izpiritu militanteak bultzatzea irakasleen artean, batez ere, irakasle gazteenengan eurak izango baitira aurten emandako urrats txikiari jarraipena emango diotenak.
• Haur, Lehen eta Bigarren Hezkuntzako eskola bateko irakasle batek nabigatzaile batekin, ofimatikako aplikazio batekin eta posta bezero batekin bere beharren %90a asetuta ditu. Hori errealitate bat da. Alegia, Firefox, OpenOffice eta Thunderbird erabiliz nahikoa irakasle (eta ikasle) gehienentzat. Aplikazio hauek ezagutzen dituenak berehala jabetuko da ez dituztela exijentzia maila berezirik; Internet Explorer, MSOffice edo Outlook normaltasunez erabili dituen irakasle batek ez du formakuntza berezirik behar. Gure ikastolan ez dugu formazio berezirik egin eta ez dut uste, orokorrean, formazio behar handirik somatu denik irakasleen artean. Badira batzuk, momentu puntualetan, laguntza behar dutenak. Horiei laguntza eskaintzen diegu denon artean.

SAren etorkizuna gure eskoletan irakasleareriaren formazioarekin erlazionatuta egonda ere, ez zait iruditzen hori denik punturik garrantzitsuena.

Alderdi ekonomikoa askotan agertu den hirugarren gaia da. Begi-bistakoa da Zapateroren Eskola 2.0 proiektua garrantzi handikoa dela Euskal Herrian SAren inguruan lan egiten duten enpresentzat. Gauza asko daude jokoan enpresa hauentzat (ekipamendua, mantenua, formazioa...) eta logikoa iruditzen zait, ESLEko hainbat ordezkariek adierazi duten haserrea pleguaren baldintzak ikusi dituztenean. Gertutik jarraitu dut hauetako batzuen lana eta txalogarria iruditzen zait egiten ari diren lana eta adierazten diren kemena. Baina faltan botatzen dut perspektiba piska bat; une honetan, epe motz-ertainera diseinatutako estrategiek, datorren urtean SA zenbat eskoletan erabiliko den zehaztea baina garrantzitsuagoa dela iruditzen zait. Garbi dago Zapateroren planak ez duela atzera bueltarik.

IKASYSekin gertatu den bezala (dagoeneko Ikastolen Elkartean lanean ari dira proiektua Bigarren Hezkuntzara hedatzeko), Eskola 2.0 planarekin ere gauza bera gertatuko da. Aurtengoa etorriko denaren zati txiki bat besterik ez da, garrantzitsua bai, baina ezerezean geratuko dena ez bada etorkizuna planifikatzen hasten une honetan bertan. Enfoke horrekin hasi behar gara denok lanean oraintxe bertan, baita ESLE bera ere. Nahiko ezkor ikusten ditut ESLEko batzuk eta niretzat aukera paregabe baten abiapuntuan besterik ez daude. Euskal eskolaren historian lehenengo aldiz izango dituzte gure haurtxoek software askea duen ekipo bat euren eskuetan. Lehenengo aldiz izango dute Euskal Herriko irakasleek software askea (SA) erabiliz, euren eguneroko lana aurrera eramateko aukera. Aukera bikaina daukagu, beraz, hainbestetan aipatu diren software askearen abantailak gure ikasle eta irakasleei aurkezteko, software mota honek ekartzen dituen onurak “sobre el terreno” egiaztatzeko, hortikan entzun dutena frogatu ahal izateko.

Hamaika urteko hogei mila ikasle konbenzitzeko aukera aparta daukagu muturraren aurrean: izan gaitezen abilak, mugi gaitezen azkar, promoziona ditzagun software askearen inguruan hainbestetan aipatu ditugun bertuteak gure eskoletan. Aurtengo xoxak garrantzitsuak dira, garbi dago, baina etorriko direnak garrantzitsuagoak izango dira.

Zer egiten hasi behar gara une honetatik aurrera SAren promozioa hezkuntzan bultzatzeko?

