Gauza batzuk ez ei dira aldatzen, kamarada
RIP-eko kantaria hiltzearekin, Sustatuzale baten komentarioa irakurri nuen lehengoan: Nola aldatzen diren gauzak, kamarada. Ez dakit bada. Gauzak batzuk, ez ei dira asko aldatzen. Gogoratu nintzen udan Xabier Gantzarainek Berria-n idatzitako iritzi batekin, Top Txosna. Nonbait, txosna giroan, duela 15 edo 20 urteko musika bera jartzen da oraindik. Egia da? Posible ote?
Ni honezkero paterfamilias zintzo bat naiz, eta ez naiz ibiltzen txosna inguruetan. Baina, zeuok, Sustatuko irakurle gazteagook, jakingo duzue akaso. Egia da hau? Benetan ez da aldatu musika giro hori? Joseina Etxeberriaren diskofestek ez dute panorama ikutu? Ez dakit... niri zail egiten zait sinestea Gantzarainek zioena...
Enfin, hortxe uzten dut abuztuan Gantzarainek idatzi zuena. Mila esker Berria-ko artxiboetako Barandi eta Margariri, testua berreskuratzen laguntzeagatik.
XABIER GANTZARAIN - Top txosna
Euskal Herriko festetan bada beste aukera bat tabernaz taberna ibili nahi ez duenarentzat: txosnak. Herri mugimendu batzuentzat, urte osoko aurrekontua osatzeko behar-beharrezkoa izaten da herriko festetan txosna jartzea. Eta txosna jartzea ez da metalezko egitura jartzea bakarrik. Edariak eskatu behar dira, jendea aurkitu behar da txosnan musutruk lan egiteko, kontzertuak eta antzekoak antolatu behar dira giroa sortzekoÉ eta musika ekipoa jarri, hamar cd jira eta bira ibiltzeko.
Izango dira salbuespenak, baina oro har, txosnetan beti musika antzekoa entzuten da. Beti bera ez esateagatik. Badira hauen artean, izugarri onak izan arren, aspertzeraino errepikatzen diren doinuak. Josu Zabalak egile eskubideak kobratuko balitu txosnetan Hertzainaken kantu bat jartzen duten bakoitzeko, kasik Ardanza bezain aberatsa izango litzateke.
Eta Hertzainaken adibidea jarri dut, baina esan nezake gauza bera La Polla, Kortatu, Delirium Tremens edo Negu Gorriaki buruz. Edo baita euskal musika etiketaren jabe egin diren beste talde batzuei buruz ere.
Izan ere, euskal musika ez da euskarazko musikari buruz hitz egiteko erabiltzen. Euskal musika etiketa ideologikoa da. Eta ezin da jakin nork eta nola, zein irizpideren arabera jartzen den etiketa hori. Ezin da asmatu, baina ez da zaila imajinatzea zein den irizpide nagusia.
Euskal musika etiketaren azpian sartzeko, talde batek ez dauka euskaraz abestu beharrik, nahikoa du herri honen borrokarekiko halako sinpatia bat agertzearekin, dela zuzenean (letratan), dela zeharka (elkarrizketetan). Behin gazte eta abertzaleen bihotza irabazita, errazagoa da hortik aurrerakoa. Diskoak salduko dituzte, kontzertuak emango dituzte, txosnetan euren kantuak entzungo ditugu.
Adibideak ugariak bezain esanguratsuak dira. Arestian aipatu taldeetatik hasteko, hara La Pollaren kasua. Espainolez abestu arren, gazte euskaldunen artean oso arrakasta handia izan zuen eta du. Edo Barricadak. Edo Soziedad Alkoholikak. Espainolez abestu arren, mamu baten gisa hedatzen den euskal musika etiketaren azpian sailkatuak izan dira talde horiek. Eta ez da geografia kontua.
Bestela, geografia kontua izango balitz, badira euskal musika etiketaren azpian sartu beharko genituzkeen beste hainbat talde, baina hauekin ez da hori gertatzen, eta ez da gertatuko. Family (disko zoragarri bat) ez da euskal talde bat bezala hartua izango inoiz. La Buena Vida ere ez. Zer esanik ez, berriz, ingelesez abesten zuten Cancer Moon edo El Inquilino Comunista.
Eta etiketa ideologikoek ez dute musika hobetzen.
Erantzunak
Tira, noizean behin Txosnetara joateko kanguroa lortzerik ere izango dugu... ala?
Guk hala egin ahal izan dugu beinipein.
