Bortxaketen biktimak identifikatzeko artikuluen aurka
Albisteen horikeriak indarkeria gutxiesten du eta, horregatik, zilegizatu ere. Urriaren 29ko Berria.info-k honelako albistea dakar: "Emakume bat hiru aldiz bortxatu dute Tafallan". Ez dut paperezko egunkaririk erosi eta, beraz, ezin esan Interneten arintasunak dakarren okerra izan den edo Berriak egin barik duen eztabaida ote den.
Berria.info-k oinarrizko datu bi faltsutzen ditu. Lehenengo eta behin, aipatzen duten bortxaketa "hilabete hasieran" gauzatu zen. Hortaz, zergatik da albiste? Andrelan elkarteak hori gaitzesteko manifestazioa deitu duela, biharko (urriaren 30erako, ulertzen dut). Elkarrateratze horiek emakumeen aurkako indarkeriaren isiltasuna apurtzeko, zilegitasunik ez dezan izan eta, ondorioz, inpunitaterik ere ez.
Bigarrenik, Berria.info-k albistearen subjektua faltsutzen du. Legeak salatutako lagunen ohorea zaintzen du eta egoki deritzot. Erasotzailearen inguruko daturik agertuko balitz, beste erasoak ekiditzeko helburuarekin bakarrik izan beharko litzateke. Berria.info-k, ordea, biktima identifikatzeko zenbait datu ematen du: nongoa den, esaterako. Gainera, bere ohorean eragin zuzena duten elementuak ere zabal azaltzen ditu: bortxatu zutela (horixe dakarren estigma sozialarekin), zenbat bider (ondorio legalik badu, ala?), zergatik zegoen erasotzailearen etxean (bortxatzaileak erabiliko duen justifikazioa, ziur), kalera biluzik atera zela (argazkirik balego, arren, Berria.info-ra bidaltzeko deia ote?), etab.
Hortaz, albisteak emateko moduak gizartean duen eraginaz jabetuta, Espainiako Público egunkariak indarkeria sexista tratatzeko dekalogoa osatu du. Berria.info-k dekalogo horren hainbat puntu urratzen duen trataera eman dio albisteari. Zergatik?
- "Indarkeria sexista ez da gertakaria, gizarte arazoa baizik. Horregatik, ez diogu lehenengoaren trataerarik emango. Ez dugu argazkirik edo detaile morbosorik argitaratuko."
- "Ez dugu inoiz biktimarik identifikatuko, ez eta haiei edo haien ingurukoei kaletrik egin diezaiokeen daturik ere ez."
- "Erasotzaileen errugabetasun-presuntzioa errespetatuko dugu. Zigor-epaia kaleratutakoan, egoki identifikatuko ditugu, zigorra nabarituko dugu eta izenburuan aipatzen ahaleginduko gara."
- "Ez dugu inoiz justifikaziorik edo arrazoirik bilatuko (alkohola, drogak, eztabaida...). Indarkeria sexistaren arrazoia gizon jakin batzuek haien bikotekideen aurka eragin nahi duten kontrola da."
Erantzunak
Dekalogo horren arauetako bat ez al da apur bat kontraesankorra?
"Ez dugu inoiz justifikaziorik edo arrazoirik bilatuko (alkohola, drogak, eztabaida...). Indarkeria sexistaren arrazoia gizon jakin batzuek haien bikotekideen aurka eragin nahi duten kontrola da."
Alegia, berdin dio biolentziaren arrazoia zein den (drogak kontuak, lapurretak, eztabaidak, norberak bere burua defedatzea...), Públicoko dekalogoak erabakitzen duelako arrazoia zein den... "Ez dago arrazoirik, arrazoia guri sudur puntan jartzen zaiguna da eta, noski, errudun bakarra gizonezkoa da". Bibiana Aido eta sasiberdintasunaren aldekoak gustura utziko lituzkeen irizpidea/diskriminazioa dudarik gabe (baina negozioa itxi zieten).
