Gaur, San Juan bezperarekin, udako jaien egutegiari hasiera ematen zaio, nolabait. Gaurtik hasi eta Urriaren 1ean Arrasaten Maritxu Kajoi ospatu arte, parrandarako aukera luzea dago Euskal Herri osoan zehar. Egutegia ekarri dugu hona, Kaxkajo Eibarko koadrilen maskotaren Facebook profiletik ekarrita.
Hementxe duzue uda osorako jaien zerrenda, dataz ordenatuta
Eskerrik asko ideia nagusiaren sortzaileei.
Datorren urtera begira, ene ustez, zehaztasunak egin beharko lirateke: Donostia bat sartzea, sanpelaiok, sanfaustoak, Orion sanpedroak jarri eta sanjoanak bere tokira eraman, Garaziko festak, Hendaiakoak, etab.
Zorionak eibartarrok, egin duzuen lan politagatik. Nabari da bizkaitarretan bipilenak zaretela!
Hemengo erantzunetan eta Twitterretik baita ere abisu batzuk jaso ditugu. Eskuorri batetik hartuta dago egutegia. Bistan denez, eguneratze beharra zuen egutegi honek. Zuzenketa gehiago jasotzen baditugu, egutegia eguneratzen jarraituko dugu. Eskerrik asko.
Urte asko daramatza jaiak.net webguneak Euskal Herriko jaien inguruko egutegia eta batzutan baita egitaraua ere ematen. Baina orain dela urte batzuk espainiar estatua hartu zuen jai-gune bezala:
Araba: http://alava.fiestas.net/
Bizkaia: http://vizcaya.fiestas.net/
Gipuzkoa: http://guipuzcoa.fiestas.net/
Nafarroa: http://navarra.fiestas.net/
Baina udako jaixetan gure lagun zaharrak falta dira. Pies negros horiek desagertu dira jai eremuetatik.
http://picasaweb.google.com/eltmeo/PortadaTMEO#5259346751859975730
Elorrioko jaiak Andra Mari jaitzat eman dituzue, eta ez da horrela: Elorrion Ferixa Nausikoak ospatzen dira, iraileko lehenengo asteburuan hasita, eta ez daukate elizarekin zerikusirik: ez santu, ez ama birjina, ez zeruetara bidaiarik. Horregatik ez dute egun finkorik: iraileko lehenengo domeka zein, orduan hasten dira Ferixa Nausikoak. Aurten, irailaren 4an, zapatua, txupinazoa, eta 5ean, domeka, feria eguna.
San Juan eguna dela aprobetxatuta, jai hauen inguruko ohitura zaharrak eta lekukotasunak argitaratu ditugu albistegian. Arrasaten, Arbizun, Oikian, Eibarren... ia-ia herri guztietan ospatzen dira sanjuanak.
Kantuak dioen moduan: Gariak eta artoak gorde! Sorginak eta zapuak erre! Gora San Juan!
Hona hemen lekukotasun pare bat, adibiderako. Arrasaten eta Oikian (Zumaia) jasoak:
Eta zapatu honetan Ondarrun ZAPATO AZULE-. Ezagutzen ez duenak ez daki zer galdu duen. Goizean goiz Tolosatik Ondarrurako Dinamartxa bizikleta-martxa, goiz osoan Euskal Herriko Kamiseta Azoka (Ondaruko kamisetak eta Euskal Herro osotik etorritakoak)... eta gainera kaleko giroa, dultzaineroak, dantzak, kukaina, zubitik egindako saltoen lehiaketa, bertsolariak, koadrillen bazkariak... eta gauean "ahal dabenak ahal dabena".
Zergatik "hasten" dira Euskal Herriko jaiak San Juanekin? Eta zergatik "amaitu" Maritxu Kajoirekin? Muga bitxia, dudarik ez dago. Hona:
San Juanen aurretik (besteak beste): San Joseak martxoan dira, hainbat herritan ospatzen dira (Bakio, Deustua eta abar). Pazko jaiak eta beste hainbat ere baditugu udaberri sasoian. Eta inor ez da gogoratzen joan den asteko San Antonio jaiez? Urkiolan, Igorren, Errigoitin,... (Errigoitin San Antonio eta San Juan ospatzen dabiltza egunotan). Urtarrilean San Bizente jaiak Barakaldon, izen bereko auzoan.