Ene uste apalean gaurko txosnak, Gasteiz eta Bilbokoak kasu, DJ eta guzti aritzen dira, beraz tamainan, ez dut uste duela 20 urteko musika jarri beharrean daudenik. Zuzeneko kontzertuetan ere ikusten da hori, egungo talde gazteak, FM... denetarik.
Kitarra-distortsioan eta baxu-perkusio erritmo bortitzean oinarritutako talde "kañero" asko dago "dinosauru"etara edota diska zaharretara jo beharrik gabe.
Punk-rocka bera zaharkitutzat jotzen badugu... ba orduan ez dago eztabaidarik. Gauza bat da zaharkitu edo topiko bilakatzea, eta beste bat musika berri-inozo-dezerebratua.
Adibidez, Bilboko Aste nagusian Hareatzako zubia zeharkatuta, "plaza Zirkularrean" zeuzkaten txosna komertzial hoietako batean "Papi Chulo..." eta gisako "aserejé-txunpa-txunpa"ak jasangaitzak egin zitzaien gutako batzuri. Beste batzu sobera edanak nonbait, katxondeo-guran segitu genion rolloari.
Baina hamar minutu lehenago San Nikolas plazako txosnetan jendez mukuru pasa ginenean... Egungo rocka bafleetan gori-gori, bularrak dardarka baxuaren indarraz, gaztaroko "komunio" mistiko hoietako bat bizi izan genuen, izugarria. Hain ongi zegoen, hain aurpegi zoriontsuak zituen jendartean pasatzea pelikula eszena baten gisakoa izan zen. Eta berriro gazte sentitu ginen (baina bazpare zubiaz bestaldeko Pijolandiara ihes egin genuen gutako batzuen beldur eszenikoari jarraiki).
Jo, ze oroimenak. Ez datik Txerrak edo Julek irakurriko duen hau, baina nahiko nuke batek edo bestek beraiei esateko mudua balim badauke, esan deila nire oroimenak ere mugitu dituela.
Ze urteak haiek. Ez nekiin Karlos hiltzenik. Bere lagun oso mina izan nintzen. Ez dut inoiz ahaztuko gure buelta Amsterdametik.
Oso ondo definitu dute elkarrizketan Karlosen pertsonalitatea.
Gauza bat gelditu da esan gabe. Nola maite zuen bere Mertxe, Roneo ondoko baserri batekoa. Maite baina maite.
Gainea oso sentibera zen, eta bere hitza ezin bazuen bete edo bakarmati uko egin ziola pentsatzen bazuen, segituan bere buruaz beste egitea pentsatzen zuen.
Benetan maitagarria zen.
Gauzak aldatu egin dira, horren zalantzarik ez dago. Esate baterako, paterfamilia naiz, eta inoiz gutxi joaten naiz txosnetara. Dena dela, joan den barikuan Durangoko jaietan txanda egitea egokitu zitzaidan, eta zapatuan lagun dudan beste paterfamilia batek egin zuen. Bion sentsazioa bera izan zen: musika zaharra (1980ko hamarkadakoa) da txosnetan nagusi. Inpresio bera izan arren, haren definizioa askoz hobea izan zen: asteburuon, Durangoko txosnetan camp berbena egin dute.
Beharbada, aspaldiko sasoi haiek hobetzat ditugulako, zaharrok eta gazteek ere bai.
nik ere aurrekoen bidetik. Gaur egun zer entzuten den jakiteko, umeak aparkatu (edo gainean hartu) eta hara gerturatzea bezalakorik ez dago.
Uste Hori erabat zuzena ez dela erakusteko adibide batzuk: aurten, Bilboko Aste nagusiko txosnetako musika hain "berria" izan da, ezen gure koadrilako punki-agureak zearo nazkatu zituztela. Porrontxoetan (jaietan klasikoa), TTan-TTakun irratiaren txosnan ez dut ezer ezagunik entzun azken hiruzpalau urteetan (soul, dance, hip-hop...). Segun zer aldarte duzun, gozada hutsa. Beste batzutan, zaharkin-mina pizten zaigu.
Aurreko hitz horietan aurreiritziak eta topikoak daudela iruditzen zait.
> Gauzak aldatu egin dira, horren zalantzarik ez dago. Esate baterako, paterfamilia naiz, eta inoiz gutxi joaten naiz txosnetara. Dena dela, joan den barikuan Durangoko jaietan txanda egitea egokitu zitzaidan, eta zapatuan lagun dudan beste paterfamilia batek egin zuen. Bion sentsazioa bera izan zen: musika zaharra (1980ko hamarkadakoa) da txosnetan nagusi. Inpresio bera izan arren, haren definizioa askoz hobea izan zen: asteburuon, Durangoko txosnetan camp berbena egin dute.
