Ezer ez da ondo egingo Iruña Veleian?
Asteburuan azaldu ziguten nola ari diren makinak Veleia garbitzen. Orain beste pare bat bideo grabatu dituzte. Garbi ikusten da eskabadorak barren-barreneraino heldu direla. Lan arkeologiko fina!
Veleiako gora-beherek ez dute akaberarik. Azken 3 urteotan albiste-iturri agortezina da Iruña Okako aztarnategia. Eta beti kezkagarri.
Azken egunotan zuzendari berria eta bere lantaldea hasi dira lanean, eta oraingoan ere harrigarria da bertan gertatzen ari dena. Asteburuan argitaratutako bideo batean azaldu ziguten nola ari diren makinak Veleia garbitzen (hemen albistea Sustatun, bideoa, Idoia Filloyren artikulua, Aralarren denuntzia eta argazkiak).
Atzo bertan beste pare bat bideo plazaratu dira Youtuben. Garbi ikusten da indusmakinek lan ona egin dutela. Barren-barreneraino heldu dira. Lan arkeologiko fina!
Bideoak Youtuben daude eta hauxe da bertan dauden azalpenen laburpena euskaratuta:
- 98. ingurunean ari dira lanean. Aire-argazkiek erakutsi zuten hor azpian egitura garrantzitsuak zeudela. Alderdi horretan 13 zundaketa daude eginda. 30 cm-tik behera hasten omen ziren estratu arkeologikoak. Ostrakan datu gehiago.
- Beheko egituretara heltzeko biderik bixkorrena aukeratu dute: eskabadora hartu eta barrena jo arte sakondu. 30 cm ez ezik, metro bete kendu da; zenbait tokitan baita gehiago ere.
- Bidean, jakina, estratu arkeologiko guztiak suntsitu dituzte. Informazio historiko eta arkeologiko guztia galdu da (bueno, hemen dago).
- Ez hori bakarrik: beheko egituretan ere kalte handiak sortu dituzte (makinak egitura zatiak ere puskatu dituelako, zutabeetan garbi nabari denez).
- Arduradunek esaten dute dena "kontrolpean" dagoela, baina lan horietan ez da ikusten ez katarik, ez markarik, ez seinalerik, ez inolako kontrolik.
Prentsan ez da ezer argitaratu eta zuzendariak dio metodo tradizionala dela. Bai ote?
Ezer ez da ondo egingo Iruña Veleian? Erromatar Jainkoren baten madarikazioren bat, agian?
Erantzunak
Idoia Filloy, gaurko Berrian.
98. alorrean hasi dira lanak, eta 17.000 m2 induskatzeko asmoa dute. Geuk airetik ateratako argazkiei esker ezagutzen da inguru horretan egitura sare handia dagoela. Begetazioaren hazkuntza berezia dela eta, lurpean kontserbatzen den azpiegitura urbanoa nabaritzen da zerutik. Bestalde, gure taldeak 2006an -Eliseo Gilen eta azpian izenpetzen duenaren zuzendaritzapean- hamahiru zundaketa estratigrafiko burutu zituen eremu horretan, eta haiei esker dakigu erromatarren aurreko zein garaiko oso ondare arkeologiko aberatsa gordetzen dela azpian. Konprobatu ahal izan genuen 30 cm baino lodiagoa ez den laborantza lurraren azpian ukitu gabeko arrasto arkeologiko erromatarrak agertzen direla, bere baitan era guztietako materiala gordetzen duten estratu eta egiturak. Zundaketa horietako askok bi metrotik gorako sakonera dute, eta beren osaera guztiz arkeologikoa da.
Ez dira gauzak bere onetik atera behar. Iruña-Veleiako eskandalurik ez balego inork ez zuen ezertxo esango aktuazio honi buruz. Ohikoa da Makinaria erabiltzea nahasturiko lurra denbora gutxian kentzeko. Obretako premiazko indusketetan behin eta berriro erabiltzen dira makina horiek.