Maritxu Kajoiren ondoren (besteak beste): San Faustoak ahaztea ere! Durangon eta Basaurin ospe handiko jaiak, urriko jai patronalik handienetakoak dira biak ala biak. Bestalde, sailkapen honetan ez dakit sar daitekeen, baina Gernikan, urriko azken astelehena ere hor dago.
Hori Bizkaiari dagokionez, atera kontuak Euskal Herri osoan.
Beste batzuk, zerrendari gehitzeko: San Rokeak Portugaleten eta Gernikan ere ospatzen dira.
Karmenak Markinan eta irailaren hasierako Ama Birjinaren egunaren harira, Bermeoko jaiak dira.
Maiatzaren 3a, Santa Kutzak, Orexa.
San Joanak Saldiasen ere badira.
Abuztuaren 1etik hurbilen dagoen asteburua, Etxarri-Aranatz.
Abuztuaren 10a, San Lorentzoak, Berastegi eta Ikaztegieta.
Abuztuaren 15ean Baliarraingo festak ere badira.
Abuztuaren 28a, San Agustinak, Berrobi.
San Bartolomeak Ibarran ere badira.
Atrebentzia ez bada, "Almanaka" liburuan txertatu nuen urte osoko festen egutegia agertuko dizuet, bere akats eta guzti. Barkatu eta eskerrik asko.
01.01 Urnietako (G) Adarra mendirako txango goiztiarregia
01.03 S. Genobeba, emakume artzainen patroi
Erregeenaren hurrengo igandean, Astotxo Eguna (Lazkao, G)
01.07 Otargileen eguna Nuarben (Azpeitia, G) ;Izoriako (A) festaburuak
01.17 San Anton, Berastegi (G), Zubieta (N) eta Txakolin Eguna Getaria (G)
01.18 San Antontxu, Mungian (B)
01.20 Azpeitia, Donostiako Danborradak (G), Lakuntzan festaburuak.
01.21 eta 22, Oiongo (A) festaburuak
01.26 Hemendik aurrera, igandez, Maxkaradak Zuberoan
01... Azken asteazkenean, Pottokaren Azoka, Ezpeletan (L)
02.02 Kandelario, Kandeallu: Kaldereroak Donostian (G)
02.03 San Blas, plis plas, erromeriak
02.04 Santa (Agedaren) Eskea
Tostadaren Eguna: urteko lehen olioa dastatzen da Arronitzen (N)
Ihauteriak: Ihauteri aurreko ostegunak: 1 Gizakunde
2 Emakunde
3 Orokunde
Ostegun Gizen, Eguen Zuri, Otsabilko edo Lardero
Inauteri girokoak,
Zahagi Dantza Goizuetan (N)
Zanpantzarrak Ituren eta Zubietan (N)
Markitos Zalduondon (A)
Inauteri igandearen hurrengo igandea, Piñata
03.01 Martzak, Bizkaiko herri askotxotan
03.19 Txerri-hanka eta belarri azukreztatuak, Elon (N)
03.25 Amabirjina Martxoko, Aizarnazabalen (G)
Pazko igandea: Aberri Eguna
Aingeruaren jaitsiera, Tuteran (N)
Judaren erreketa, Gesaltzan (A)
Pazko bigarrena: Sallurtegiko (Agurain, A) erromeria
Pazkoko 2. igandea: Quasimodo eguna, Zangozan (N)
Hurrengo astelehenean, S. Migel Aralarrekoaren Bisita: euria, seguru-seguru.