>
> Beharbada, aspaldiko sasoi haiek hobetzat ditugulako, zaharrok eta gazteek ere bai.
joder!!
Beti berdina gertzatzen zait. Kriston txapa idatzi eta bidaltzea ematen diodanean izenburua edo beste zerbait ipintzea ahaztu zaidala esan eta dena borratzen zait.
Beno, ba ez dut dena errepikatuko, baina esan nahi nuen gauza bakarra da potroetaraino nagoela urtea joan eta urtea etori beti musika berdina entzuten. Arazoa musika ipintzen edozein tontolaba ipintzen dela da, eta honek a lo seguro jotzen du, jo ta ke, mari, la polla... eta gau bakoitzean 3 edo lau bider kanta bakoitza. Hamaika talde berri daude Euskal herrian, tokirik ezin eginda, eta herriko txosnetan zer ipintzen da? betiko-betiko kantak eta herriko talderen bat noizean behin. Azkenean etb-ek Mr. Bean-ekin egin duena egiten dute, jendea nazkatu. Ez dakit jendean zergatik kritikatzen duen hain erraz irratia eta telebista, beti kanta berdinak daudela esanez (hori ere egia, ken 7 nahi baduzu entzun ipini euskadi gaztea edozein ordutan...). Baina txosnetakoa kritikatzerako orduan badirudi jendea akojonatu egiten dela. joder, bai, sutagar onak izan dira, baina beste talde batzuk be badaudela, koño!).
Eta oraingo gazteek lehengo musika nahiago duela esan duenari... jejeje... seguru lehengo parrandak oraingoak baino mila bider hobeak izaten zirela kontatzen den hoietakoa dela seguru... benga, konfesatu, zenbat batallita kontatzen diozu semeari?
jajajaja
Ba, ni orain dela urte pare bat hasi nintzen irakasle lan egiten. Nik pentsatzen nuen 14 urteko mutikoek, musika elektronikoa eta halakoak entzuten zituztela, baina ez. OTzaleak kenduta, ikasleek guk duela 15 urte entzuten genuen musika bera entzuten zuten: Helloween, Iron Maiden, eta guretzat garai hartan "jurasikoak" ziren talde punkiak (Sex Pistols, Eskorbuto...). Behin kontatu nien Eskorbutoren kontzertu batean izan nintzea. Egun horretan eta lehenengo aldiz, lortu nuen ikasleen errespetua. Miresten ninduten musikako "jainkoak" ezagutu izanagatik!
Musika konpainiakoek esaten dute pirateria dela eta, salmentak izugarri jaitsi egin direla. Ez dakit, gaztetxoen musika-zaletasunak ikusiz, pentsatzen dut azken urte hauetan gauza interesgarri gutxi grabatu direla, eta jendeak horrexegatik ez du musika erosten.
> Ez dakit, gaztetxoen musika-zaletasunak ikusiz, pentsatzen
>dut azken urte hauetan gauza interesgarri gutxi grabatu direla,
> eta jendeak horrexegatik ez du musika erosten.
Ui, ui, ui....peio, uste dut zure ikasleen bapateko mirespen horrek
ondorio arraroetara eraman dizula. Ez dut uste garai haietan
gaur egun baina gauza interesgarriagorik argitaratzen zenik, inolaz ere.
Garai desberdinak dira, eta ondorioz egoera desberdinak.
Orduan ezer ez egotetik bapatean dena ailegatu zen, ez zegoen
ia industria musikalik, beraz ez zegoen ezer ere jokoan
(musikalki eta ekonomikoki), pentsa, politikoek ere urteak
pasa zituzten rockari errespetua (eta etekina) hartu arte...
Gaur egun ordea, interesez betetako industria da musikala, eta bereziki
azken urteotan komunikabideek eta artisten irudiek inoiz baina gehiago
baldintzatzen dute disken salmenta. Nere ustez, gaur egun "haundiak" diren
taldeak beraien irudia (nolanahikoa dela ere) hobekien
zaintzen dutenak dira, eta beharbada horregatik ere dira hain
mirestuak garai hartako artista "autentikoak". Musikak,
bigarren mailako zeozer dela dirudi.
Pirateria, jendea musika ENTZUTEN hasterakoan bukatuko da.
Edo gai al gara esateko zein den musika hobea edo txarragoa?
Nahikoa ezagutzen al dugu horrelakoak esan ahal izateko???
eta ez naiz ikasketen inguruan ari...
Horixe zen Sex Pistols-en pelikula, eta bertan eurak ere negozioan sartuta zeudela onartzen zuten.