Zer prozesu jarri behar ditugu martxan hemendik aurrera, aurtengo hogei mila ekipo hori erabiliko dituzten irakasle eta ikasle gehienek euren ekipoak Ubunturekin erabil dezaten?

Are gehiago oraindik, nola lortuko dugu eurak, irakasle eta ikasleak, izan daitezen 2020-2011 ikasturtean etorriko diren ekipo berriak SArekin erabili nahi dituztela eskatuko dutenak?.

Ez da ezinezkoa. Gure kasuan, adibidez, iaz IKASYSeko netbook-ak 2., 4. eta 6. mailako hiru geletan soilik erabili genituen. Aurten ekipo berriak eskatu ditugu IKASYSen erabilera LH osora hedatzeko. Bada gure ikastolako irakasleek ez dute zalantzarik izan eta Ubunturen aldeko apustua egin dute guztiek. Eta gurean bezala IKASYS erabili duten ikastola gehienetan. Niretzat horixe da gakoa, aurrean esaten nuen bezala, sentsibilizazioa, informazioa, promozioa, marketin kanpainak ere nahi baduzue. Hortxe dago arrakastaren muina nire ustez.

Zeregin hori askoren ardura da: administrazioarena (ea aurtengo abiapuntu "xelebre" honek jarraipena duen), biztanleriarena (oso baliagarria iruditu zait sarean sortu den eztabaidak izan duen oihartzuna, adibidez) eta enpresena/ESLErena ere ere, noski. Niretzat ESLEk hartu beharko luke lan ardura nagusiena. Gauza sinpleekin lorpen handiak izan daitezke.

Adibide bat ipiniko dut azken baieztapen hau argitzeko. Duela urte pare bat edo izango dira, Ikastolen Elkarteko IKT taldeko arduradunek, software askearen inguruko bilera monografiko bat antolatu zutela ikastoletako IKT dinamizatzaileontzat. Bilera hartan Solid Rock It-eko Iñigo Quintana izan genuen hizlari (Solid Rock IT ESLEko kideetako bat da). Oso oroitzapen onak ditut bilera hartaz. Iñigok egindako aurkezpena benetan argigarria izan zen, gauzak ikuspegi desberdin batekin ikusteko pistak eman zizkigun, tranpatxo pare bat ere ipini zizkigun dinamizatzaileoi, hausnarketarako oso baliagarrik izan zirenak. Ni, eta ni bezala beste dinamizatzaile askok ere, ideia garbi askorekin atera ginen bilera hartatik. Ordurako gutako batzuk migrazioaren kontua buruan bueltaka genuen; bilera hura niri pertsonalki, aurrera egiteko behar nuen bultzadatxoa bihurtu zen.

Baziren ere, SArekiko jarrera ezkorragoa zuten dinamizatzaile asko (bileran bertan garbi adierazi zituztenak gainera euren galderak eta zalantzak). Bada tira, horietako batzuk ere OpenOffice-erako saltoa dagoeneko emanda dute eta uste dut bilera hartan jasotakoa oso baliagarria izan zitzaiela eurei ere. Beti izan dut sentsazioa, bilera hura, ikastoletan SAren inguruan, une honetan gertatzen ari den mugimenduaren jatorria bilera hura izan zela. ESLEk, beraz, badu horrelako "olatu" txikiak sortzeko kapazitatea. Harrez gero, dinamizatzaileok izan gara han jasotakoa, beste ekarpen batzuekin batera, gure ikastoletan zabaltzeko ardura hartu dugunok, gure irakasleekin eztabaidatu dugunok, gure irakasleen artean sentsibilizazio eta motibazio lana burutu dugunok.