04. 8 eta 9, Irulegiko (BN) festaburuak
04.15 Zumaiko (G) festaburuak, San Telmotan (Aste Santua igarota)
04.25 Samarkopilak guraso ponteko edo bitxiek ume besoetakoei
04.28 San Prontzio, Arabako patronala
Lehen astea: Barazkien astea, Tuteran (N)
05.01: Langileen Eguna
05.03 Kuleka jatea, Tuterako (N) ermitan
05.03 Santikutz edo Santakrutzak: Legazpi, Orexa (G), Bernedo, Urturi (A)...
05.12 San Trokaz, Abadiñoko (B) festaburuak; Zainzuriaren Eguna Deikaztelun (N)
05.14 San Bittor: Obekuriko (A) festaburuak
05.15 San Ixidro, baserritarren patroi
05.17 Paskual Bailon, artzainen patroi
05.25 Larraineko Dantza, Lizarran (N)
05.29 San Maximo, Lamiakoko (B) festaburuak
05.31 Arrantzaleen Eguna, Getarian (G)
?? Korpus Eguna, Besta Berri
hirugarren igandean, Nafarroaren Eguna, Baigorrin (BN)
V VI: Gereziaren Besta, Itsasun (L)
Lehen asteburuan, Oltzako Zendearen (N) festa
Lehen igandean, Ardo Gorriaren Eguna, S. Martin Unxen
06.13 San Antonio erromeriak, Aldaba (G), Urkiola (B)... nonahi
06.15 Ataungo (G) festaburuak; Gereziaren Festa Milagron (N)
06.16 San Adrian ermitan (Etxarri Aranatz, N) erromeria
06.23 Udako Solstizioa.
Kanboko (L) eta Batueko (Ziordia-Olazti, N) urbegietatik edateko egun seinalatua
06.24 Axeri dantza, Andoainen (G)
06.25 Maskuri dantza, Hernanin (G)
Azken asteburuan, San Pelaio, Zarautzen (G), Donapaleun (BN)
Uztailaren hasieran Atun Besta, D. Lohitzunen (L)
Lehen igandean, Aramaioko (A) festaburuak
07.02 Antiguako Ezpata dantza, Zumarragan (G)
07.04 Barte eguna, Hermuan (A)
07.07 San Fermin, Pasaia (G), Lesaka (Zubigaiñeko dantza), Iruñea, Azkarate (N)
07.16 Karmenak, kostako herrietan
Hirugarren larunbatean Mairuaren alardea Antzuolan (G)
07.18 Sta. Marina, izen bereko ermita eta auzo guztietan
07.21 Baserri Munduaren Eguna, Miranda Argakoan (N)
07.22 Izaro uhartearen errebindikazioa, Bermeon (B) Mundakaren aurka
07.23 Miarritzeko (L) festaburuak
07.25 Santiyok, Zubietan eta Astigarragan (G)
07.25 Kutxa dantza, Hondarribian (G)
07.25 Baztandarren Biltzarra, Elizondon (N)
07.26 Ordiziako (G) Santaneroen Soka dantza
07.31 San Inazio, Azpeitian (G)
Abuztuaren lehen igandean, Kofradixaren Eguna Argiñetan (Elorrio, B)
eta Kopraixak Itziarren (G)
