"80 egunean": joan ikustera, merezi du eta
Estreinatu berri da euskal film bat, 80 egunean, hemengoa ez ezik, euskaraz filmatua, baita pertsonaien tankeran eta izaeran aspaldi ikusitako euskaldunena ere. Geure burua pantailan ikusteko aukeraz gain, baina, ondo egindako pelikula dela azpimarratu behar da, artisau onaren eskuz eta kariñoz ondua, maitasun istorio gazi-gozo bat kontatu eta ikuslea irri murritz batekin utziko duena.
Moriarti etxekoek betidanik ohitu gaituzte lan onetara. Jose Mari Goenaga (Jon Garañorekin batera zuzendari eta gidoigilea) aspalditik jarraitu dut, eta kontalari aparta iruditu izan zait beti bere film laburretan ("Tercero B", "Sintonia"), artista fina dokumentaletan ("Lucio"); oraingoan, berriz, fikziozko film luzea egin dute, eta aurrekoak ez bezala euskaraz. Bilakaera pozgarri bezain txalotzekoa, baina beldur apur bat ematen duen erronka ere bai.
Bestalde, hautatutako gaia zegoen. Emakume biren arteko amodioa. Medemen Room in Rome horretan bezala, baina andre helduekin, glamour eta sexu gutxirekin beraz. Estereotipoak, zuzentasun politikoa, sinesgarritasuna galtzea... horra aldez aurretik bururatzen zitzaizkidan arriskuak, baina ez. Zorionez, ez dago horrelakorik.
Konta dezagun zerbait argumentuaz, honezkero ezagutuko duzue baina: Axun (Itziar Aizpuru) emakume baserritar eta tradizionala da, alabaren senar ohia zaintzera doana ospitalera; han topatuko du Maite (Mariasun Pagoaga), aspaldi-aspaldiko lagun mina, neba zaintzen dagoena: piano irakaslea, emakume independiente eta argia, eta, Axun ohartzen ez bada ere, lesbiana. Lehengo adiskidetasuna pizten da berriz, eta hortik aurrera... Hortik aurrerakoak jakiteko, joan ikustera.
Gauza asko daude aipatzeko film honetan. Kostunbrismorik egin barik giro eta errealitate hurbilak erakustea, komedia ukituko dramarekin asmatu izana, istorioaren garapen egokia, erabilitako hizkera, arlo teknikoan azaldutako maila ona... Bat azpimarratzekotan, aktoreen zuzendaritza nabarmenduko nuke nik.
Telebistak antzezpen modu histrioniko samar batera ohitu gaitu (hori da Espainiako aktoreen eskola ere). Aspaldi esaten zuten batzuek euskaraz pentsatu eta bizitutako film batean bestelako dramaturgia loratuko zela. Horren printzak ikusi izan ditugu lehen ere ("Oraingoz izen gabe" Bakedanorena, "Ke arteko egunak" Antxon Ezeizarena...), eta hemen guztiz lortua dagoela esango nuke. Pentsa bestela, Itziar Aizpuru eta Jose Ramon Argoitia (film honetan Juan Mari, Axunen senarra), Martin eta Goenkalen hainbat aldiz ikusi eta maitatu izan ditugunak: hemen beste maila bat eman diote interpretazioari, halako goratasun bat, eta beste horrenbeste esan daiteke Ane Gabaraini nahiz beste aktoreei buruz ere.
Bi hitzetan: ikusi beharrekoa. Xalbadorrek zioen moduan, ez soilik ederragatik, baizik gurea delakotz. Izan ere, euskal komunikabideetan azalpen zabal eta oparoa izan arren, jende gutxitxo omen dabil aretoetan. Euskararen defentsan manifestazioak eta aldarrikapenak egin beharko ditugu gerora ere, baina arren: sinets dezagun geure buruan eta izan gaitezen geure kulturaren kontsumitzaile. Amen.
Erantzunak
Blog batzuetako kritikak aipatu ditugu hor goian. Aldiz,
Marije Manterolaren blogean, beste zerbait ageri da, ekoizleek asteburuko datuen inguruan zabaldu duten gutun bat, non estreinaldiko ikusle eskasiaz kexu diren.... Jarraian, bidalitako gutun hori.
----
Kaixo lagun,
Hemen gabiltza bueltaka gure pelikularekin. Kritika oso onak jaso ditugu bainan eguna iritsi da, eta urteko asteburu eguzkitsuena izan dugunez, zinema aretoetako takilek ez dute bat ere ongi funtzionatu. Ikusi arren beheko kritikak eta honekin batera bidali dizudan aretoetako emaitzen zerrenda.
Emaitzen zerrendan ikusiko duzunez (80egunean10-05-25), astelehenean eta atzo bertan hainbat aretoetan asteburuan adina jende kopurua joan dela ikusiko duzu. Kasu batzuetan baita gehiago ere. Harrigarria eta pozgarria era berean.
Beno, pelikula ikusi baduzu zure inguruan jendea ikustera joan dadin animatu dezazun idazten dizut. Ahal baduzu eta ongi iruditzen bazaizu, mezu hau zabaltzea benetan eskertuko dizugu. Eta ikusi ez baduzu, ezin duzu galdu euskaraz inoiz egin den pelikula ederrena, "80 egunean". Zoaz derrepente ikustera, berehala kenduko digute eta!