Uste dut ESLEk muturra gehiago sartu behar duela eskoletan (Microsoftek, Telefonicak... askotan egin dute hori). Administrazioak zer egingo duen zain egon beharrean, eurek hasi behar dira mobilizatzen. Orain landatutako haziek, epe ertainean, fruitu ederrak eman dezaketelakoan nago. Uste dut gauza interesgarri ugari bultza ditzaketela gure ikastoletan, bai gure ikasleekin baita gure irakasle eta gurasoekin ere. Ideiatxo batzuk botatzea ausartzen naiz:

• Gure DBHko ikasleak, batez ere, nahiko aspertuta daude tutoretza, etika edota orientazio orduetan egite duten hainbat lanketarekin. Ez hainbeste gai interesgrriak jorratzen ez dituztelako, baizik eta lau urtetan behin eta berriro errepikatzen dituztelako gai berdinak (sexualitatea eta drogomenpekotasuna, batez ere). Horren arrazoietako bat irakasleek jasotzen duten materiala da; oso material interesgarriak jasotzen dituzte gure ikastoletako orientatzaileek gai hauen inguruan (gogoan dut, adibidez, duela urte batzuk Ausonia etxeak prestatutako materiala). Zergatik ez dira prestatzen antzeko materialak ikasleekin gela baruan jorratzeko? Azaldu diezaiegun, modu atsegin baten bitartez, zer diren lizentziak, zer lizentzia mota dauden, zer den eta zer ez den pirateoa, honen ondorio legalak, zer den SA, SA erabiltzeren abantailak... Sar ditzagun gai hauek euren kurrikulumean, aurrean aipatu ditudan gaietan ezinezkoa bada, sikiera informatikako orduetan; WordArt-eko izenburuak diseinatzen eta Word nola erabili behar den ikasten baino gusturago egongo dira, ziur. DBHko ikasleak gai hauek hauek joratzeko oso adin aproposa dutela iruditzen zait.
• Aurreko materialekin hori banatu daitezke ere SAko aplikazio bildumak pendrive polit batean edota azal polita duen CD batean. Animatu ikasleak software hori kopiatu eta familian edo lagunen arten bana dezaten eta bakoitzak bere etxean instala dezan.
• Iñigo Quintanak egin zuenaren antzera, bultzatu antzeko bilera gehiago eskoletako IKT arduradunen artean. Erabili argudioak eta eskaini datu zehatzak SAren inguruan. Bultzatu eztabaida eta iritzi trukaketa. Hausnarketarako argudioak bota. Oso zaila da SAren erbileraren atzean dauden argudioen aurka egitea. Izango dira eurak gero, euren eskoletan bilera hauetan jasotakoa zabalduko dutenak.
• Interneten SAren elur bola geroz eta handiagoa bihurtzen ari da. Hori da bidea eta hortik jarraitu behar dugu (gainera orain badakigu administrazioak gertutik jarraitzen duela bertan esaten dena). Baina, tamalez, gure ikasleen guraso askok ez dute Internet erabiltzen hedabide nagusi bezala. Areagotu dezagun, orduan, SAren presentzia ohiko hedabideetan; promozionatu dezagun SA egunkari, irrati eta telebistan. Ez dut uste oso konplikatua denik. Gertutik jarraitzen ditut gurasoen kezkak informatikako kontuen inguruan. Nerabeen gurasoek kezka handiak dituzte pirateoaren inguruan, adibidez. Ezjakintasun handia dute gai hauen inguruan. Ikasleekin bezala gurasoekin ere ez legoke batere gaizki hitzaldi edo tailer batzuk sortzea.
• ...

Egia da oraindik arazo ugari ikusten direla, pleguan datozen baldintzak oraindik erabat ondo lotu gabe daudela, hainbat erabakiek haserrea eta mesfidantza eragin dutela... Hori guztia horrela izanda ere, GAUR DUELA SEI HILABETE BAINO HOBETO GAUDE, hori ez dago aman-semerik uka dezakeenik. Aprobetxa dezagun alde daukagun olatu txiki hau. Gauzak ondo egiten baditugu olatu hori geroz eta handiagoa izango dela ziur nago.