"Gu itsasoa, munduaren atari" erakusketa

GU ITSASOA epe luzerako proiektua da, lankidetzara eta gizartearen partaidetzara irekia, etengabe garatzen doana. Beraien artean osagarriak diren hiru euskarriz osatuta dago: Munduaren ataria erakusketa, XVI. mendeko batelaren berreraikuntza, Batelaren Bidea eta webgunea

GU ITSASOA, munduaren atari erakusketak oraingo begiratutik eta hitzetik aditzera ematen ditu lurralde oso baten garapena bultzatu zuten alderdiak, gaur bizi dugun mundura ekar daitezkeen balioak nabarmenduz.

Euskaldun gehienok gaur egun kontziente ez izan arren, itsas jarduerak gure kultur nortasunean eragin du irmoki, bereziki, XVI. mendeko europar itsas hedapenari dagokionean bereziki, gure ekonomia, kultura eta gure izaera osatuz.

XVI. mendetik aurrera, euskal kostaldeak eta, neurri handi batean, Euskal Herriak zuen itsas teknologiak eta jakinduriak Europan sortzen ari ziren itsas potentzien mirespena eta errespetua eragiten zituen. Euskal tradizio tekniko aurreratu horretan eragileak ez ziren soilik kostaldeko herriak izan; lurralde osoak parte hartzen zuen, nola edo hala, zeregin itsastarretan.

Erakusketa honetan, gure gaur egungo gizartean aski ezaguna ez den itsas iragan horri begiratuta, euskaldunon nortasun berritzaile eta ekintzailearen jatorria non dagoen erakutsi nahi dugu.

Euskal Herriak bertan zituen itsasontziak eraikitzeko behar zituen lehengaiak: haritza eta burdina, besteak beste. Hala iritsi zen Euskal Herria XVI. mendean itsas teknologian gune garrantzitsuena izatera.

Ontzigileek Euskal Herrian bakarrik garatu zen diseinu estandarizatua finkatu zuten, ipiñabarretatik izenekoa, ontzien diseinuari jarraituta ematen zioten zurari forma, egitura eraikitzerakoan. Zurgintza eta ontzigintza erabat koordinatuta zeuden, basoek emandako baliabideetatik etekinak ateratzeko perfekzio maila garatuz.

Ontzigintzan, erriberako arotzak, istinkariak, sokagileak, belagileak, arraungileak, errementariak, ainguragileak, poleagileak eta upeldegietako langileak aritzen ziren lanean.

Behin itsasontziak eraikita, itsasoratu aurretik, elikagaiez eta sagardoz hornitzen zituzten, tripulazioa osatzen zuten 60-100 pertsona, 9 hilabetez asetzeko.

Erdi Aroan, euskal marinelen eta merkatarien sare komertziala ekialdeko Mediterraneotik hasi eta Europako iparralderaino iristen zen. XVI. mendean, euskaldunak gailendu egin ziren Europako itsas garraioan, Amerikako salerosketa eta Perutik iristen zen zilarrarena kontrolpean hartu baitzuten.

Arrantzari dagokionez, itsasbazterrean aritzen ziren, baita Euskal Herriko kostaldean, Ternuan eta Artikoan balea harrapatzen ere. Bakailaoa, berriz, Irlanda, Ingalaterra eta Islandian.

Euskaldunek beste kultura eta gizarte batzuetan eragin nabarmena izan dute berrikuntza teknikoari, hizkuntzari dagokionez. Aldi berean, euskal gizarteak era guztietako usadioak, ideiak eta eragin tekniko eta humanistikoak bereganatu izan ditu.

GU ITSASOA, munduaren atari erakusketarako soinu sorkuntza espezifikoa sortu dugu. Soinu sorkuntza honek bisitariari lagunduko dio itsas kulturaren munduan zehar bidaiatzen. Horretarako, gune desberdinetan grabazioak burutu ditugu: itsaso soinuak, urpeko grabazkoak, lan soinuak (erriberako arotzak Ondartxon), arrai enkantea (Pasaiako portuan), Igartubeitiko tolarean sagardoa egiten, nabigazio soinuak, Pasaiako giroa... Soinu hauetako batzuk galtzear dauden zenbait itsas jarduerak adierazten dituzte, beste batzuk gure oroimenekin uztartzen ditugu, gure belarriei ondare amankomun bateko xehetasunez eta aberastasunez ohartaraziz.

Sustatzaileak: Gipuzkoako Foru Aldundiarena den Igartubeiti Baserri Museoa, Albaola Itsas Kultur Erakundea eta Zerain Paisaia Kulturala Zeraingo Udala Koordinatzailea: K6 Kultur Gestioa Laguntzailea: Soinumapa Babesleak: Eusko Jaurlaritzako Kultura Saila eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Gazteria eta Kirol Saila