Nork egin zuen atentatua?
Galdera hori dabil bolo-bolo jende askoren artean. PPk segitzen du esaten ETA izan dela. Honek dio ezetz. Zenbaitentzat, ETAk ez du gezurrik esaten. Al Qaedak bere gain hartu zuen atentatua BBC agerkariak aztertu egin du egoera, eta hiru hipotesi aurreratu ditu.
Robert Plummer BBC agerkari digitaleko kazetariak hiru hipotesi jaso ditu gaur, jakiteko nor dagoen Madrilgo atentatuaren atzean.
ETA izan da
Kazetariak zenbait arrazoi jaso ditu, adierazten dutenak ETA izan dela atentatuaren egilea:
- ETAk aurretik erabilia zuen Madrilen erabilitako leherkari mota.
- Erasoak ez ziren izan eraso-suizidak, ezpada erabili zen urrutiko kontrola detonadoreak zartarazteko, ETAk egin ohi duen estiloan.
- ETA saiatu da lehendik ere lehertarazten Madrilera iristen ziren trenak. Azken Gabon egunean bi ETAkide atxilotu zituzten hartara omen zihoazela.
- Atentatua gertatu da Espainian bozketa eguna izan baino hiru egun lehenago. Urte askoan, ETAk behin baino gehiagotan antolatu ditu kanpainak hauteskunde garaian.
Arrazoi hauek eman ondoren, kazetariak hainbat jende aipatzen du, adituak. Batzuk ados daude goiko hipotesiarekin; beste batzuek, ordea, ez diote ikusten ETAri indar nahikorik horrelako eraso bat antolatzeko.
Al Qaeda izan da
Oraindik jende gutxik sinesten du Al Qaedaren aldarrikapena, dio kazetariak. Baina bada motibo bat baino gehiago uste izateko erakunde islamikoa dela atentatuaren egilea:
- Al Qaedaren ezaugarri bat da aldi berean hainbat helburu batera aukeratu izana.
- Al Qaedak mendekua iragarri zion Espainiako gobernuari, honek AEBetako gobernuari lagundu ziolako Irak inbaditzen.
- Sarraskiaren neurriak erabat gainditzen du ETAk sekula egindakoa, eta gehiago dirudi Al Qaedaren operazio handi horietako bat.
- Espainiako poliziak furgoneta bat antzeman zuen Alcalá de Henaresen, non aurkitu zituen zazpi detonadore eta zinta bat, bertso islamiarrak zituena.
- Talde batek, Abu Hafs al-Masri Brigadak izenekoak, bere gain hartu zuen atentatua, Al Qaedaren izenean. Hala ere, jende askok ez du aintzat hartu erreibindikazio hau.
ETA eta Al Qaeda izan dira
Bada hirugarren hipotesi bat. Kazetariak Frank Gardner aipatzen du, BBCko sekuritate aditua. Honen ustez, Madrilgo atentatua izan liteke ETAtik joandako talde batek eta Al Qaedako jarraitzaile zenbaiten elkarlana.
Ez ohikoa izango litzateke idatzi du Plummerrek, zeren eta Al Qaeda ez baita eroso sentitzen elkarlanean musulmanak ez direnekin, baina izan liteke bi talde eszindituk erabaki izana indarrak batzea eraso izugarri hau egiteko.
Erantzunak
Espainiar gehienek Franco maite zuten. Ez dut uste txukuna denik zerbait baloratzea, edo epaitzea, bestek zerbait horri buruz duen iritziaren arabera, baloratu beharrekoa zuzenean ezagutzeko aukera izanda behintzat. Jende askok usteko zuen ETA gai dela Madrilekoa egiteko, baina ez du egin. Gainera, goizean goiz oraindik erdi lo zaudela irratian zalantzari zirrikiturik batere uzteke ETA izan dela entzuten baduzu, ez zara "iritzi" baten jabe, baizik albiste baten jakitun. Hainbatek Ibarretxe sinesgarritzat zuen artean, kezkagarri samarra izan arren Katalunian su-etena aldarrikatzeagatiko eta Madrilekoagatiko Lehendakariaren hizkera hain
antzekoa izatea: "nazka ematen dute" eta abar.
Ibarretxeren tentsioan, hainbat faktore bil zitezkeen: sufritzen ari zirenenganako elkartasuna, oinazea, eta gogoeta bat: "Bergarakoa onartu izan
bagenu, 200 hildako gutxiago. ETA ez da fidagarria, Bergarakoa onartzea txantaia bati amore ematea litzateke, baina sarraskirik ez."
Gero garbi gelditu da Al Kaedaren egiletza.
Eta Madrileko go herri xeheak odola ematen duen bitartean, politikariak boto bila dabiltza, hedabideak kalkulu hotz eta gupidagabez erabiliz.