Beraz, nor dago "pose" horretatik libre, joko arau promozionaletatik at, marketing-az beste, Leonards Cohen?
Ba al dakizu euskal argitaletxe "kañeroak" ere marketing ikastarotan ibili direla Jaurlaritzak diruz lagunduta?
Autentikotasunak ez du sosik sobera ematen, edo beste era batean esanda, sentitzen dut, sufritzen dut baina "ergelenek gehien erosten dute, hauxe jokoaren araua" (Negu Gorriak, "MTV antenatik at"). Eta ergelak ez dira "autentiko"tasunaz eztabaida metafisikotan sartuko.
Alegia, bizitza honetako gauzarik gehienak bezala, tamalez rokanrola "autentiko"a balitz ahuntza, eskilara plegablea eta tronpeta hartuta kalez-kale ibili beharko lukete rokeroek.
Larri ibili hemendik gutxira, DJ.en mobida honekin.
PPkoak ez dira autentikoak eta begira, arrakastaren olatuaren puntan doaz...
Orain ejertzitu espainola munduan barreiatu nahi dute terroristei eskarmentuak garaiz emateko.
Eguzkirik sekula sartzen ez zen inperioa, oi!
Beharbada ez naiz nahi bezain ongi azaldu, baina nere helburua ez da zuzenki industriari egurra ematea. Industria hortako gehienek erabiltzen dituzten teknikak dira ez zaizkidanak gustatzen.
Alegia, ez dut uste diskak saltzen dituen negozio bat montatzea txarra denik, ezta marketinga egitea ere (denek egiten dugu geure buruaren marketinga bizian), baina erabakiak hartzerakoan da, beharbada, oker jokatzen dutenean (eta dugunean). Musika saldu beharrean irudia saltzen da.
Autentikotasunari buruz, ez nago ados sosik ematen ez duela diozunean. Ziur naiz, eta milaka adibide jar daitezke,
autentikotasunak saltzen duela argitzeko. PPkoak diozu? Ez al dira ba, gainerako partidu guztien gainetik beraien autentikotasun harro hori behin eta berriz aurpegiratzen ari direnak? ez al da arropak edo autoak erosterako orduan saltzen digutena? Ez al da ustezko musikari haundien nortasun agiria?
eta ez, ez dut uste Leonard Cohen ere horren kontrako adibidea denik.
baina, munduan egunero ixil ixilik eta inolako laguntzarik gabe lanean ari diren miloika musikariren ahaleginetan sinisten dut. Hortaz diot ea gai ote garen musika epaitzeko, entzun duguna munduan egiten den %1 a ere ez denean.
Ez genuke "itsuen munduan begi okerrarena " egiten jarraitu beharko...
Koxkari koxka, hor dago eta!
Zuk uste duzu PP, edo auto iragarkiak, edo OT, edota MTV benetan autentikoak direla edo hori saltzen dutela?
Ergo "benetako"tasuna salgai dago? Salgai dagoena autentikoa da?
Guztiz kontrakoan nago ni bada, eta hori da "pose"a. Musika munduan hori bereizten arazoak ditut. Eskorbutokoei ezin galdetu, hilda daude eta.
Morrontzak diru errentabilitateak, hori azaltzen saiatu naiz. Autentikotasunaz zantzu oso aldenduak ditugulakoan nago, ezen zuk badirudi "autentikoa" marketing-eko "idea-fuerza" bat gehiago kontsideratzen duzula. Mahomak entzungo balizu!!
PPkoak hain zuzen hipokrita hutsak dira.
Kamello eta "terrorista" txikiz gartzelak bete eta forratu egiten dira kamello handien, terrorista handien bizkar.
Gartzelak egiteko xahutzen duten porlanaz gain... Hor ere norbaitek bapo betetzen du patrika, hala fede, joan bestela Soto, Navalcarnero, Valdemoro eta gisakoak ikustera... eskandalu hutsa.
Eta ezkutuan aizu... horra joateko gune urbanoetatik landa, lur eremu desanparatuak eta bigarren mailako errepideak pasa behar dituzu, ezkutuan daukate euren "autentikotasuna".
lagun kamarada,
iruditzen zait, nolabait autentikotasunari ona deritzozula, eta hori nolabait jokoan erortzea ez ote den galdetzen diot neure buruari.
Zuk horrenbeste miresten duzun "Autentikotasuna" komertzialtasunak goraipatutako eta asmatutako zeozer da, gehienetan behintzat ez da sanoa, ez behintzat gaur egun gizartearen gehiengoak (eta industriak) ulertzen duen moduan.