PS: ustezko erasotzailearen errugabetasun presuntzioa ez al du Berriak urratu? Hori horrela bada, Públicoko dekalogoa urratzea baino larriagoa izan daiteke.
Maria Gonzalez Gorosarriri, begirunez:
Oso mingarria izan zait zure kritika, bai edukiengatik, bai formengatik. Zinez dakit BERRIAko Gizartea saileko kazetari guztiak oso sentsibilizatuta daudela emakumeen aurkako indarkeria molde guztiekin. Zinez dakit, halaber, oso sentsibilizatuta dauden aldetik, tentu handiz jorratzen dutela gaia, oso zaila baita halako albisteak idaztea. Indarkeria sexista nola tratatu etengabe eztabaidatzen dute; izatez, Publico-renak ez ezik, BERRIAren estilo liburuak ere aipatzen du auzia: Genero indarkeria giza eskubideen urratzea da, pertsonen askatasunaren eta duintasunaren kontrakoa, eta hala tratatuko da BERRIAn. Gizarte egiturak sorturiko arazoa izanik, ezin aurkeztuko da maitasun gehiegiaren edo erotasunaren ondorio gisa.
Nire uste apalean, ezin esan daiteke BERRIAk horikeriaz lantzen dituenik halako gaiak; are gehiago, esango nuke oso hedabide gutxitan bezala jorratzen dela emakumeen aurkako indarkeria, hain justu, genero ikuspegitik eta giza eskubideen ikuspegitik.
Noski, beti dago hobetzea, eta kritikak onartzeko ere bagaude. Baina ez edonolako kritikak.
** Bortxaketa edozein unetan izan bada ere, albiste da, salatzeko modukoa. Dena den, BERRIAk herenegun izan zuen horren berri. Eta noski, elkarretaratzea ere albiste da, zuk diozunez, sexu erasoek zilegitasunik ez dutela ikusarazteko.
** Biktima nongoa den adierazteak ez du zertan emakumea identifikatzen lagundu. Izatez, Erriberriko biztanle asko joan ohi da Tafallara. Horrelako datuak ematea ohikoa da, eta ematen direnean hainbat aldagai hartzen dira kontuan; besteak beste, biktimeen babesa. Akusazio batzuk gehiegizkoak dira.
** Biktima zenbat aldiz bortxatu duten jartzea albistearen parte garrantzitsua da. Hain justu, hiru eraso jasan izanak agerian uzten du erasotzailearen krudeltasuna eta begirune eza. Eta ondorio legalak dauzka, noski, hiru sexu eraso egotz dakizkiokeelako.
** Erasotzailearen etxean lotan zergatik geratu zen argi azalduta dago, eta horrek ere erasotzailearen krudeltasuna eta begirune eza islatzen du, berriro. Kazetariak ez du inola ere iradokitzen horrek erasoa justifikatzen duela; are gehiago, datu hori emateak agerian uzten du abagune horretan emakumea babesik gabe zegoela.
** Gehiegizkoa da, era berean, biktimaren argazkirik balego berria.info webgunean argitaratuko litzatekeela iradokitze hutsa ere. Ez dut uste ez paperekoak ez webguneak antzekorik kaleratu dutenik, inoiz. BERRIAren estilo liburuak dio: Informatzeko helbururik ez duen argazkirik ez da onartuko BERRIAn; Inoren intimitate eta ohorearentzat kaltegarri gerta daitekeen irudirik ez da argitaratuko.
** Indarkeria sexista gizarte arazo gisara tratatzen da, eta horregatik, BERRIAk beti jotzen du iturri espezializatuetara, besteak beste, talde feministengana, analisi bila.
Besterik gabe, ondo izan.
Maite Asensio
BERRIAko kazetaria eta Kazetarion Berdinsareako kidea
Maite Asensiori, esker onez:
1.- Mila esker erabilitako tonuagatik. Neuk mantentzen asmatu ez dudan tonuak, zalantza barik, eztabaida errazten du eta, hortaz, eskertu behar dizut. Era berean, neure beroaldia onartu, jakina.