PPri ETAren egiletza komeni zaio, PSOEri Al Kaedarena. Badugu intelektual garrantzitsu bat, hain sakona denez harrigarri gertatzen baita
"sustatu.com"en idatz ez dezan, Juan Kruz Lakasta, Alfredo Urdaciren arrastoan jarri ninduena. Atzoko Telediarioa ikusi nuen, bederatzietan: etengabe eutsi zion ETArenari. Are gehiago, Korana eta detonagailuak zituen furgonetatik atera ziren hiru gizonek, Telediarioaren arabera, "llevaban
unas capuchas como las de las ruedas de prensa de la ETA". Bederatzietan hasi Telediarioa, eta hamarrak zazpi gutxiak arte Urdacik ez zuen aipatu ETAren beraren gezurtatzea: mintzadoinua beheititu eta "ETA ha desmentido su participación, pero, como dice Bono, ETA no tiene ninguna
credibilidad" esan zuen. Zapaterok Idazkaritza irabazi zionez geroztik, Bono bereak eta bi egiten baitabil Zapaterok Orokorretan gal dezan, horrela
aukeraren bat izango duelakoan Buruzagitza bereganatzeko. Bestalde, aspaldion "ETA jamás miente" ideia lau haizeetara zabaldu duen Mayor Oreja, berriz, Kontxintxinara bidali dute PPkoek sekula betikoz. Hori harria, gainera erori zaiena!
Eta Urdaci, Acebes eta Aznar? Biktimen ordua dela diote. Biktimentzat, sendientzat, garrantzitsua da egia ezagutzea. PPko buruzagi horiek kristauak
dira, eta horrek ez dio batere laguntzen egiazaletasunari, baina Aznarrek berak zuzenean eragindako sufrimendu horrekin hain modu kalkulatzaile eta hotzean olgetan ibiltzea...
Aznarren behar afektiboek, Azoresetan hartutako telebista irudi ospetsuek nabarmenduak,
eragin baitute Madrilekoa. Argazki historikoa ateratzera zihoazenean, Aznarrek garbi mespretxatu zuen Portugaleko Burua eta han joan zen Bushen berotasuna sentitzera, Bushek Al Kaedaz gainera ETA ere akabatuko zuelakoan. Orduan, keinu pinpirin batez, atzerantz orraztu zuen ilea eskuaz. Gero, milaka zibil -umeak, emakumeak, edonor- masakratu zituzten Iraken.
Orain, trenak odolki: ordaina baino ez.
Cinco Días egunkariak esan du ostegun goizean bertan Angel Acebes Espainiako Barne ministroak jakin izan zuela Madrilgo atentatua talde islamiar baten lana izan zitekeela.
Egunkari ekonomikoak dio informazio zerbitzuetako jendea hasi zenean lanean, hari muturrak elkartu eta berehala sumatu zuela hura izan zitekeela talde islamiar batek egindako atentatua. Ez leherkaria, ez eta sarraskia eragiteko prozedura, ez omen ziren ETAk erabiltzen dituena.
Ostegun goizeko lehen orduetan, Angel Acebesek bazuen horren berri, Cinco Días egunkariak dio, baina hedabideen aurrean agertu zen lehen aldian, ETA jarri zuen lehen eta susmagarri bakar gisa.
Ostegun eguerdian, bestalde, poliziak furgoneta bat antzeman zuen Alcalá de Henaresen, eta han aurkitu zituzten zazpi detonagailu eta zinta bat, Koraneko bertsoak zituena. Acebesek zortzi ordu behar izan zituen horren berri emateko.
Poliziak hainbat elementu ditu, atentatua ikertzeko, Cinco Díasen arabera: bideo film bat, non agertzen omen diren hiru susmagarri; Alcalan agertutako furgoneta; leherkaria; eta kirol poltsa bat, terroristek utzia, non aurkitu baitute goma 2 eco dinamita, detonagailu bat, eta sakelako telefono bat txartel batekin, tenporizadore moduan erabiltzekoa. Beraz, ez dabil esku hutsik.
SER irratiak esan du arratsaldeko 15:10ean, Centro Nacional de Inteligencia agentziako zenbait jendek adierazi diela:
- Alde batera utzi dutela, guztiz, ETAren hipotesia, ez baitute uste hau izan denik atentatuaren egilea.
- CNIko agente guztien %99 arrasto islamiarraren atzetik dabilela lanean.
- Ostegun goizean goizetik konturatu zirela atentatua ezin zitekeela izan ETAk egina.
- Furgoneta agertu zenean, ostegun eguerdian, erabat baztertu zutela ETAren hipotesia, eta zentratu arrasto islamiarrean.
- 14-15 lagunek hartu zutela parte atentatuan, oso modu metodikoan, 2001eko irailaren 11n bezala.