Eta argi utzi nahi dut, hitz hori erabiltzerakoan bere gaur egungo eta bereziki testuinguru honetan hartzen duen definizioetan oinarritzen naizela.
Eta noski PP, OT eta gainerako zaborrak beren burua autentikotzat jotzen dutela, noski baietz!!! eta guk gainera nahi izan gabe askotan irensten dugu horrelako hainbat. Orain, benetan autentikoak diren edo ez, egia erran ez zait batere inporta. kaka beti da kaka, autentikoa izan edo ez.
Hortaz zuk errandakoa egia da, benetakotasuna salgai dago, baina salgai dagoen guztia ez da benetakoa, nahiz eta saltzaileek behin eta berriz baietz esango dizuten.
Musika munduan, diska gehiago saltzeko musikariak bere benetakotasuna saldu behar duenean, irudia erabiltzen du, bere estiloa eta bere posea. Eta nik "pose"-a benetakotasun horren salmentaren barnean ikusten dut.
Eta ez gaizki ulertu, ni ere biok hitz beraren kontzepzio desberdinak ditugulakoan nago, baina ez hain urrunekoak. Alegia, nere ustez "autentikoa"-ren labela gaur egun dudarik gabe marketingaren "idea-fuerza" bihurtu da, nahiz eta nik EZ DUDAN inolaz ere horrelakorik irentsi nahi. Gehiago esango nizuke, ez dut autentikotasunean sinisten, ez dut behar musikari batean irudirik bere musikarekin gozatzeko, ez dut horrelakorik behar. Musikan eta honek duen indarrean sinisten dut, ez inguruko dagoen guztian.
Eta ez dezagun nahasi "autentikotasuna" eta egia... egian beharbada sinetsi ahal dugu, baina "autentikotasun"ean.... ez da gauza bera.
Ados gaude. Nik Sex Pistols-ena aipatu badizut hain zuzen jarrera ziniko horretan aise, nolabait eroso sentitzen naizelako da.
Baina egian sinetsi nahiko nuke.
Duela gutxi bidegabekeria bati aurre egin eta gero jefeak nire jarrera muturren aurretik pasa zidanean, egia aitatu nion nik. Bera isilik geratu zen. Mendekua hausnartzen edo nire erantzunari buelta eman ezinik... ez dakit.
Egia esan egun gauzak dauden bezala egia, autentikotasuna eta gisakoak... ongia edo gaizkia diren, non daudenik ere ez dakit garbi.
Txikitan ETAkoen eta Goardia Zibilen kontu hori amari esplikatzeko eskatuta, batzuk egia eta besteek gezurra errepresentatzen zutela esan zidan amak.
Oso txikia nintzen baina oroimenean markatuta daukat gauzak azaltzeko modu hori, manikeismo zehatz horretatik at aspalditik gauden arren, ama eta biok zorionez.
Baina bizitza honetan ibiltzeko erreferentzia gabezia horixe daukagu, ezta? Elijioa, ideologia... jainko konkretu bati ezin jarraitu eta noraezean.
Azkenean musika kontuetan hasi, politikatik pasa eta filosofiara ailegatu gara!!!
Dena dela bada gauza bat eztabaida honetan kiribildu gaituena. Nik ez dut uste musikak "autentikotasuna" oraindik orain erabiltzen duenik.
Nik uste dut "autentikotasuna" (joder, hitz luze hau aspergarri bilakatu zait azkenean) eskenatokia dagoenetik, jendaurreko pulpituak direnetik... erabiltzen den zerbait dela. Lehengo musikariek ere bai, prefosta!
Ez da arraroa musikatik filosofiara eta politikara pasatzea, azken finean denak gure biziarekin zerikusi zuzena du, ezta?
Zoritxarrez gaur egun ez dago ia inolako mugimendu edo ekintza inozenterik, egiten dugun guziak du helbururen bat edo azpi-helbururen bat, eta hemen, euskal herrian, bereziki inuzentzia positibo horren beharra dugula uste dut.
Are gehiago musika bezalako alor batean. Noiz ikasiko ote dugu musika bere baitan errespetatzen? ezagutzen? entzuten? gozatzen?
Azkenean musika bera dena baino inguruan dagoena gordetzen dugu, eta okerrena dena, onartzen dugu. Irudia gailentzen da musikaren gainetik.
Eta irudi horren barruan hainbat gauza esplizitu dago, ideologia, bizi filosofia... hollywoodeko filmetako tipo "errebelde"-ak bezala... klitxéz eta prefabrikatutako irudiz inguratuta gaude...