Indusketa ikerketa soila denean, kasu honetan bezala, estratu nahasiak kendu eta eskuz (aitzurrekin) egiten dira indusketak.Dena dela argi dago, Iruña-Veleiako indusketa berrien zuzendaria banintz, hemen baino kontu handiagoa izango nukeela harririk ez urratzeko eta "izkutuan" dirudien ezer ez egiteko.
Nire ustez kalteak agian ez dira handiak baino itxura txarra , bai !
Nahasturiko lurra ?. 13 zundaketa eduki 30zm kontutan hartzeko, eta kasorik ez, argazkiak , eta hala ere honda-makina sartu. Eta harlauza baten contra jo, dudarik gabe. Bitarteko estrato guztiak pikutara joan dira betirako eta horrekin batera auskalo zer gehiago
Nik gauza bat egingo nuke, hirrikan nago eta. Eliseo Gili galdetuko nioke bere kalkuluen arabera zenbat objetu arqueológico galdu ote diren. Baina ze demontre eskabadorak atzo asmatu al ziren eta? Ohikoa da, ohikoa da segun eta ze baldintzetan!!
Eta zuk zeuk zuzen diozu: Obretako premiazko indusketetan. Heme premiark ba al dago ala? Obra bat ote den, etxebizitzak edo kiroldegi bat egingo ote duten orubehortan?.
Idoiak Filloyk dio:
Gainera gogora dezagun eremu honetan HAINBAT EZOHIKO GRAFITO AURKITU GENUELA, bai LURRAZALEAN eta baita egindako HAMAIRU SONDEO estratigrafikoetarik hirutan. Garbi dago, beraz, INDUSKETA MEKANOKOAK FROGEN EZABATZEA SUPOSATZEN DUELA prozesu judizial bati begira.
Galdera potolo bat; zergatik 98. alorrean hasi dira lanak ( 17.000 m2 induskatzeko asmoa dute eta )?. Ez zuten esan ba harresia erortzear zegoela , eta Lurmenek egindako lan eta konponketak gehienak kaxkar-kaxkarrak zirela, eta ia-ia goitik behera berregin beharko zirela eta, eta hori premiazko gauzak zirelakoan ez dakit zenbat dirutza eta buruhauste galanta igaro beharko ziren eta abar eta abar..eta gero zer? 98.alorreari jo??
JO TA KE IZORRATU ARTE!
Agian, agian
INDUSKETA MEKANOKOAK FROGEN EZABATZEA SUPOSATZEN DUELA prozesu judizial bati begira. Hor koska ote dago?.
Baina koska-koskak 98. alorrean, zein koska erraldoiak. Sakonetak nonahi eta koska handiz josita.!
Diputazioak zerbait izango du esateko... edo juezak... edo Nuñezek. Uste dut Arkeologia moduz nahastu dela Nuñez, eta oraindik uste du Mariturrin dagoela, "urgentziazko arkeologia" egiten. Badirudi emaitza espektakularrak nahi dituela ahal bezain azkar, horrelako zerbait esannahi izango balu bezala: Eliseok 10 urtetan atera ez duena nik 10 hilabetetan atera ahal izan dut. Eta gainera jendeak erantzutea: oso polita hiri erromatarra! zein polita kaleen itxura, behin iduskatu eta gero, ooooo ze polita nun zegoen bagenekien anfiteatro induskatua... Baino ahaztu egin "ote" zaio airean utzita askoz azkarrago ondatzen dela("Eliseoren muraila" bezela), ez dakit nola kontserbatu nahi duen, baino gezki hasi da, gezki eta azkarregi, ostrakak azaldu omen ziren lekuak berriz sondeatu eta inguruko ostraka posibleak ez aukitzeko nahiarekin agian... Leku txarrean sartu haiz Nuñezito, edo hobe esanda leku onean modu txarrean, ordaiduko duzue, zuk eta zure diputazioko ENTXUFEEK.