- Honez gero Espainiatik kanpo izango direla atentatugileak.
- ETAk ez duela, gaur egun, azpiegitura nahikorik horrelako atentatu bat egiteko.
- CNIk hasiera-hasieratik jakinarazi ziola hau guztia Angel Acebes Barne ministroari.
Acebesek, berriz, ETAri atxiki
Angel Acebesek, ostera, lehengo leloarekin segitzen du. 14:40ak inguruan prentsaurreko bat eman du, ordu erdikoa, eta behin eta berriz errepikatu du Espainiako Gobernuaren tesia egun hauetan: ETA dela susmagarririk handiena, ez duela sinesten haren deia horrelakorik ukatzen, eta berari inork ez diola jakinarazi, CNIko informazio iturriek SER irratiari adierazi bezala, bestelakorik.
Ostegun goizeko lehen albisteak biltzen hasita, guztiz sinesgarria egiten zitzaidan ETAren erantzukizuna, baina atentatuaren nondik norakoak zehazkiago ezagutu orduko -hau da, 'modus operandi' delakoa- hipotesiak sinesgarritasun osoa galdu zuen, goitik behera. ETA-k egin dituenak eginda ere, sekula ez du jomugatzat izan populazioari ahalik kalterik handi eta larriena eragitea.
Angel Acebes Espainiako Barne ministroak adierazi berri du prentsaren aurrean Polizia Nazionalak bost pertsona atxilotu dituela, denak Madrilen: hiru Marokoko herritarrak dira, eta beste bi, Indiakoak. Horiekin batera, gainera, Auzitegi Nazionaleko epaileak indiar jatorriko bi espainiar deitu ditu deklaratzera.
Pertsona hauek atxilotu dituzte, ustez bizkar zorro batean aurkituriko sakelako telefonoa saldu eta faltsutu zutelako.
Galdetu diotenean atxilotuek zerikusirik duten ekintzaile islamiarrekin, erantzun du oraindik guztiz zehaztu gabe dagoela, baina esan du atxilotuetako batzuek harremana izan dezaketela Marokoko muturreko mugimenduekin.
Kazetarien galderei erantzuteko orduan, berriz, Acebesek esan du ikerketa lerro guztiak egiletza ETAri leporatzen diona barne oraindik zabalik daudela, baina zeharka bada ere, onartu du atxiloketak ekarri dituen hori hau da, ekintzaile islamiarren ingurukoa "oso emaitza onak" ematen ari dela, eta berau dela orain lerro nagusia.
Beraz, oraindik ETAren ildoa aipatzen du behin eta berriro Espainiako Barne ministroak, baina bozketa eguna hurbiltzen den neurrian emaitzak beste bidetik hasi dira, zenbait jendek aurrez ikusten zuen moduan PPren gobernuak egingo zuela, alegia, astelehena hurbildu ahala, egia aitortzea, baina tantoka, biharko hauteskundeetan alderdiaren interesak ez kaltetzeko moduan.
Arratsaldeko 19:00etan hasita, 5.000 mila lagun inguru elkartu dira Génova kalean, Madrilen, PP alderdiaren egoitza nagusiaren aurrean, eta eskatu dute: Egia jakin nahi dugu, botoa eman aurretik. Horiekin batera, hau ere entzun da: Nor izan da, nor izan da? Gezurtiak, gezurtiak!
El País egunkariak adierazi duenez, deialdiaren berri bolbora moduan zabaldu da Madrilen, sakelako telefonoak eta Internet bidez.
Gaurko Berria kazetan Anjel Lertxundik eguneroko artikulua idatzi du Hitz beste izeneko zutabean. Hona ekarri nahi dut, hausnarketarako puntu moduan.
Idazleok eskarmentuz dakigu zein garrantzitsua den egiantza edo sinesgarritasunaren printzipioa: irakurleari sinesgaitza gerta dakiokeen egoera izugarriren bat sinesgarri bihurtu nahi denean, terrenoa prestatzen da aurretik; izugarrikeria sinesgarri bihurtuko dituen elementuak ereiten dira; egiaren itxura eraikitzen da pixkana-pixkana
Atzo, euskaldun gehien-gehienok sinetsi egin genuen ETA zela sarraskiaren egilea, baina ez Acebesek edo auskalo nork esan zigulako. Sinesgarri egin zitzaigun inork ezer esan aurretik. Baina ez besterik gabe, izugarrikeriaren aurrekari gehiegi gordetzen baititugu memorian: Hipercor, Ortega Lararen bahiketa, Miguel Angel Blancoren hilketa eszenifikatua, meniaren bukaera Madrilekoa ETAk egin ez badu ere, gehien-gehienoi sinesgarri egin zaigu ETA izan zitekeela. Baina ez gara gu sinesgarritasun hori eraiki dugunak.