Hortaz zuk bizitzeko erreferentzien beharra aipatzen duzunean bezala, nik nolabait noraezean egoteko eskubidea aldarrikatu nahi nuke, norberak bere esperientziaz ikasteko eskubidea, eta horren arabera jokatzekoa.
Hori golpe baxua da, on Luistxo, akaso ezizena erabiltzea baino traketsagoa.
Eztabaida noiz bukatu zai egon, "barreratik" puntilla jotzeko!!!
Hurrengoan torea ezak gurekin, gauza baldin bahaiz edo hiretzako gauza baldin bagaituk. :--))
Dena dela es diat sobera uste gaxteak Sustatun sartu ere egiten direnik.
Nik berriz musikak benetazko izatearen hori maiz ibiltzen duela, gehiegitan....
talde komertzialenetik, ia alternatiboeraino...
Baina ez duk jeneralizatu nahi eta ez duk esan nahi musikari guztiak horrelakoak direnik.
Baina hor dago, eta edonon, edonoiz ikus dezakezu...
Eta lehengo musikariek ere horrela egiten zutela diozu, nik uste dut bakarrik musikaren inguruan industria bat sortzen denetik bakarrik dagoela. Ezin dugu nahasi "Autentikotasun"-a (ni ere aspertu naiz hitz horrekin) etiketa bezala, eta ezaugarri bezala. Beharbada azken honi, orijinaltasuna edo pertsonalitatea ere deitu diezakegu. Ez al da zuzenagoa?
Tipo edo tipa autentiko bat berez, nik uste dut... jendeak dioena entzunda RIP.eko "Mahoma" dela.
Inolako pretentsio edo jarrera "beharturik" gabe, ikastaro trinkorik gabe... jatorra, egiatia, umila, espontaneoa, aurrez-aurre doana. Ezer trukean eskatu barik.
Egungo munduan... gorriak ikusi beharreko pertsona.
Egia esan, ez nuen mahoma ezagutu eta ezin dut horrelakorik esan. (Luistxo, ez gaituk denak hik uste bezain zaharrak...)
Baina jakin nahiko nuke zenbat jende dagoen egoera berean, humil humil, ixilik eta sendo lanean. Zoritxarrez horrexegatik entzuteko ia ezinezkoa bihurtzen den musika, diskak argitaratzen dituztenek ez dutelako horrelakorik bilatzen...
Euskal Herriko egoera kontutan hartuta negar egitea besterik ez zaigu falta. Negargarritzat daukat euskal musikaren egoera, eta ez musika ez delako egiten, komertzioak gero eta garrantzi gehiago duelako. EHko disketxe handi batek bildumak ateratzearen apustua egiten du, apustuak egiten jarraitzen dira, baina segurtasun baten menpe, inori ez bait zaio interesatzen inbertsioetatik etekin gutxi ateratzea. Ahaztu zaidak esatea, oso ideia erromantikoarekin hasitako disketxe batzuk enpresagizon maltzurrenak bezala portatzen hari direla. Ezin dut burua bestaldera biratu, euskal musikaren industrian, independentzi baten izenpean ardi larruz jantzitako otsoak nagusitu direla ikustean.
Nik 20 urte dauzkat eta nire esperientzian oinarrituta erran behar dut azken hiruzpa-lau urteetan Top Txoznaren afera hori dexente aldatzen ari dela pixkanaka. Herri Batasunak bere garaian abiatutako "Martxa eta Borroka" mugimenduak egundoko ohiartzuna izan zuen euskal gizartean eta "Rock Radical Vasco" delakoa euskal gatazkarekin guztiz lotu zen. Nire ustetan harek eragin haundia izan du gaur egun euskal musika definitzerako orduan eta are gehiago, gure "estankamentu musikala" eragin zuela esango nuke. Baina orain, gutxinaka gauzak aldatzen ari direla soma dezaket.
Eta itxurarena, autentikotasuna, komertzialtasuna... zer espero duzue? Burdin Aroa pasa zen, Erdi Aroa pasa zen, orain Estetikaren Aroan erabat murgildurik gaude eta gizartea gero eta kontsumistagoa da. Musika (eta artea orokorrean) gaur egungo gizartearen kontestuan produktu hutsa da, diru iturri bezala ikusten da artistaren adierazpide akustikoa bezala ikusi beharrean. Pirateria ez al da ba artista batek bere musika ahalik eta gehien hedatzeko daukan tresna erraz eta merkea? Eta internet? Nire ustez produktoreei muzin egin beharko litzaieke eta alternatiba bat bilatu, Do It Yourself (egizu zuk zeuk) bezalako alternatibak.
nork saltzen du musika cd-ak kopiatzea aktibitate deliktibo bezala?
musika komunikatzeko era bat ere bada, zenbat eta jende gehiagorengana heldu, hobeto. Prezioa onargarria izango balitz, tira. Baina eskandaloa izanik prezioa, musikaz disfrutatu nahi duenak kopiaketaren metodo duina jarriko du martxan.