Oraingo kudeatzaileek ederto erakutsi digute haien indusketa sistema berria. Beraren bidez, ziur ez dela euskarazko ostraka gehiagorik agertuko, ez latinezkorik, ez pitxar edo beste tresna gehiagorik, ezertxo ere ez, harlauzetaraino eskabadorarekin eta kitto. Eta lur guztia zuzen isurtegira. Sistema arina, garbia eta, garrantzitsuena, Aldundiko batzordeak esandakoa berresteko balio duen bakarra.
Horregatik egin dute, uda garaian, kontra egiteko inor gutxi dagoenean. Lehengo proba da, ea jendeak zer esaten duen. Kontra jartzen ez bagara, gauza bera egingo dute eremu guztian. Haientzat Iruña Veleia harri multzo bat baino ez da izan behar, unibertsitatean irakasten denaren kontra joan litekeena suntsitu eta kitto. Gora Galileoren heriotz zigorren aldekoak!
Gure kultura nola suntsitzen ari diren ikusteak negargura ematen du, nortzuk eta EA, EHU eta EAJ. PPk egin ez zuena, abertzaleek egin dute. Nik... tren honetatik jaitsi nahi dut.
Julio Nuñez arkeologiaren mertzenarioa, Lorena Lopez de la Calle, EA alderiak euskal kulturaren alde egin duen guztia (Martin Ugalde Egunkariaren alde egindakoa gogoratzen duzue?) pikutara bidali duena, eta noski, Xabier Agirre, suntsipen honen babesle nagusia... Espero dudan bakarra historiak merezi duzuen lekuan jarriko zaituztela.
"Mertzenarioa" eta horrelakoak deitzea Diputatu andreari gehiegizko iduritzen zait. Ez zaitez pasa, Xabi.
Baina, bai: zaila da sinisten Diputatu andreak hartu duen jarrera itxia. Eta orain, berekin, bere talde politikoa ere Nuñez arkeologoaren lan egitearen alde mintzo da publikoki.
Neuk teknikoki ez dakit deus arkeologiaz, baina, itxura batean eta argazkiak begira: zakarkeritan ari dira, Nuñez jaunak orain arte egindako zakarkeria ezin da defendatu. Gutxienez, zakarkeria da. Horren alde publikoki ateratzea, ulerkaitza, jarrera itxia eta jarrera itxua iduritzen zait.
Eta hau horrela dela uste dut, ostrakak egiazkoak direla edo faltsuak direla sinesteaz aparte.
(Zaldieroa, hara, aski garbi mintzo izan da behin eta berriz faltsuak direla esaten. Baina Zaldieroa ere mintzo zen atzo, Nuñez arkeologoaren oraingo lan egiteaz.
http://www.berria.info/zintak/zaldieroa/2010-08-01/ )
Batak ez bait du bestea kentzea, inundik inora.
Iruña-Veleian harlauzak baino ez dituzte utzi nahi. Xabi larrabe. DNA
Ikaragarria izan da Arabako Foru Aldundiak Iruña Veleia hiri historikoaren ondarea suntsitzeko hasitako bidea. Eskabadora sartu eta 150 cm-raino atera dute lurra, nahiz eta 50 cm-tatik ez zirela pasatuko esan. Leku batzuetan zeuden egituren zoruraino sartu dute pala mekanikoa, harlauzak apurtuz eta horiek begi bistan utziz. Hau da, zoruaren gainean leudekeen objektu, zeramika eta gauza guztiak suntsitu egin dituzte eremu zabal eta handi batean...
Jarraitzen du.
Ze kristo pasatzen da Iruña Beleian?. Erotuta al gaude denok edo zer?. Nork egin dizkio hozka horiek harritzar horiei?. Unibertsitateko arkeologia irakaslea da "horren arduraduna?.
Ze kristo pasatzen da Iruña Beleian?.