2.- Biktimaren daturik eman behar ez dela berresten dut. Ez da albiste. Gainera, ez dio hareri ere ez mesederik egiten.
3.- Albistea emanda egon bada, gainera, erasoaren zehaztasunik ez emateko nire konbentzimentua berresten dut, detaile horiek tituluan bertan baitoaz. Izan ere, bigarren albiste berri honen oinarria elkarretaratzea da eta tituluan ez dago horren zantzurik.
4.- Erasoaren krudelkeriari ez zaio neurririk aintzatetsi behar, gutxieneko indarkeria onartzea dakarrelako, bai eta muga hori non dagoen eztabaidatzea.
5.- Argazkiarena gehiegizkoa zela dudarik ez daukat. Ez nituen Berria.info-koak mindu nahi (horretarako berandu bada ere), alderantziz, honakoa aditzera eman gura nuen: egongo balitz, hura argitaratzea oraindik eztabaidagai izan daitekeela (argazkia izan edo zehaztasun gehiago eman ahal izatea, hain zuzen).
6.- Ez dut inolaz ere uste Berriak horikeria lantzen duenik. Albiste jakin horren tratamentuak mindu nau, horikeria horren ondorioak neurrigabekoak direlako.
Eztabaida honetan parte hartzeko bideratu duzun erraztasuna berriro ere eskertu gurako nizuke. Begirunez,
maria
Benetan bitxia da hau guztia. Diario de Noticiasek gaur (igandea) argitaratu duenez, atzo Tafallan eginiko manifestazioan parte hartu zuen erasoa jasan zuen emakumeak. Ez dute bere izena eman, baina bai nongoa den eta zenbat urte dituen. Eta egunkariko kronikak adierazten du ekitaldi horretan biktimak olerki bat irakurri zuela eta emakumeak animatu zituela eraso hauen aitzinean isilik egon ez daitezen.
Halako erasoa jasan duen biktimak ekitaldi publiko batean parte hartzen duelarik, eta hain zuzen ere isilik ez gelditzeko eskaera egiten duelarik, orduan bai zilegi da biktimaren ingurukoak aipatzea? Ala orduan ere ez?
Nire iritziz, albistearen titularra desegokia da, kontatu nahi den gauzarik garrantzitsuena ez baita bortxaketa bera, bortxaketa salatzeko deitutako elkarretaratzea baizik. Egokiagoa litzateke "Bortxaketak gaitzesteko elkarretaratzea deitu dute" edo antzekoren bat.
Bestalde, ez dakit zertara datorren "hiru aldiz bortxatu" zuela esatea. Gizon horrek ustez emakume hori bortxatu du eta punto. Zer inporta zaio behin, hiru bider edo 150 bider den? Benetan detaile morboso bat jartzeko besterik ez dela uste dut, ze Maite Asensiok dioena egia balitz (hiru eraso jasan izanak agerian uzten du erasotzailearen krudeltasuna eta begirune eza) zer esango luke behin bakarrik bortxatu izan balu? Orduan ez litzateke hain argi geratuko "erasotzailearen krudeltasuna eta begirune eza"? Gainera, zer esan nahi du hiru aldiz bortxatu zuelak? Bortxatzaileak hiru aldiz ixuri zuela hazia? Ez zait irizpiderik egokiena iruditzen ustez genero ikuspegia aintzat hartuta idazten duten kazetari batzuentzat.
Azkenik, beste eztabaida bat litzateke, Onekak planteatzen duen bezala, emakumeen kontrako indarkeria kasuetan errugabetasun presuntzioari ematen zaion tratamendua, Berria egunkariak beste arlo batzuetan hain zorrotz betetzen duena, hain zuzen.
Hau da Maria Gonzalezek aipatzen duen artikulua:Emakume bat hiru aldiz bortxatu dute Tafallan, eta jipoia eman