Artista batek lortu duenean hainbat jendek bere musika entzutea, ezagutzea...eta zenbaitzuk gozatzea, ba orduan lortu du jende kopuru bat bere musikarekin interesatzea eta agian jende hori mugitu egingo da gustuko duen talde horren kontzertura... eta hor, kontzertuan, zuzenean, musikariek aurpegia eman beharko dute eta benetan erakutsi zertarako gai diren.
Musikariek ere kontaktu zuzen horren bila joan beharko lukete, ez?
"Pirateria" hitza zentzu gaitzezlez irakurtzen dudanean, sinistezina iruditzen zait. Disketxeek erabiltzea bale, baina guk, musikazale arruntok?
Gora piratak!
> Euskal Herriko egoera kontutan hartuta negar egitea besterik ez zaigu falta. Negargarritzat daukat euskal musikaren egoera, eta ez musika ez delako egiten, komertzioak gero eta garrantzi gehiago duelako. EHko disketxe handi batek bildumak ateratzearen apustua egiten du, apustuak egiten jarraitzen dira, baina segurtasun baten menpe, inori ez bait zaio interesatzen inbertsioetatik etekin gutxi ateratzea. Ahaztu zaidak esatea, oso ideia erromantikoarekin hasitako disketxe batzuk enpresagizon maltzurrenak bezala portatzen hari direla. Ezin dut burua bestaldera biratu, euskal musikaren industrian, independentzi baten izenpean ardi larruz jantzitako otsoak nagusitu direla ikustean.
"Portu hil zenean zalantza handiak izan genituen, baina dagoeneko RIP bukatu da"
Julek eta Txerrak kolpe handia hartu dute. Orain dela lau bat urte Portu hil zen, eta aste honetan Karlos hil da. Elkarrekin bizi izan dituztenak gogora ekarrita, hunkitu egiten dira, baina badakite aurrera egin behar dutela. RIPen bukaera dela iragarri dute, baina badituzte beste musika proiektu batzuk.
RIP geldi zegoenetik, sarritan ikusten zenuten elkar?
Txerra: Ni neu Julekin sarriago egoten naiz, batez ere, familiako kontuengatik. Bestela, azkenaldian Karlosekin telefonoz egoten nintzen. Azkenengo aldiz kontzertu baten egin genuen topo, orain dela zazpi bat hilabete.
Jul: Kontzertuak egiten ibili ginen sasoian, askotan elkartzen ginen, baina joan den urtea ezkero, gelditu ginenetik, ez horrenbeste. Karlos Bilbon bizi zen, Txerra Gasteizen eta ni Arrasaten. Karlosek jai zuenean Arrasatera etortzen zen. Uztail bukaeran ikusi nuen azkenekoz.
Halako ezbeharrik gertatu ezean, RIPekin jarraitzeko asmoa zenuten?
Tx. eta J.: Talde moduan abesti berriak egiten ez. Baina inoiz oso gustuko genuen jairen baten jotzeko ateak zabalik egon dira beti. Aukera hori ez dugu ukatu.
Azkenengo sasoian, RIPekin jarraitzeak ez dizue sentimendu kontrajarririk piztu?
Jul: Ez dakit zer esan... Egia da dagoeneko hitz batzuetan ez dugula sinisten. Hitzak orain dela 20 urtekoak dira eta gu aldatu egin gara. Horregatik, dagoeneko ez genituen hainbat kantu jotzen.
Tx.: Agian, kanpotik ikusita RIPek kontzertuak egiten jarraitzeak kontrajarria ematen zuen, baina laurok elkartu izan garenean, izugarrizko energia genuela ikusi dugu, eta eszenatokian oso gustura geunden.
Karlos hil eta gero, RIP bukatu dela esango zenukete?
Tx. eta J.: Bai, zalantza barik.
Jul: Portu hil zenean zalantza handiak izan genituen, baina orain argi dugu.
Zuek biok oraindik borroka bat irabazteko daukazue: No te muevas eta Zona Especial Norte diskoen eskubideak berreskuratzea...
Tx.: Karlos zen gai horren ardura handien hartu zuena. Gainera, orain, Karlosen heriotzaren ondorioz, Suicidas diskoetxeak RIPen disko gehiago salduko ditu. Ez da bidezkoa!