Lehen asteburuan, Baionako (L) festaburuak
08.03 Sanixtebanak
08.04 Andramari Zuria, Gasteiz (A)
08.05 Lanestosako (B) Uztai Loretsuen dantza
08.06 San Xalbador, Getariako (G) festaburuak
08.07 San Donato, Aiako (G) festaburuak
08.09 San Roman, Muxikako (B) festaburuak; Zangozan, Erdi Aroko afaria
08.10 Salontxo, San Lorentzo, herri askotako festaburuak
08.11 Leitzako (N) festaburuak
08.15 Festa nonahi.
08.16 Sandrokeak, Deba (G), Laudio (A) eta beste askotako festaburuak
08.17 Santimamin, Derioko (B) festaburuak
08.21 24 Atharratzeko (Z) festaburuak
08.23 Gastronomia feria, Baigorrin (BN)
08.23 26 Erdi Aroan girotutako topaketak, Oliten (N)
08.24 San Bartolome, Elgoibar (G), Apellaniz (A) eta beste askotako festaburuak
08.28 San Agustin erromeria, Artikutzan (Goizueta, N)
08.29 Ernio mendirako erromeria, Errezilen (G)
08.30 San Ramon, Irunberriko (N) festaburuak
Azken igandean, Artzain Eguna, Uharte-Arakilen
Iraileko lehen igandean, Artzain Eguna Legazpi (G)
Erregiña eta Saratsak Arraioz (N)
Urruña (L), Garralda, Azkoien (N) eta beste askotako festaburuak
Ferixa Nausikoak, Elorrion
Hasieran, Atarrabiako Eguna
1. eta 2. igandean: Kontxako Estropadak Donostia (G)
09.08aren hurrengo igandea, Viana (N);
09.02 San Antolin, Bizkaiko herri askotako festaburuak; Antzar Festa Lekeitio (B)
09.08 Muskildako erromeria,Otsagabian (N)
09.08 eta 09 Bermeoko (B) festaburuak
09.11 Zangozako (N) festaburuak
09.13 Sarako (L) festaburuak
09.14 Santa Kurutzeak, Galdakao (B), Lezo, Zestoa (G) eta beste askotako festaburuak
Erdialdean, Porrontxo jaiak Egian, Donostia (G)
09.16 Santa Eufemia, Bermeo eta Aulestiko (B) festaburuak
09.22 Euskal Jaia, Urretxun (G); Otapurren Eguna, Uxuen (N)
09.25 San Fermin Txiki, Iruñean (N)
09.29 San Migel, Euskal Herri osoan
San Migel aurreko igandean, Artzain Txakurren Lehiaketa (Oñati, G)
1. astelehenean, Ganga Eguna, Zallan (B)
1. ostiralean, Maritxu Kajoi, Arrasaten (G)
1. igandean, Lapurtarren Biltzarra, Uztaritzen (L)
Lehen domekan, Errebonbilloak Elorrion
10.01 Santua putzura!, Isturitzen (BN)
10.02 Aguraingo (A) festaburuak
10.06 Zaldibiako (G) festaburuak
10.07 Errebonbillo jaiak Elorrion (B)
10.10 Putxera Lehiaketa, Balmasedan (B)
10.12 Mendiko Abereen Azoka, Elosun (Bergara, G)
10.13 Arto-opil benedikatuen banaketa, San Migel Basaurikoan (B)
10.15 Independentzia Eguna, Zierbenan (B)
(amaieran) Piperraren Besta, Ezpeletan (L)
Azken igandean, Lurraren Eguna, Beran (N)
Lehen astean, Asteburu Gastronomikoa, Bianan (N)
11.01 Santu Guztien Eguna, Altzola (Aia, G)
07-14, Miarritzeko (L) festaburuak
11.11 (inguruan) Gaztaiñerre eguna, Eibarren (G)
11.11 Oilasko jokoa, Amasan (G)
11.12 San Millan, Leintz-Gatzagako (G) festaburuak
2. igandean, Ereintza Eguna, Murchanten (N)
11.18 San Roman, Altzolako (Aia, G) festaburuak
11.24 S. Kataliñ, Mundakako (B) festaburuak
11.24 eta 25, Zaldi eta Ganadu Feria, Heletan (BN)
11.29 Feria berezia (XIV. mendeaz geroz), Lesakan (N)
11.30 Ormaiztegiko (G) festaburuak
Lehen astean, Durangoko Liburu eta Disko Azoka
12.06 Nikolas, mikolas, txalo eta jolas. Orio, Segura (G) eta beste askotako festaburuak
12.13 Santa Luzia Feria (zaldiak, gehienbat), Zumarragan (G)
12.21 Solstizioa (S. Tomas)
12.22 Solstizio txikia (Santamasak), Arrasaten (G)
12.24 edo 31 Onentzaro, Olentzero
12.26 Eguberriko Azoka, Donapaleun (BN). San Eztebe, Mendrakan, Elorrion (B)
Guk Sanjuanekin ireki ohi dugu gure udako tourra Eibarren egiten dugun umeen danborradarekin batera. Gure hurrengo geltokia Elgeta da ostegun eta larunbat hontan, ez dakigu Santaixabelek zerikusirik izango ote duten baina eurentzat Ferixa Nagusia da.
Datorren astean Zalbidarrera goaz San Fermin egunez, baina San Fermin baino Udarako San Andres jaiak dira han ospatzen dituztenak.
Facebooken ekitaldi bat ikusi dut Bizkaiko jaiekin, hilabeteka eta hilabete bakoitzean herriz herri ordena alfabetikoan. Copy&Paste bat hemen:
Eta non daude, ba, Zarauzko San Pelaiuak? Asteburu hontan parranda earra Zarautz aldian!!!!