Gero eta neska gutxiago Informatikan!
EHUko Donostiako Informatika Fakultatean bada urtez urte nabariago zaigun kontu bat: gero eta neska gutxiago matrikulatzen dena. Bi hipotesi ditugu hori azaltzeko, baina ez gaude oso ziur arrazoiak horiek ote diren. Inork lagunduko digu joera hori ulertzen?
Datuak argi eta garbi daude. 1980ko hamarkadan neska eta mutilen kopuruak berdintsuak izaten ziren fakultatean; areago, 1986-87 ikasturtean matrikulatutako nesken kopurua mutilena baino altuagoa zen. Gaur egun nesken portzentaia %22,9 da, hau da, neska bakoitzeko hiru mutil baino gehiago dago. Gainera portzentaia hori gero eta txikiagoa izango da kontuan hartuz aurten sartu berri diren ikasleen artean neskak %18 baino ez direla. Eta zein dira gainbehera horren arrazoiak?
1) Ingeniaria gizonezkoa izan behar omen da.
Gure lehenengo hipotesia ingeniaria hitzarekin lotzen dugu. Nonbait, hitz hori ez da neutroa, eta badirudi mutilak erakarri, baina neskak uxatu egiten dituela. Guk horrela interpretatzen dugu nesken portzentaiaren gainbehera, 1995etik aurrera ikaragarri azeleratu zena. Eta zer gertatu zen 1995ean? Urte horretan berrantolatu egin ziren informatikako ikasketak, eta ordura arte Informatikan Lizentziatu zena Informatikan Ingeniaria bihurtu zen. Badirudi lizentziatu hitza entzutean irudi neutroagoa hartzen dugula, matematikekin edo zientziekin gertuago egon daitekeen zerbait, eta ikasketa horietan beti aritu da neska gehiago. Baina karreraren izen-aldaketa horrek fakultateko irakasgaien edukiak ez zituen aldatu, edukien %90 edo, mantendu egin baitzen. Ingeniaria hitza tituluan sartu zenetik, zergatik baztertu zuten informatika ikastea neska askok?
2) Informatikaria = "makinitas" ?
Bigarren hipotesia ofizioaren estereotipoarekin lotzen dugu. Badirudi informatikaria esaten dugunean burura datorkigun estereotipoa "makinitas"-arena dela: egunero hainbat ordutan, eta etenik gabe, pantailara begira, teklatuaren aurrean jo eta ke ibiltzen den pertsona, alegia.
"Makinitas" delako horrek, bitxikeria ñimiñoena lortzeko hainbat komando eta tekla-konbinazio guztiak dakizkiena, edozein programa bere parametro ezkutu guztiekin instalatzen dakiena, edozein matxura konpontzen dakiena. Eta hara! Nork ezagutzen du neska "makinitas" bat? Oso gutxi dira horrelakoak.
Baina kontua da estereotipo hori betetzea ez dela ezinbesteko baldintza informatikari baten zeregina taxuz betetzeko. Hain zuzen ere informatikari batek jakin behar du nola antolatu konputagailu-sistema enpresa batean edo instituzio batean, informatikari batek jakin behar du aplikazio informatiko oso bat diseinatzen eta martxan jartzen, baina informatikari batek ez ditu ezagutu behar programa guztien trikimailu denak eta ez du pantailari begirik kendu gabe bizi behar. Diseinua buruarekin egiten da eta ez teklarekin halabeharrez. Neska "makinitas" gutxi ezagutzen ditugu, baina diseinu informatiko bikainak egiten dituzten neska ugarik ikasten du fakultate honetan.
Gure irakasle esperientziak dio neskek eta mutilek berdin ikasten dutela informatika. Baina usteak edo estereotipoak direla eta, gero eta neska gutxiago sartzen direla horrelako ikasketetan. Usteak ustel! Eta bitartean gizarte honek balizko hainbat neska informatikariren ekarpena galdu du.
Hau guztia planteatzen dugu emakumeek kontuan har dezaten informatika esparrua haien eskura dagoela, lehen bezala. Gainera uste dugu emakumeen presentzia esparru guztietan lortzea oso garrantzitsua dela.
Erantzunak
> Eta Sustatun zenbatekoa da emakumeen parte hartzea? Ez dakit kuantifikatzen, baina oso komunitate maskulinoa da, ezta?
Ba ezin jakin parte hartzea zenbatekoa den, zehatz, baina badira neskak idazten dutenak, ezin uka.
Sustaturen diseinatzailea bera ere neska da, Maite Rementeria. Gero, ondoan, gizonezko batzuk edo denak gizonezkoak ditu bulegoan...
Goienan, ondoan ditut Amaia, Maider eta Usoa. Goienkaria ere badagoen bulego honetan, orain nagoen bulegoan, gaude 5 mutil eta 10 neska. Denok egiten dugu lan ordenagailu aurrean. Informatikariak ez gara, baina ezinbestekoa da makina honen aurrean teklak zanpatzen egotea... Neskak gehiengoa, beraz.
Ni bat nator zuen lehenengo hipotesiarekin. Bigarrena gehiago lotuko nuke heziketa zikloetako informatikarekin.
Datuak eta estatistikak eskura ez ditudanez, erdia ustel izan daitezkeen uste batzuk ere botako ditut edo lehenengo hipotesiari gaineratuko nizkiokeenak:
- Laurogeigarren hamarkadan, besteak beste, oraindik ere, gizartea irauli beharra zegoen, aldaketarako apustua oraindik egin egiten zen, erronka esistitzen zen, nahiz eta azkeneko apurrak izan. Nire ustetan azken hamarkadotan sekulan baino pasiboago eta domestikatuago gabiltza.
- Bestetik, Informatika fakultate sortu berria zen oker ez banago, eta horrelakoetan, apustua egin behar denean, porrotaren aukera esistitzen denean, zerbait kontsolidatu gabe dagoenean edo aldatu behar denean edo krisian dagoenean, neskek mutilek baino errezago egiten dute horren alde
- eta bide beretik antzerakoak izan daitezkeenak baina inor aspertzeko asmoa ez dudanez eta usteak besterik ez direnez, hona hemen.
Euskal Herrian ez ezik, kanpoan ere bada halakorik, http://www.apesol.org.pe/recursos/docs/howto-encourage-women-es.html