Jul: Orain dela urte batzuk, Suicidas diskoetxeak dirua eskaini zigun, baina guk ez dugu dirurik gura. Bi diskoen jabetza eskuratu gura dugu. Buru-estimu kontua da. Aukera bakarra da epaitegietara joatea. Karlosi errelebua hartu beharko diogu. Lan hori nahiko utzita daukagu, eta merezi du berriro lantzea.
Bolinaga anaien proiektu berria The Meas izango da?
Jul: (Barreak). Oraindik ez dago argi, baina badago zerbait. Abesti berri batzuk grabatu ditut, eta besteei eman dizkiet, ikas ditzaten. Hala ere, The Meas izenarekin edo beste batekin ez dugu kontzertu askorik egingo, ez da hori gure asmoa. Gurago dugu noizbehinka jo eta ez gu ezta ikusleak erre.
Tx.: Evaristorekin egindako proiektu horrekin oso ondo pasatu dugu, eta gainera, haren hitzek konpromisoa dute. Hori, guretzat, oso garrantzitsua da, eta proiektu hori erabat gustuko dugu.
Betidanik oso umilak izan zarete eta ez duzue onartu gura izan RIPek izan duen garrantzia. Bada hori onartzeko garaia...
Jul: Aspaldian taldeari iraganean baino askoz garrantzi handiagoa eman zaio. Egia esan, 80ko hamarkadan ez genuen halako izenik.
Tx.: Egia esanda, egunkariek gutaz esan duten guztiak harrituta utzi gaitu. Guk lehen ez genuen horrela bizi izaten. Hala ere, egia da batzuendako erreferente izan garela, eta asko pozten gaitu.
Jul: 90eko hamarkada bukaeran egin genuen buelta itzela izan zen. Hainbeste urteren ondoren, ez genuen halako jendetzarik espero, hainbeste gazte... Autografoak eskatu zizkiguten, eta hori ez doa gurekin, horretara ez gara inoiz ohituko.
80ko hamarkada oso intentsua izan zen. Zer da sasoi horretatik gelditu zaizuena?
Jul: Batez ere, hain ondo pasatu izana.
Tx.: Sasoi hartan sistemarekin eta beste hainbat gauzarekin apurtzeko jarrera genuen. Hura oso garrantzitsua izan zen, eta asko ikasi dugu.
Jul: Bestalde, oso urte basatiak izan ziren, eta lagun asko bidean gelditu dira.
Tx.: Orduko taldeok abesten genuena benetan bizi genuen, ez zen itxurazkoa. Eta horrek bere ondorioak ekarri ditu.
Noiz eta zelan ezagutu zenuten Karlos?
Jul: Txerra eta biok moto-krosa ikustera joaten ginen, eta Karlosek txapelketa askotan hartzen zuen parte. Azkenean, elkar ezagutu genuen. Gero, Karlos Doble Cero taldearen kontzertuetara joaten hasi zen, eta gure txofer bilakatu zen. Motorrak eramateko furgoneta bat zuen, eta hura erabiltzen genuen.
Zer egin zuen Karlosek hasierako abeslari Mallabi ordezkatzeko?
Jul: Askok ezagutzen dute istorio hori. Mallabi soldadutzara joan zen, eta, beste abeslari bat behar genuenez, Karlos hartu genuen. Mallabi bueltatu zenean, Karlos aukeratu genuen.
Tx.: Izugarrizko ahotsa zeukan eta eszenatokian indar handia zuen. Lehenengo entseguan txundituta utzi gintuen. Egia esanda, aukeraketa egitea zaila izan zen, baina guk uste dugu onena izan zela. Gurekin abestu aurretik, kontzertuetan, bateriaren atzean egoten zen eta zera oihukatzen zuen: Sex Pistols-en Dios salve a la reina jo!.
Jul: Gu biok Arrasate Musikalen ikasiak ginen, baina hark ez zuen aurrekaririk. Ahotsa eta indarra berezkoak zituen hark.
Karlos zelan definituko zenukete?
Tx.: Indar handia zuen lagun bat, oso irekia, beti laguntzeko prest zegoena. Oso dibertigarria, baita oso burugogorra ere.
Jul: Harekin berba eginez gero, edonor konbentzitzen zuen. Horretarako izugarrizko gaitasuna zuen.
Harekin pasarte berezirik bizi izango zenuten, ezta?
Jul: Behin, Puertollanon, kontzertu baten teila batekin burua ireki zioten. Polizia Nazionalak atxilotu egin gura zuen, abestu zituen hitzengatik. Udaltzainek, ostera, ospitalera eraman gura zuten. Udaltzainek eskola baten sartu zuten, eta Karlosek leihotik ihes egin zuen.