Gure haserako helburua 25.000 ikus-entzulera iristea zen bainan izan dugun hasera kaxkarrarekin (1.500 daramagu bakarrik) ia ezinezkoa dirudi.
Ia datorren astebururako euria iristen den.
Ongi izan, eskerrik asko zure laguntzagatik, barkatu atrebentzia eta laster arte,
Bai, oso ondo dago. Uste dut bikain mantentzen dutela oreka, gehiegikerietan erori gabe (ez dramaren aldetik, ezta komediaren aldetik ere), eta amaiera (El Paísen esan zutenaren aurka, esaterako) oso egokia iruditu zitzaidan. Azken aldiko euskal literaturako zenbait lanetan ez bezala, jakin diote ixkin egiten sensiblekeriaren tentazioari, eta hori ez da gutxi. Zorionak.
Filma ikustera sartu nintzenean, ostiral gauean, izugarrizko pena eman zidan aretoa hain hutsik ikusteak. Aretotik irteterakoan amorrua eman zidan. Ez filma txarra delako, oso ona baita, baizik eta haserre jartzen nauelako jendeak horrelako lan bati bizkarra ematea. Zergatik? Ez dut ulertzen.
Militantziagatik edo, euskal film guztiak ikustera joan izan naiz beti eta ez dut inoiz ikusi hain film ona eta hain jende gutxi aretoan.
Nik uste zinegile hauen lanean anekdota bat izango dela baina euskal zinemagintzak zinegile hauek galduko dituela iruditzen zait jendearen erantzuna ikusita. Gaztelerara pasatzea logikoa eta dena iruditzen zait ikusitakoak ikusita.
Oraindik ez dut ikusi filma, ea Eibarren ikusi ahal dudan asteburuan.
Kulturaren industria aldatzen ari da, eta beharrezkoa da aldaketa horietara egokitzea. Film bat egiteak gaur egun orain 20 urte baino lan gehiago suposatzen ditu. Aurrekontu laburra badaukate, jo dezatela Internetera, sare sozialetara. Sustatu dezatela bertan filma.
Zuei irakurtzea nahikoa da jakiteko filma ona dela. Ba zabal dadila horren berria. Gogoan ditut South Park edota The Blair Witch Project; ezezagunak ziren niretzako, baina lagunek gomendatuta joan nintzen.
Irun-en ematen zuten pelikula hau, TXINGUDI zinetan.
Gaur bertaratu naiz, espreski bertaratu pelikula ikustera. Joan aintzindik, konfirmatu bahi izan dut eta bai, neuk irakurtzen ditudan egunkarietan, Iirunen ematen dute pelikula.
Bertaratu, eta...EZ, ez dugu ematen. Atzo arte egon da, baina kendu dugu.
(Oraindik zinearen atarian kartela ageri da: GAUR/hoy).
Amorrua...bai.
Baina, egi egia esateko: behin baino gehiagotan suertatu naiz BAKAR-BAKARRIK ERDERAZKO pelikula ikusten.
Berriki aditu nuen, Bilboko ez-dakit-zein zine-tokiak ixten zituztela.
Krisi ikaragarrian sartuta daude... zinetokiak ere.
barkatu esatea, beldurra emateu ezer txarrik aipatzea eta, bañan ni aspertu nintzen filma ikusten
oso ritmo mantxoa dauka ta luzeegia iruitu zitzaidan, azkeneko ordu erdia ez dudan erlojuari begira egondu nintzen noiz bukatuko zen goenkalismo gehiegiko pelikula polit hura
Nik uste film bat ikustera joateko arrazoia ez dela euskaraz egina dagoen ala ez. Niretzat behintzat hori baino garrantzitsuagoa da pelikula ondo egotea.
80 egunean oso ondo dago. Ez zait batere aspergarria egin eta niri ez zait batere luzea egin. Hori bai, ezin esan film borobila denik akats bat edo beste baduelako. Baina akatsak akats oso film gomendagarria iruditzen zait.
Niri ere asko gustatu zait. Entretenigarria iruditu zait eta "biharamona" utzi dit (hurrengo egunean pasarte batzuk etortzen zitzaizkidan oraindik gogora, pelikula onekin gertatzen den bezala). Alderdi bat nabarmenduko nuke: ama-alaben arteko elkarrizketak eta (in)komunikazioa. Ze ondo islatuta. Errekonozitu egin ditut. Aitortu behar dut alderdi horrek harritu ninduela, jakinda zuzendariak bi gizon direla ;-)
Pelikula biziki gomendatzen dut.
Badirudi ikusle kopurua hobetu egin dela eta gainera, nazioarteko bi zinemaldietan hartu omen dute filma. Asko pozten naiz.
http://www.berria.info/albisteak/41557/80_egunean_filma_nazioarteko_bi_zinemalditarako_hautatu_dute.htm
Asteburu honetan Eibarren Coliseoan ematen dute.
Beste non ematen duten abisatzerik baduzue, bota!